بهمن ماه سال گذشته وزارت صنعت، معدن و تجارت با ابلاغ دستورالعملی واردات خودرو را منحصر به نمایندگی‌های رسمی خودروسازان خارجی کرد.
این اقدام انتقاد کارشناسان از نمایندگان مجلس شورای اسلامی تا اساتید دانشگاه را به دنبال داشت. به دنبال این اعتراضات وزارت صنعت دستورالعمل خود را تعدیل و واردات خودرو برای واردکنندگان متفرقه را به دو شرط ایجاد شبکه نمایندگی خدمات پس از فروش یا خرید خدمات گارانتی از نمایندگی‌های رسمی، بلامانع اعلام کرد.
با این حال این تغییرات نیز باعث رقابتی شدن فرایند واردات خودرو نشد به‌گونه‌ای که به گفته فربد زاوه – کارشناس صنعت خودرو، “نمایندگی‌های رسمی از فروش خدمات گارانتی به واردکنندگان متفرقه خودداری کرده و واردات خودرو را در انحصار خود گرفته‌اند”.
در این شرایط در جدیدترین رویداد در این زمینه، رییس شورای رقابت روایتی جدید از چگونه انحصارگری نمایندگی‌های رسمی را بیان کرده است. رضا شیوا در این رابطه عنوان کرده است:” واردکنندگان متفرقه معتقدند که براساس دستورالعملی که باید مجوز خدمات پس از فروش را از نمایندگی‌های رسمی اخذ کنند، باید تمام اطلاعات تجاری‌شان را در اختیار نمایندگی‌های رسمی قرار دهند که این موضوع خارج از اصول رقابت است”.
رییس شورای رقابت این موضوع را نادرست دانسته و تاکید کرده است:” رقیب تجاری نباید از اطلاعات رقیب خود مطلع باشد و در قانون بازار اینکه یک رقیب بر رقیب دیگر مسلط شود نیز کار درستی نیست”.
این اظهارات در حالی است که شورای رقابت در جدیدترین جلسه خود وجود انحصار در واردات خودرو را تایید کرده و خواستار اقدام وزارت صنعت، معدن و تجارت برای اصلاح دستورالعمل واردات خودرو و رفع انحصار از این بازار شده است.
در این زمینه یک عضو ناظر شورای رقابت در گفت‌وگو با ایسنا درباره جلسه اخیر این شورا در زمینه بررسی انحصار در واردات خودرو، اظهار کرده است:” در این جلسه تصمیم گرفته شد که واردات خودرو انحصاری نباشد چرا که این امر که هم واردات خودرو در انحصار دو شرکت باشد و هم تولید داخلی آن انحصاری باشد امر صحیحی نیست”.
وی با بیان اینکه در حال حاضر دستورالعمل واردات خودرو به‌گونه‌ای تعریف شده که به انحصار در واردات خودرو ختم می‌شود، خاطرنشان کرده است:” در جلسه شورای رقابت، وزارت صنعت ملزم شد که دستورالعمل واردات را به‌گونه‌ای تغییر دهد که واردات خودرو از انحصار خارج شده و تمام افراد حقیقی و حقوقی امکان آن‌را داشته باشند”.
تایید وجود انحصار در واردات خودرو و تلاش نمایندگی‌های رسمی خودروسازان خارجی برای آگاهی از اطلاعات تجاری رقبای خود (واردکنندگان متفرقه) در حالی است که به گفته یک کارشناس، هم‌اکنون ” 70 درصد بازار خودروهای وارداتی مربوط به دو برند هیوندا و کیا است که نمایندگی رسمی واردات آنها مربوط به یک خانواده است، بنابراین 70 درصد بازار خودروهای وارداتی کشور در اختیار یک خانواده قرار گرفته است”.
به گفته محمد جعفری – رییس انجمن ملی حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان، “در هیچ کجای دنیا اختیار 70 درصد بازار یک محصول را به یک خانواده نمی‌دهند و در ایران نیز نباید این اتفاق بیفتد”.
