ایران و قدرت های جهانی در تلاش اند تا موانع پیش روی انعقاد یک توافق تاریخی را در وین برطرف کنند و به اختلاف بیش از 12 ساله شان بر سر برنامه هسته ای تهران خاتمه دهند.
لغو تحریم های اقتصادی این شانس را به تهران خواهد داد تا بتواند ناوگان حمل و نقل هوایی خود را که عمر متوسط آن به 23 سال یعنی دو برابر متوسط بین المللی می رسد نوسازی کند و پس از سال ها خرید از بازار سیاه، بتواند با قیمت هایی منطقی هواپیما بخرد.
برای شرکت هایی نظیر ایرباس، بوئینگ و دیگر تولید کنندگان این توافق می تواند به معنای انعقاد قراردادهایی به ارزش 20 میلیارد دلار باشد. در این صورت بوئینگ های 747 خطوط هوایی ایران که 38 سال از عمرشان می گذرد باید بازنشسته شوند.
ماکسیمو گاینزا، تحلیلگر موسسه آسکند فلایت گلوبال در این باره گفت: «هواپیماهای زیادی در ایران هستند که واقعا در پایان دوران حیات خود قرار دارند… پس از لغو تحریم ها ایران بازاری بسیار داغ خواهد بود.
مقامات ایرانی و غربی برآورد می کنند که ایران با جمعیتی 80 میلیون نفری، در طی یک دهه آینده مجموعا به 400 فروند هواپیمای مسافربری نیاز خواهد داشت و این نشان از معاملاتی هنگفت برای عرضه کنندگان مهم غربی پس از سال ها انتظار دارد.
به نظر می رسد که بوئینگ در بهترین موقعیت برای بهره بردن از نخستین موج فروش ها قرار دارد، زیرا به گفته دیپلمات ها و منابع نزدیک به ایران، فرانسه که محل استقرار شرکت ایرباس و مالک 11 درصد سهام این شرکت هواپیماسازی است، در جریان مذاکرات با ایران مواضعی بسیار سرسختانه را اتخاذ کرده است.
یک منبع آگاه در صنعت هوایی اروپا که نخواست نامش فاش شود در این باره گفت: «موضع فرانسه، به خصوص (وزیر خارجه، لوران) فابیوس وضعیت را برای ایرباس آسان نکرده است.»
ماه گذشته، وزیر حمل و نقل ایران به فرانسه هشدار داد که اگر موضع خود در قبال تهران را تغییر ندهد، ریسک از دست دادن معاملاتی به ارزش 80 میلیارد دلار را به جان می خرد.
یک گروه از سنای فرانسه اخیرا ابراز نگرانی کرده که شرکت های فرانسوی از رقابت برای حضور در بازار ایران عقب مانده اند.
یک مقام ارشد فرانسوی در این باره گفت: «اولین نفر بودن در صف بدان معنا نیست که شما اول از همه منتفع خواهید شد… ما آماده خواهیم بود. نگران شرکت های ما نباشید.»
فرهاد پرورش، رئیس شرکت ایران ایر سال گذشته گفته بود، ایران عرضه کنندگانی را ترجیح خواهد داد که در سال 2014، در جریان ایجاد پنجره ای از کاهش تحریم ها، با ما همکاری داشته اند.
شرکت بوئینگ در ماه اکتبر اعلام کرد، دستورالعمل ها، نقشه ها، جداول و اطلاعاتی را به ایران فروخته است. این اولین تایید رسمی معامله با ایران پس از بحران گروگان گیری سال 1979 به شمار می رود.
ایرباس اعلام کرده که در قالب طرح کاهش موقتی تحریم های ایران، درخواست صدور مجوز برخی قطعات هواپیما را مطرح کرده، اما نگفته که آیا کالا یا خدماتی را به ایران فروخته است یا نه.