در حالی که یکی از دلایل اصلی قهر مشتریان با بازار خودرو کشور، سطح کیفی خودروهای داخلی است، آمارها نشان می‌دهند خودروسازان نتوانسته‌اند طی سال گذشته کیفیت محصولات تولیدی خود را بهبود چندانی ببخشند.
بنابر آمار شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، نمرات منفی خودروهای تولید داخل طی سال 93، کاهش اندکی داشته و آنقدر نبوده که برای مشتریان قابل لمس باشد و نظر آنها را در مورد سطح کیفی محصولات صنعت خودرو ایران تغییر دهد.
طبق این آمار، خودروهای پرتیراژی مانند پراید و پژوپارس، تنها چند واحد از نمرات منفی شان در طول یک سال، کاسته شده و خودروهای ملی نیز وضعی مشابه دارند. در بین خودروهای داخلی، بیشترین رشد کیفی را پژوپارس مازندران به خود اختصاص داده و کمترین رشد نیز نصیب پارس‌تندر و تندر‌پارس‌خودرو شده است. یکی از دیگر نکات مهم آمار موردنظر این است که مدل‌های تندر-90 دارای کمترین افت‌و‌خیز کیفی هست؛ به‌نحوی‌که سطح کیفی آن در سال گذشته تغییر چندانی نداشته و به لحاظ بالا و پایین شدن نمرات منفی، تقریبا ثابت مانده‌اند.
افزایش جزئی کیفیت پرتیراژها
اما نگاهی به آمار بیندازیم و ببینیم افت‌و‌خیز کیفی خودروهای داخلی در سال گذشته به چه شکل بوده است. ابتدا از قدیمی‌تر‌ها و امثال پراید، پژو 405 و پارس شروع کنیم، خودروهایی که سهم بسیار بالایی در خودروسازی ایران دارند و بیش از هر خودرو دیگری در جاده و خیابان‌های کشور به چشم می‌آیند.
در این بین، پراید که در حال حاضر پرتیراژترین خودرو تولید داخل به شمار می‌رود، در حد کمی از نمرات منفی‌اش کاسته شده و این نشان می‌دهد کیفیت خودرو موردنظر بهبود قابل توجه و مناسبی در سال گذشته نداشته است.
آمار شرکت بازرسی، سه مدل پراید را در خود جای داده؛ مدل 131 سایپا، مدل 131 پارس خودرو و مدل 132 سایپا. بیشترین بهبود کیفی در میان این سه پراید را مدل 131 پارس خودرو داشته است، چه آنکه 2/ 5 واحد از نمرات منفی آن در طول سال کم شده است. این خودرو در اوایل سال گذشته 1/ 81 نمره منفی داشته که در اسفندماه به 9/ 75 رسیده و این نشان می‌دهد سطح کیفی پراید موردنظر تنها اندکی بالا رفته و قابل توجه به‌نظر نمی‌رسد. همچنین مدل 132 پراید نیز که در اوایل سال گذشته، 5/ 83نمره منفی داشته، توانسته فقط 4/ 4 واحد از نمرات منفی خود تا پایان سال بکاهد تا مانند هم خانواده اش، چندان رشدی را در کیفیت تجربه نکند.
دیگر مدل پراید یعنی 131 پارس خودرو اما 2/ 4 واحد از نمرات منفی‌اش کاسته شده، به‌نحوی‌که نمره منفی آن از 4/ 79 در اوایل سال 93 به 2/ 75 در اسفندماه کاهش یافته است. با این حساب در بین پرایدها، مدل 131سایپا دارای بهترین کیفیت و همتای پارس خودرویی آن نیز کمترین سطح کیفی را در سال گذشته داشته‌اند.
هرچه هست، آمارهای کیفی پراید نشان می‌دهد سایپا و پارس خودرو عملا نتوانسته‌اند چندان بهبودی در کیفیت آن ایجاد کنند و به‌نظر می‌رسد این موضوع بیش از هر مساله دیگری، به قدیمی بودن این خودرو و همچنین سطح کیفی پایین قطعاتش، مربوط می‌شود. این خودرو ظاهرا قرار است از سال 96 به‌تدریج از خط تولید سایپا و پارس خودرو حذف و به پیکان در موزه خاطرات خودروسازی ایران بپیوندد.
از پراید که بگذریم، دیگر خودرو پر تیراژ داخلی یعنی پژو پارس نیز نتوانسته بهبود کیفی قابل‌توجهی را در سال گذشته تجربه کند. طبق آمار، پژو پارس طی سال 93 در سایت‌های تهران، مازندران، فارس و خراسان ایران خودرو به تولید رسیده و در این بین، مازندرانی‌ها توانسته‌اند بیشترین بهبود کیفی را به نام خود ثبت کنند. بر این اساس، نمرات منفی پارس مازندران از 6/ 55 به 8/ 45 نزول کرده تا این خودرو به اندازه 9/ 8 واحد نمره منفی، بهبود کیفی را تجربه کند. همچنین خراسانی‌ها نیز توانسته‌اند از فروردین تا اسفند سال گذشته، 3/ 6 از نمرات منفی پژو پارس کاسته و آن را از 51 به 7/ 44 برسانند.
در مورد پژوپارس تهران نیز این طور گزارش شده که نمره منفی این خودرو از 47 به 5/ 45 کاهش پیدا کرده که البته این آمار تنها به بهمن و اسفند سال گذشته مربوط می‌شود. در مجموع، بهترین پژوپارس تولیدی در سال گذشته، محصول خراسانی‌ها بوده، چه آنکه پارس تولیدی در سایت خراسان، در پایان سال کمترین نمره منفی را ازآن خود کرده است. همچنین کم کیفیت ترین پارس را نیز شیرازی‌ها در سال گذشته به تولید رسانده‌اند.
اما خودروسازی ایران محصول پرتیراژ دیگری به نام پژو206 نیز دارد که این خودرو در سال گذشته تنها اندکی از نمرات منفی‌اش کاسته شده است. طبق آمار، دو مدل 206 در سال گذشته مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته‌اند، یکی 206هاچ بک و دیگری صندوقدار. در این بین، ایران خودرویی‌ها توانسته‌اند نمرات منفی مدل‌هاچ بک را از 4/ 23 در ابتدای سال گذشته به 7/ 21 در انتهای سال رسانده و با این حساب تنها 7/ 1واحد از نمرات منفی این محصول فرانسوی کم شده است. همچنین مدل صندوقدار 206 نیز که در فروردین 93 دارای نمره منفی 5/ 23بوده، در پایان سال عدد 2/ 22 برای کیفیت آن به ثبت رسیده است تا این محصول هم بهبودی اندک را تجربه کرده و تنها 2/ 1 از نمرات منفی‌اش کم شده باشد.
پس از 206 اما دیگر خودرو پر تیراژ داخلی، پژو 405 نام دارد، محصولی قدیمی که علاوه بر تهران، در سایت خراسان ایران خودرو نیز به تولید می‌رسد. طبق آمار، کیفیت 405 چه در تهران و چه در خراسان، تنها کمی افزایش پیدا کرده و در این بین، مدل خراسانی در کل اوضاع کیفی بهتری را به خود می‌بیند. این خودرو در اولین ماه از سال گذشته، 5/ 52 نمره منفی داشته و این عدد در پایان سال به 2/ 46 کاهش پیدا کرده است تا سطح کیفی‌اش به اندازه کاهش 3/ 6 واحد نمره منفی، بالا برود.
همچنین تهرانی‌ها نیز توانسته‌اند نمرات منفی پژو 405 را طی سال گذشته، 2/ 5 واحد پایین آورده و از 5/ 52 به 47 برسانند.
افت‌و‌خیز کیفی خودروهای ملی
به سراغ خودروهای ملی برویم و ببینیم کارنامه کیفی آنها در سال گذشته به چه شکل بوده و کدام شان بیشترین و کدام شان کمترین بهبود کیفی را داشته‌اند.
ابتدا از بزرگ‌ترشان یعنی سمند شروع کنیم، خودرویی که از آن به‌عنوان اولین محصول ملی خودروسازی کشور یاد می‌شود. آمارها نشان می‌دهند کیفیت سمند در سال گذشته تنها به اندازه کاسته شدن 1/ 6 واحد از نمرات منفی آن، بهبود پیدا کرده است.
بر این اساس، ایران خودرویی‌ها توانسته‌اند نمره منفی سمند را که در فروردین‌ماه سال گذشته، 5/ 52 بوده، در اسفندماه به 4/ 46 برساند. سمند بیش از یک دهه است که در ایران خودرو به تولید می‌رسد و روزگاری صادرات نسبتا خوبی به خارج از کشور داشت، اما در حال حاضر فروغ گذشته‌اش را ندارد.
اما دیگر محصول ملی خودروسازی ایران یعنی رانا، در سال گذشته تنها توانسته 1/ 4 از نمرات منفی خود را بکاهد. این محصول که ایران خودرو طی سال‌جاری از تیراژ آن کم کرده، 1/ 28 نمره منفی در فروردین 93 داشته و این عدد در اسفندماه به 24 کاهش یافته است.
رانا که روی پلت‌فرم پژو 206 صندوقدار ساخته شده، کیفیتی نزدیک به 206ها دارد و مشخص نیست چرا ایران خودرویی‌ها تیراژ آن را طی سال‌جاری پایین آورده‌اند.
همچنین آمارها از کاهش نمرات منفی تیبا به‌عنوان دیگر خودرو ملی کشور حکایت می‌کنند. آمار شرکت بازرسی البته دو مدل تیبا را در خود جای داده، یکی تیبا1 و دیگری تیبا2. بر این اساس، نمرات منفی تیبا2 از 5/ 56 در آذر ماه 93، به 2/ 54 در اسفندماه رسیده تا سطح کیفی این خودرو تنها اندکی و به اندازه کاسته شدن 3/ 2 واحد از نمرات منفی‌اش، بالا برود. همچنین تیبا1 نیز که در سال گذشته ابتدا 3/ 61 واحد نمره منفی داشته، در پایان سال توانسته این عدد را به 3/ 54 برساند.
با این حساب، سطح کیفی تیبا یک نیز چندان رشدی در سال گذشته نداشته و فقط هفت واحد از نمرات منفی این خودرو کم شده است.
اما هر چند از دنا نیز به‌عنوان چهارمین محصول ملی خودروسازی ایران یاد می‌شود، اما در آمار شرکت بازرسی نامی از آن دیده نمی‌شود و مشخص نیست این خودرو نسبتا تازه وارد، چه افت‌و‌خیزی را در کیفیت طی سال گذشته تجربه کرده است.
کارنامه کیفی مونتاژي‌ها
در بین خودروهای تحت بررسی اما نام سه محصول مونتاژی نیز به چشم می‌آید و مورد مهم‌شان این است که کیفیت (یا به عبارتی تغییر نمرات منفی) آنها تغییراتی بسیار جزئی داشته و این موضوع از سطح کیفی پایه خودروهای مورد نظر حکایت دارد. در این بین، سراتو که کیفیت آن در سه ماه پایانی سال گذشته مورد بررسی قرار گرفته، تنها 4/ 0 واحد از نمرات منفی آن کاسته شده است.
بر این اساس، نمره منفی این خودرو از 9/ 16 در دی‌ماه سال گذشته به 5/ 16 در اسفندماه رسیده و این موضوع نشان از ثبات نسبی کیفیت خودرو موردنظر دارد. همچنین سوزوکی گرندویتارا که در سایت خراسان ایران خودرو مونتاژ می‌شود، تنها به اندازه یک واحد نمره منفی، تغییر کیفیت در سال گذشته داشته است. این شاسی بلند مونتاژی، در فروردین‌ماه 93 دارای نمره منفی 4/ 16 بوده، اما این عدد در پایان سال به 4/ 15 رسیده تا ویتارا رشد کیفی اندکی را به خود ببیند.
از سوی دیگر اما مگان که آمار کیفی آن تنها در فروردین و اردیبهشت سال گذشته موجود است، نمرات منفی آن طی این دو ماه، در عدد 2/ 19 ثابت مانده است.
این خودرو ماه‌هاست که دیگر در ایران مونتاژ نمی‌شود و ظاهرا هم قرار نیست دوباره میهمان خودروسازی کشور بشود.
ثبات کیفی تندر-90
نکته‌ای که در مورد خودروهای مونتاژی به آن اشاره شد (ثبات نسبی کیفیت)، برای تندر-90 نیز صدق می‌کند؛ زیرا این محصول فرانسوی نیز تغییراتی بسیار اندک در نمرات منفی‌اش طی سال گذشته، داشته است.
بر این اساس، تندر-90 ایران خودرو در سال گذشته فقط و فقط 4/ 0واحد تغییر در نمرات منفی‌اش ثبت شده که نشان از ثبات نسبی کیفیت آن دارد. تندر ایران خودرو در فروردین‌ماه 93، دارای 21 نمره منفی بوده و این عدد در اسفندماه به 6/ 20 رسیده است. ایران خودرویی‌ها البته تندر-90 اتومات را به تولید می‌رسانند که این خودرو نیز ابتدا و انتهای نمرات منفی‌اش در عدد 5/ 20ثابت مانده و بنابراین به لحاظ کیفی، تغییر خاصی را به خود نمی‌بیند.
اما پارس خودرویی‌ها نیز مدلی از تندر به نام پارس‌تندر را به تولید می‌رسانند که این محصول نیز تغییر کیفی خاصی را در سال گذشته به لحاظ افت‌و‌خیز نمرات منفی، نداشته است. طبق آمار، نمره منفی این خودرو در فروردین‌ماه سال گذشته، 6/ 20 بوده و در پایان سال با کاهشی فقط 1/ 0 واحدی، به 5/ 20 رسیده تا پارس‌تندر سال با ثباتی را در کیفیت سپری کند.
تندر پارس‌خودرو نیز دقیقا همین وضع را در سال گذشته داشته است.
