توافق یا عدم توافق؛ این موضوعی است که با نزدیک شدن به زمان تعیین شده برای حصول توافق نهایی هسته ای میان ایران و 5+1 با اهمیت تر جلوه می‌کند. یکی از بازارهایی که در سال‌های اخیر همواره تحت تاثیر مذاکرات میان ایران و 5+1 قرار داشته، بازار نفت بوده است.
سید محمد علی خطیبی درباره تاثیر توافق یا عدم توافق ایران و 6 قدرت جهانی گفت: درباره توافق و چگونگی لغو تحریمها باید گفت که برداشت ما با برداشت طرف مقابل متفاوت است. برداشت ما این است که تمام تحریمها از جمله تحریمهای نفتی باید یک جا لغو شود. در سوی دیگر طرف مقابل می گوید فرمول و ساز و کار خاصی را برای لغو تحریمها در نظر دارد.
وی با اشاره اظهارنظر مسوولان وزارت نفت مبنی بر اینکه درصورت رسیدن به توافق ایران 500 هزار بشکه به ظرفیت تولید روزانه خود می افزاید، افزود: با توجه به اینکه در اواسط سال میلادی هستیم بسیاری از قراردادهای سالیانه نفتی منعقد شده است. اما نوع دیگری از قراردادها مشهور به قراردادهای اسپات یا مقطعی هستند که خریدهای ما تا پایان سال میلادی جاری باید به این شکل انجام بگیرد.
تاثیر توافق هسته‌ای بر بازار جهانی به میزان همکاری دیگر اعضای اوپک با ایران بستگی دارد
خطیبی با تاکید بر اینکه افزایش 500 هزار دلاری تولید و صادرات نفت ایران تاثیری بر بازار جهانی و قیمتها نخواهد داشت، خاطرنشان کرد: مگر اینکه دیگر کشورهای تولید کننده اوپک نیز اولید خود را افزایش دهند که در آن صورت بازار با مازاد عرضه روبه رو خواهد شد و قیمت ها کاهش می یابند. معتقدم میزان تاثیر توافق و افزایش تولید ما بر بازار جهانی به میزان تولید و همکاری سایر اعضای تاثیرگزار اوپک بستگی دارد؛ به ویژه اعضایی که بازار را در نبود ما اشغال کرده اند.
نماینده سابق ایران در اوپک درباره پیش بینی خود از میزان همکاری اعضای اوپک با ایران در صورت لغو تحریمها و افزایش تولید ایران نیز اظهار کرد: در اجلاس اخیر اوپک دو اظهارنظر متفاوت را شاهد بودیم؛ از سویی وزیر نفت کشورمان از استقبال اعضای دیگر از ایران برای بازگشت به بازار خبر داد و از سوی دیگر دبیر کل اوپک در اظهارنظر خود گفته بود که هنوز زود است که درباره بازگشت ایران به بازار صحبت کنیم. هرچند او حرف های عده ای خاص در اوپک را منتقل می کند.
وی ادامه داد: در هر صورت درباره اظهارنظر آقای زنگنه باید به این نکته توجه کرد که اگر استقبال دیگر اعضا به صورت عملی باشد اقدام مثبت و تعریف شده ای خواهد بود. اما اگر استقبال ظاهری و بدون برنامه ریزی باشد، تاثیرگذار نخواهد بود.
خطیبی به تغییر استراتژی اوپک اشاره کرد و گفت: استراتژی اوپک دیگر دفاع از قیمتها و کنترل بازار نیست. در واقع اعضای تاثیرگذار اوپک درگیر یک جنگ سهم بازار هستند و هرکدام سعی می کنند که سهم بیشتری را در بازار جهانی به‌خود اختصاص دهند و قیمت را فدای این خواسته خود کرده اند.
ممکن است توافق صورت بگیرد اما لغو تحریم های نفتی در اولویت نباشد
نماینده سابق ایران همچنین گفت: طبق یک سناریوی دیگر ممکن است که توافق صورت گرفته اما تحریمهای نفتی برای لغو در اولویت اول نباشند که باید دید در کجا این اتفاق حادث خواهد شد. اما اگر توافق صورت نگیرد و یا به زمان دیگری موکول شود بازار به همین روال خود ادامه خواهد داد؛ با این تفاوت که با فرارسیدن پاییز و زمستان با افزایش تقاضای فصلی رو به رو خواهیم بود و اگر اعضای دیگر اوپک تولید خود را با این افزایش تقاضا بالا نبرند می توان انتظار تعادل در بازار را داشت.
رفتار برخی اعضای موثر اوپک غیرقابل پیش بینی است
وی همچنین به مدیریت رها شده بازار از سوی اوپک اشاره کرد و افزود: اقدامات کشورهایی که مازاد عرضه دارند به هیچ عنوان قابل پیش بینی نیست. به عنوان مثال افزایش تولید عربستان از حدود 8 میلیون بشکه در روز به حدود 10 میلیون بشکه قابل پیش بینی نبود و به همین دلیل ممکن است باز هم تولید خود را افزایش دهد.
خطیبی در ادامه با بیان اینکه برخی اعضای اوپک تولید خود را در هنگام افزایش تقاضا نه به میزان مورد انتظار اوپک بلکه به میزان موردنظر خودشان افزایش می دهند، خاطرنشان کرد: این اعضا با استراتژی خاص خود که ممکن است ناشی از برخی توافقات سیاسی باشد رفتار می کنند.
