اشتیاق انگلیس برای بازگشت دوباره به ایران

توافق ایران با گروه ۱+۵ باعث تحرک کشورهای اروپایی برای بازسازی روابط اقتصادی و سیاسی خود با ایران شده است. در این میان آلمان، اولین کشوری بود که هئیت اقتصادی خود را روانه ایران کرد و در روزهای آینده نیز قرار است تا هئیت فرانسوی به سرپرستی لوران فابیوس وارد ایران شوند تا پس از مدت ها دوری از بازار ایران، زمینه احیای روابط تجاری را فراهم سازند.

در این بین به نظر می رسد وضعیت انگلیس تا حدی متفاوت باشد؛ چرا که تعطیلی سفارت دو کشور در سال های گذشته، عملا باعث تعلیق ارتباط دو کشور شد.

اما پس از جمع بندی مذاکرات هسته ای در وین، دیوید کامرون٬ نخست وزیر انگلیس٬ در تماسی تلفنی با روحانی٬ توافق جامع هسته ای را آغاز تازه ای در روابط دو کشور دانست و گفت نسبت به بازگشایی سفارت انگلستان در تهران متعهد است.

وزارت خارجه انگلیس نیز با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد هشدار «نسبت به تمام سفرها جز سفرهای ضروری به ایران» لغو و اکنون تنها به مناطق هم مرز با افغانستان، پاکستان و عراق محدود شده است.

وزارت خارجه انگلیس همچنین در مطلبی با موضوع پاسخ به سوالات متداول در مورد توافق هسته‌ای با ایران، علاوه بر تاکید چند باره درباره عزم خود در بازگشایی سفارتخانه‌اش در تهران به موارد دیگری نیز اشاره کرد.

بر اساس این گزارش، وزارت خارجه انگلیس درباره تبعات تجارت با ایران بعد از توافق صورت گرفته نوشت: در صورت اجرای تعهدات ایران، آنگاه دولت انگلیس نیز به بخش مالی و تجاری برای استفاده بردن از این فرصت کمک می‌کند. با این حال دولت انگلیس به کسانی که مایل به تجارت با ایران هستند و البته شامل تحریم‌های فعلی نمی‌شوند، کمک می‌کند. البته متذکر می‌شود تا زمانی‌که تحریم‌ها در جای خود هستند حتی با شروع رفع تدریجی و مرحله‌ای تحریم‌ها ایران کشوری چالشی برای تجارت است.

همچنین فیلیپ هاموند وزیر امور خارجه انگلیس در پارلمان این کشور، ضمن ترغیب شرکت های انگلیسی برای ورود به بازار ایران، از این شرکت ها خواست که تا پایان روند اجرایی لغو تحریم ها صبر کنند و سپس خود را برای حضور مهیا کنند. هاموند گفت: بسیار امیدوارم سفارتخانه های ما پیش از پایان امسال(۲۰۱۵) بازگشایی شود. البته بازگشایی سفارتخانه ها مستلزم حل برخی مسائل فنی است. وی به جزئیات بیشتر در این زمینه اشاره نکرد.

هاموند همچنین گفت با جرج اوزبورن وزیر دارایی انگلیس صحبت کرده است تا اطمینان یابد این کشور آماده سرمایه گذاری قابل توجه در فرصت هایی است که می تواند از این توافق دیپلماتیک نشات گیرد.

اما در این بین به نظر می رسد طرف ایرانی نیز اگر چه خواهان بهبود روابط است اما زمان مشخصی را نمی تواند برای آن پیش بینی نمی کند. بر همین اساس حسن قشقاوی، معاون کنسولی وزارت امور خارجه اظهار کرد: هیج زمان‌بندی برای بازگشایی سفارت انگلیس در ایران وجود ندارد و همه اظهارنظرها در رسانه‌های داخلی و انگلیسی تنها یک گمانه‌زنی است. قشقاوی تصریح کرد: بازگشایی سفارت انگلیس از مدت‌ها قبل در حال بررسی بوده و گفت‌وگوهایی در این‌باره انجام شده که البته در روزهای اخیر این گفت‌وگوها سرعت بیشتری پیدا کرده است اما هنوز در سطح یک مذاکره است و تاریخ اجرای مشخصی هم ندارد.

همچنین عباسعلی منصوری آرانی، رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و انگلیس، گفت: انگلیسی‌ها برای بازگشایی سفارت در کشورمان منتظر توافق نهایی هستند. این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با ایسنا گفت: پیش‌بینی بنده این است که بعد از نهایی شدن توافق شاهد بازگشایی سفارت انگلیس در کشورمان و همچنین سفارت ایران در انگلستان باشیم.

منصوری آرانی با تاکید بر اینکه انگلستان با بستن سفارتش در ایران آسیب بسیاری دید‌، گفت: انگلیسی‌ها از سوی فعالان اقتصادی‌شان برای بازگشایی سفارت در ایران تحت فشار شدیدی هستند اما متاسفانه تاریخ روابط ایران و انگلیس به دلیل اقدامات انگلستان خوب نیست.

گفتنی است در اواخر پاییز ۱۳۹۰ با حمله تعدادی از افراد معترض در تهران به سفارت انگلیس و اشغال کوتاه مدت ساختمان سفارت، این کشور تصمیم گرفت سفارت خود را تعطیل کند. دولت انگلیس همزمان ضمن تعطیل کردن سفارت ایران در لندن، دستور اخراج دیپلمات های ایرانی از انگلیس را صادر کرد.

رهبر معظم انقلاب ۱۷ مرداد ۱۳۹۱ در دیدار نخبگان و فعالاان دانشجویی، با اشاره به واقعه حمله به سفارت انگلیس، لزوم کنترل احساسات و پرهیز از تصمیم گیری در اوج احساسات را ضروری دانستند و افزودند: در قضیه اخیر اشغال آن سفارت خبیث، احساسات جوانان درست بود. ولی رفتنشان درست نبود.

با روی کار آمدن دولت جدید در ایران، طرفین گام‌هایی برای بهبود روابط برداشته‌اند و در همین راستا طرفین «کاردار غیرمقیم» منصوب کرده‌اند. با این حال، سفارت انگلیس در تهران همچنان تعطیل است.

چندی بعد روزنامه گاردین از قول مجید تخت روانچی نوشت که ایران آماده است تا موضوع جبران خسارات وارده به ساختمان سفارت تهران در انگلیس در جریان تظاهرات سال ۲۰۱۱ را در قالب بسته‌ای از موارد برای از سرگیری روابط دیپلماتیک مورد بحث قرار دهد، اما بابت آن حادثه عذرخواهی نخواهد کرد.

دویچه‌وله نیز همزمان مدعی شده بود یک سخنگوی وزارت امور خارجه بریتانیا با ادعای گسترده بودن تخریب اموال این کشور در تهران گفته این کشور طبق کنوانسیون وین خواستار پرداخت غرامت است. دویچه‌وله همچنین عنوان کرده بود میزان خسارت وارده به اموال دیپلماتیک این کشور در ایران بیش از یک میلیون پوند تخمین زده می‌شود.