اسد پا جا پاي حماس مي‌گذارد؟!
سفرهای دیپلماتیک در روابط عادی کشور‌ها چیزی عادی محسوب می‌شود اما برخی از سفر‌ها متفاوت است. با توجه به شخص مذاکره‌کننده و مقام دولتی که در اختیار دارد گمانه‌زنی‌هایی را با خود به همراه دارد. طی چند روز گذشته اخبار ضد و نقیضی از سفر رئیس دفتر امنیت ملی سوریه با میانجیگری روسیه به ریاض و دیدارش با
محمد بن سلمان ولیعهد عربستان منتشر شد.
ديدار‌هاي سوري_سعودي
گفته شد وزیر دفاع عربستان در ۱۹ ژوئن با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه دیدار و پرونده‌های یمن و سوریه را بررسی کرده بود. پوتین در این دیدار به بررسی وضعیت سوریه پرداخته و گفته بود که تروریسم در حال نزدیک شدن به عربستان است، وضعیت ارتش سوریه از نظر میدانی در حال بهبود است و هیچ کس در دنیا به جز ترکیه و عربستان نمی‌پندارد که امکان دارد نظام سوریه سرنگون شود. از این روی باید با سوریه در زمینه مبارزه با تروریسم همکاری کرد. وزیر دفاع عربستان نیز که کم کم قانع شده بود سبب شد که پوتین ایده دیدار با یک مسئول امنیتی بلندپایه سوری را مطرح کند. پس از 10 روز یعنی ۲۹ ژوئن «ولید معلم»، «فیصل مقداد» و «بثینه شعبان» وزیر خارجه، معاون وی و سخنگوی رسانه‌ای رئیس جمهور سوریه وارد مسکو شدند تا با پوتین دیدار کنند. پوتین در این دیدار پایبندی خود را به سوریه اعلام و ایده ائتلاف چهارگانه سوریه، ترکیه، اردن و عربستان را مطرح کرد. ولید معلم نیز با این جمله که «این کار نیازمند معجزه است» تعجب خود را ابراز داشت ولی پوتین از وی خواست که این پیشنهاد را برای «بشار اسد» مطرح کند. این مسئله نیز میان معلم، اسد و علی مملوک محرمانه باقی ماند.
معجزه‌بحران
در همین راستا چند روز گذشته خبری مبنی بر سفر علی مملوک به عربستان در سایت‌های خبری و خبرگزاری‌ها قرار گرفت. منابع سعودی بلندپایه در گفت‌وگو با روزنامه سعودی الحیاة چاپ لندن، این سفر را که به «دیدار معجزه» مشهور شده، تأیید کردند و گفتند که دو طرف از شروط و شرایط خود سخن گفتند. پیش از این، منابع خبری نیز درباره جزییات و محتوای این دیدار اعلام کردند که در این دیدار دو طرف اختلافات را بررسی کردند. در این دیدار مملوک، عربستان را مسئول رخدادهای سوریه از جمله نابودی، تخریب، حمایت مالی از از تروریسم و تشویق برای جدایی از ارتش سوریه عنوان کرده بود. مملوک در این دیدار گفته بود که چرا عربستان باید دنباله‌رو سیاست قطر باشد و از همکاری‌های گذشته دمشق و ریاض به ویژه درباره پرونده لبنان سخن گفته بود. رئیس دفتر امنیت ملی سوریه همچنین تأکید کرده بود که وضعیت میدانی سوریه پایدار است و درباره پیشروی‌های ارتش سوریه سخن گفته بود و ابراز امیدواری کرده بود که دیدگاه عربستان در قبال سوریه تغییر کند. وزیر دفاع عربستان نیز گفته بود که مشکل اصلی ریاض با دمشق این است که سوریه در پس ایران حرکت می‌کند و با ایران ائتلاف کرده است. وی همچنین مدعی شده بود که حرکت کردن سوریه در پس جنبش حزب ا… لبنان از جمله عوامل مشکلات ریاض با دمشق است و ادعا کرده بود که این جنبش قصد دارد کنترل لبنان را به دست بگیرد و آن را به یک پادگان ایرانی تبدیل کند.
سوريه در اتحاديه عرب
از سوي ديگر بعضی منابع عربی از احتمال حضور بشار اسد رئیس جمهور سوریه در اجلاس آینده سران کشورهای عضو اتحادیه عرب خبر دادند. تلاش‌ها در اتحادیه عرب برای فراهم کردن مقدمات برگزاری اجلاس سران کشورهای عضو این اتحادیه که در ماه مارس سال ۲۰۱۶ برگزار مي‌شود،آغاز شده است. شماری از پادشاهان و اميران کشورهای عربی خواستار حضور بشار اسد رئیس جمهور سوریه در اجلاس آینده شده‌اند و به همین علت احتمال مشارکت اسد در این اجلاس وجود دارد. در حالی که اتحادیه عرب عضویت سوریه در این اتحادیه را به حالت تعلیق درآورده است، احتمال دعوت مجدد از نماینده سوریه برای بازگشت به اتحادیه عرب وجود دارد. بازگشت سوريه به اتحاديه عرب نشانه‌‌اي بزرگ و مبهم از تغييرات ژئوپولتيكي در منطقه دارد. سوريه كه تا چندي پيش دشمن شماره يك اعراب در منطقه محسوب مي شد حالا در اجلاس سران عرب شركت مي‌كند.
بشار در سایه عربستان
برخی از تصمیمات سیاسی که اخیراً توسط دولت‌های خاورمیانه گرفته شده است، ائتلاف‌های منطقه‌ای یا موضع گیری‌هایی که عمدتاً به عنوان ائتلاف بندی دیده می‌شدند را تغییر داده‌اند. در این میان دوستی
روسیه–عربستان به جایی رسید که روسیه قطعنامه شماره ۲۲۱۶ شورای امنیت را در مورد یمن که زمینه را برای دخالت نظامی عربستان در یمن فراهم کرد، وتو نکرد و عربستان نیز برای جبران این لطف بزرگ روسیه، با میانجیگری روس‌ها در قضیه سوریه موافقت کرد و این‌گونه مقام‌های عربستان با علی مملوک رئیس سازمان اطلاعات و امنیت سوریه دیدار کردند. آیا طرح روسیه برای ائتلاف منطقه‌ای میان چهار کشور عربستان، سوریه، ترکیه و اردن در تضاد با سیاست‌های ایران در منطقه نیست. منافع ایران در منطقه خاورمیانه به چه شکلی تامین می‌شود.آیا بشاراسد رئیس جمهور سوریه بقای خود و نظامش را به ائتلاف با ایران ترجیح می‌دهد. سهم نیرو‌ها و گروه‌های درگیر در وضعیت سیاسی سوریه بعد از توافق با اسد چگونه است. آیا سوریه ائتلاف دائمی و بلندمدت خود را بر ائتلافی زودگذر و شکننده با عربستان ترجیح می‌دهد. با این طرح، سوریه مانند حماس به دامان عربستان پناه می‌برد و تغییر و تحولات بزرگی در وضعیت بازیگران منطقه‌ای در منطقه خاورمیانه ایجاد می‌شود. بشار برای تامین حکومت خود در سوریه با ائتلاف با عربستان دست به بازی خطرناکی می‌زند، مشخص نیست این ائتلاف در درازمدت به بقای بشاراسد کمک کند. عربستان بعد از شکست در یمن به دنبال جبران این ناکامی در سوریه است و می‌خواهد با برقرار کردن ائتلاف با سوریه، سرپوشی بر خسارت وارد شده از جبهه یمن بگذارد. چرخش در سیاست‌های سوریه می‌تواند برگ برنده غرب و دوستان خود در منطقه باشد تا سوریه را دوست نامناسبی برای ایران کنند.
تلاش براي انزواي ايران
اکنون عربستان بعد از دادن پیشنهاد قطع همکاری با ایران به حماس به سراغ سوریه رفته تا ترازوی قدرت را به نفع خود سنگین کند. سوریه به عنوان نقطه‌ای استراتژیک برای ایران و رابط ایران با حزب‌ا… محسوب می‌شود. با جدا شدن سوریه از محوریت ایران در بلندمدت به سیاست‌های ایران در منطقه لطمه وارد می‌شود و ایران نمی‌تواند در حوزه شامات سیاست‌های منطقه‌ای خود را دنبال کند. نقش ارتباطی سوریه میان ایران و حزب‌ا…، ایجاد موازنه قدرت در منطقه و جلوگیری از پیشبرد منافع آمریکا و اسرائیل در منطقه مهم‌ترین عواملی است که ایران را به حمایت از این کشور وا می‌دارد. با این تفاسیر با غلتیدن سوریه به سمت عربستان و ترکیه، توازن قوا در منطقه به ضرر ایران پیش می‌رود و ایران باید فصلی تازه را در روابط خاورمیانه‌ای خود آغاز کند.
