قطعنامه سازمان ملل تقویت‌کننده برجام است

حسن سواری که به همراه میرشهبیز شافع اساتید حقوق بین الملل در برنامه گفت وگوی ویژه خبری با موضوع بررسی حقوقی قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل سخن می گفت،افزود:قطعنامه های پیشین شورای امنیت در ارتباط با موضوع هسته ای جمهوری اسلامی ایران بودند.

وی ادامه داد:این قطعنامه ها در چارچوب فصل هفتم منشور ملل متحد صادر شده بودند و گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی دال بر اینکه ایران به تعهدات خود عمل نکرده است و از ایران انجام اقداماتی را به شکل ایجابی و سلبی صادر شده بود.

این استاد حقوق بین الملل همچنین ادامه داد:علاوه بر تفاوت ذکرشده این قطعنامه یک مروری نیز به نظام عدم اشاعه درحقوق بین الملل کرده است و مانند قطعنامه قبلی مخاطبش فقط جمهوری اسلامی ایران نیست و یک بار دیگر تعهدات همه دولت های عضو سازمان ملل و جامعه بین الملل را به تعهدات خودشان نسبت به مسئله هسته ای گوشزد کرده است.

ضمائم این قطعنامه متفاوت با قطعنامه های قبلی است

سواری گفت: قطعنامه 2231 ضمائمی هم دارد که ازاین حیث با قطعنامه های قبلی متفاوت است که یکی از ضمائم اصلی آن برجام و دیگری بیانیه دولت هایی است که با ما طرف مذاکره بودند و از آنجایی که برجام نیز ضمائمی دارد، پیوست قطعنامه تلقی خواهد شد؛ لذا این قطعنامه ماهیت خاص خود را دارد.

وی اظهارداشت:به اعتقاد بنده این قطعنامه درعین حال که نقش واسط بین ما و 1+5 را داراست، تعهدات ماهوی جدیدی نیز برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرده است که از این منظر هم با قطعنامه های پیشین تفاوت دارد.

این استاد حقوق بین الملل با بیان اینکه قطعنامه 2231 سرآمد قطعنامه های پیشین شورای امنیت است، تصریح کرد: بر اساس این قطعنامه، قطعنامه های پیشین اثر خود را از دست خواهند داد.
سواری درباره این که قطعنامه 2231 در ذیل فصل هفت منشور ملل متحد قرار می گیرد یا خیر نیز اظهار داشت: ماده 25 منشور ملل متحد مواد اولیه منشور است که صراحت دارد شورای امنیت متولی اصلی حفظ صلح و امنیت بین الملل است اما بعد از ماده 24 بلافاصله در ماده 25 آمده که دولت های عضو سازمان ملل متحد تعهد می کنند که تصمیمات شورای امنیت را رعایت کنند بنابراین این خود ناظر بر این است که تصمیماتی که شورای امنیت در حوزه مسوولیت خود اتخاذ می کند همه باید آن را تمکین کنند.

اصلی ترین ماده منشور ملل متحد، ماده 25 است

وی تصریح کرد:براین اساس اصلی ترین ماده منشور ملل متحد ماده 25 است و فصل هفتم، بخش عملیاتی ماده 25 است اما این که آیا در یک قطعنامه مصوب شورای امنیت فصل هفت قید شود به چه میزان اعتبار دارد، خیلی مهم نیست یعنی ادبیات به آن اندازه که تصور می شود، مهم نیست.
سواری بااشاره به اینکه ماده 41 ناظر بر مجازات ها است،گفت:باید بر این ماده برای برداشتن موارد مرتبط با تحریم استنباط شود.

وی بااشاره به اینکه موضوع انرژی هسته ای با صلح و امنیت به صورت تنگاتنگ در ارتباط است، بیان کرد:شواهد قوی وجوددارد که محتوای این قطعنامه تحت فصل هفت است.
این استاد حقوق بین الملل با اشاره به این که بند بند قطعنامه در ارتباط با حفظ صلح و امنیت بین المللی است،خاطرنشان کرد:حمله نظامی تحت سرپرستی شورای امنیت قرار دارد.

**پس از گذشت ده سال از فصل هفت منشور ملل متحد خارج می شویم

سواری بابیان اینکه بعداز 10 سال پرونده ایران از شورای امنیت در چارچوب اشاعه خارج می شود،افزود:پس از گذشت این مدت از ذیل فصل هفت منشور ملل متحد خارج خواهیم شد.
وی باتأکید بر اینکه بیانیه ایران باید به عنوان ضمیمه سوم این قطعنامه مورد پیوست قرار می گرفت،اظهارداشت:دراین صورت می توانست ارزش بیانیه افزایش پیدا کند.

این استاد حقوق بین الملل افزود: بیانیه 1+5 ضمیمه قطعنامه شده است و می تواند در آینده مورد استفاده قرار بگیرد؛ بنابراین بهتر بود بیانیه ایران هم برای استفاده در آینده در قطعنامه مورد توجه قرار می گرفت.

سواری بااشاره به بند 29 قطعنامه، افزود: این بند از قطعنامه خطاب به همه دولت ها است.
وی ادامه داد:با دیپلماسی فعال می توان اعمال نفوذ کرد و جلوی بسیاری از مسائل را گرفت.

این استاد حقوق بین الملل با اشاره به نظام حل و فصل اختلافات خاطرنشان کرد: وقتی صحبت از حل و فصل اختلافات به معنای خاص می شود به یک محکمه بین المللی باید توجه کرد زیرا آن محکمه می تواند نظر نهایی را صادر کند.

سواری اضافه کرد: شورای امنیت نهاد سیاسی به حساب می آید بنابراین نمی توان از آن انتظار دیگری داشت.
وی گفت: در نظام عدم پایبندی، کاش ایران در طرف دعوا و 1+5 هم در یک طرف دیگر قرار می گرفت.

قطعنامه 2231 به دنبال پیش بینی یک چارچوب حقوقی منطقی برای خروج

دربخش دیگری از این برنامه میرشهبیز شافع از اساتید حقوق بین الملل نیز در خصوص تفاوت حقوقی بین قطعنامه 2231 و شش قطعنامه تحریمی قبلی گفت: این قطعنامه مسبوق به یک قطعنامه هایی است که در چارچوب فصل هفتم صادر شده و سعی می کند ضمن رسیدن به یک راه حل برای خاتمه دادن به قطعنامه های پیشین یک چارچوب حقوقی منطقی نیز برای خروج پیش بینی کند.

وی ادامه داد: یکی از مهم ترین تفاوت های این قطعنامه با قطعنامه های پیشین شورای امنیت این است که صراحتاً در این قطعنامه اشاره به فصل هفتم را در ابتدای قطعنامه نمی بینیم.

این استاد حقوق بین الملل یادآور شد: زمانی که شورای امنیت بخواهد قطعنامه فصل هفتمی صادر کند، در همان مقدمه وقتی مطالبی را بیان می کند چارچوبی را مشخص می کند و اعلام می کند که از این پس تمامی قطعنامه ها در چارچوب فصل هفتم منشور ملل متحد صادر خواهد شد که خوشبختانه این امر در قطعنامه 2231 موجود نیست و در پاره ای از بندهای قطعنامه فقط به ماده 41 اشاره کرده است که یکی از مواد فصل هفتم است که این مهم ترین تفاوتی است که این قطعنامه با قطعنامه های پیشین شورای امنیت دارد که آثار حقوقی خاصی را می تواند به نفع ایران به دنبال داشته باشد.

شافع همچنین درباره این که آیا از نظر حقوقی ما در گذشته در ذیل فصل هفت قرار داشتیم و یا بر اساس قطعنامه جدید در ذیل فصل هفت قرار می گیریم یا خیر، اظهار داشت: اگر به قطعنامه های قبلی نگاهی بیندازیم، هم اشاراتی به فصل هفتم منشور ملل متحد دارد و هم ساختار وضع تحریمی که پیش بینی می کند قطعاً در چارچوب فصل هفتم است شما اگر در چارچوب فصل هفت قرار نگیرید اصلاً سیستم و مکانیزم وضع تحریم علیه یک دولت امکان پذیر نخواهد بود؛ لذا بدون تردید قطعنامه های پیشین شورای امنیت در ذیل فصل هفت منشور ملل متحد بوده، پس نیاز به قطعنامه جدیدی داشتیم که بتواند این وضعیت را خاتمه دهد.

وی یادآور شد: این مهم برای اولین بار در تاریخ شورای امنیت اتفاق افتاده است که دولتی در چارچوب فصل هفت منشور ملل متحد قرار گیرد و بتواند با دیپلماسی موفق به آن خاتمه دهد.
این استاد حقوق بین الملل تأکید کرد: به هیچ وجه در قطعنامه 2231 صراحتاً اشاره ای به فصل هفتم بودن قطعنامه را نمی بینید و اساساً به ماده 25 اشاره شده که ساختار ماده 25 نیز تفاوت هایی با فصل هفت بودن کل قطعنامه دارد.

شافع در ادامه برنامه در پاسخ به سوالی مبنی بر این که چرا این قطعنامه موفقیت بزرگی به حساب می آید، افزود: در سال 1999 قطعنامه ای که بر علیه جمهوری اسلامی ایران در چارچوب فصل هفت صادر شد، خطری برای صلح و امنیت بین المللی این قطعنامه به حساب می آمد.
وی با بیان این که فصل هفت سازوکار از جمله حمله نظامی و تحریم دارد، بیان کرد: غربی ها صرفاً با چارچوب قطعنامه اول حمله نظامی به یوگسلاوی را آغاز کردند.

این استاد حقوق بین الملل ادامه داد: قطعنامه های پیشین می توانست توجیهی برای حمله احتمالی به ایران از سوی غربی ها باشد.

امکان مشروع سازی حمله به ایران با این قطعنامه از بین رفت

شافع مهم ترین موفقیت ایران را در قطعنامه جدید، گرفتن ابزار از دست غربی ها دانست و عنوان کرد: امکان مشروع سازی حمله به ایران با این قطعنامه از بین رفته است.

وی با بیان اینکه برای همیشه ادعای روی میز بودن حمله نظامی به ایران سلب شده است، افزود: عدم پایبندی به تحریم های موشکی و نظامی کاملاً مسیری جدا از برجام دارد؛ لذا اگر برجام رعایت شود، اما قطعنامه مورد رعایت قرار نگیرد با مکانیزم مستقیم برخورد روبرو نخواهیم شد.
این استاد حقوق بین الملل بیان کرد: اگر غرب بخواهد قطعنامه دیگری را علیه ایران وضع کند، احتمال موفقیت آمریکا با توجه به وتوی چین و روسیه کم خواهد بود.