داستان دو آيت الله
وب سایت اصولگرای مثلث آنلاین در گزارشی نوشت: هاشمی رفسنجانی در آستانه دو انتخابات مهم زیر ذره‌بین قرارگرفته است مهمتر اینکه او دوباره با اعتراضات رقیب دیرینه‌اش یعنی آیتالله جنتی مواجه شده درست در شرایطی که او کاندیداتوری‌اش در انتخابات خبرگان را نیز اعلام کرده است.
دو آیتالله، دو نهاد انتصابی که هر دو از سوی رهبری ریاست آنها برگزیده می‌شود. یکی در شورای نگهبان و دیگری در مجمع تشخیص مصلحت نظام، حالا و با نزدیک شدن به انتخابات مجلس آینده رفته‌رفته رویارویی‌هایشان آشکار‌تر می‌شود. اگرچه حتی حالا نیز این رویارویی به صورت علنی و صریح دیده نمی‌شود. هیچ‌کدام از دو طرف نامی از طرف مقابل نمی‌برد، اما در این میان کنایه‌های آیتالله جنتی به سمت هاشمی بیشتر به چشم می‌خورد.
در آخرین اظهارنظر آیتالله جنتی در خطبه‌های نماز‌جمعه تهران اظهاراتی بیان کرد که به اعتقاد بسیاری مخاطبش آیتالله هاشمی بود؛ اظهاراتی که واکنش‌هایی را نیز برانگیخت. آیتالله جنتی در خطبه‌های هفته گذشته نماز جمعه تهران، با اشاره به اینکه «برخی برای انتخابات مجلس خبرگان برنامه دارند» و ضمن آرزوی عدم‌موفق شدن آنها و بیان اینکه «در صورت موفق شدن مشکلاتی را برای کشور پدید می‌آورند» به پرونده مهدی هاشمی پرداخت.
البته پیش از آن آقای جنتی بدون نام بردن از کسی گفت: « کسانی هستند که می‌خواهند هرجایی که مقاومت و قاطعیتی هست و تسلیم نمی‌شود را بشکنند، چه شورای نگهبان و چه قوه‌قضا‌ئیه و چه جاهای دیگر باشد. اینها نظرشان این است که همه باید تسلیم‌شان باشند و نظرات اینها را تأمین بکنند و در انتخابات هرکسی که اینها می‌خواهند تایید شود و هرکسی را که نمی‌خواهند رد شود. البته در خبرگان هم همین‌جور است.»
آیتالله جنتی در ادامه با اشاره به اجرای حکم پرونده مهدی هاشمی‌رفسنجانی، از قوه‌قضا‌ئیه به این منظور و به جهت رسیدگی به این پرونده تقدیر و تشکر کرد و ادامه داد: «بنده از آیتالله لاریجانی و دوستانی که در این قضیه اخیر کار کردند و زحمت کشیدند و یک پرونده بیش از ۲۰ هزار صفحه‌ای را خاتمه دادند و به‌رغم همه فشارهایی که بر افراد و اشخاص و مقامات بود، کار خودشان را انجام داده و تسلیم فشارها نشدند، تقدیر می‌کنم. این برای خیلی‌ها گران تمام می‌شود.»آیتالله جنتی معتقد بود قصد این افراد که از آنها نامی به میان نمی‌آورد، تضعیف شورای نگهبان است تا «قرص نایستد» و بگوید «این صلاحیت ندارد و آن نباید تایید شود.»
این بخش از اظهارات آیتالله جنتی نیز بی‌کنایه به هاشمی نبود. جایی که گفت: «می‌گویند که شورای نگهبان و دستگاه‌های امنیتی می‌خواستند سلامت انتخابات را مخدوش کنند اما نتوانستند و از مردم ترسیدند. خدایا انصاف و حق‌گویی کجاست.» در آخرین انتخابات ریاست‌جمهوری رویارویی دو آیتالله بیش از پیش به چشم آمده بود. هاشمی توسط شورای نگهبان که دبیر آن آیتالله جنتی بود برای ورود به انتخابات ریاست‌جمهوری رد صلاحیت شد. او اگرچه این حکم را پذیرفت اما همواره در سخنرانی‌ها به این موضوع اشاره می‌کند که این شورا به عمد او را ردصلاحیت کرده است.
ساکتین فتنه ردصلاحیت می‌شوند
شاید مهمترین بخش از اظهارات آیتالله جنتی در نماز جمعه، تیتر یک روز بعد روزنامه کیهان از حرف‌های آیتالله جنتی بود. کیهان در تیتر اول خود نوشت: «ساکتین فتنه اجازه ورود به خبرگان را ندارند». این تیتر از این بخش از اظهارات آیتالله استخراج شده بود. خطیب جمعه تهران گفته بود: «به‌عنوان مثال در مورد فتنه بعضی این‌طور شمرده بودند که رهبر انقلاب بیش از ۲۰۰ مورد راجع به آن صحبت کردند و فرمودند که فتنه خط قرمز است، البته آن را به معیار می‌گذارم و می‌گویم که عده‌ای در طول این مدت چقدر درباره فتنه حرف زده‌اند و آن را محکوم کردند، چند کلمه در این رابطه گفتند؟ آیا اینها می‌توانند ادعای ولایتمداری بکنند؟»
البته اعتراض به کیهان نیز از سوی افراد زیادی صورت گرفت که چنین جمله‌ای را از قول آیتالله جنتی نقل کردند و کیهان ناچار شد در شماره روز دوشنبه گذشته خود اینگونه توضیح دهد: «برخی از سایت‌ها کیهان را متهم کردند که اظهارات خطیب جمعه تهران را «تحریف»! کرده است و حال آنکه تیتر مورد اشاره با برداشت مستند از سخنان ایشان انتخاب شده بود که روش تعریف شده‌ای در عرف مطبوعاتی است و در اینگونه موارد برای نشان دادن «استنباطی» بودن تیتر از علامت دو‌نقطه (:) که نشانه نقل‌قول مستقیم است استفاده نمی‌شود که این دستورالعمل در تیتر کیهان رعایت شده و تیتر مزبور با روتیتر، «آیتالله جنتی تاکید کرد» کار شده بود.» در واقع کیهان نیز به استنباطی بودن تیتر معترف بود، اما با این حال معتقد بود: «یک‌بار دیگر متن سخنان ایشان را مرور کنید، ولایتمداری از اصلی‌ترین شروط حضور در خبرگان است و از سوی دیگر، یکی از شاخصه‌های ولایتمداری برای نامزدهای خبرگان، اعلام موضع آنها علیه فتنه ۸۸ است. آیا نتیجه این سخن همان تیتر کیهان نیست که «ساکتین فتنه اجازه ورود به خبرگان ندارند»؟»
انتخابات خبرگان و زندان رفتن مهدی
در ساعات آخر که مهدی هاشمی آماده می‌شد تا به زندان برود، پستی را در صفحه شخصی خود منتشر کرد که در آن مساله زندان رفتنش را به کاندیداتوری آیتالله برای مجلس خبرگان مرتبط می‌کرد. چند روز قبل از آن هاشمی در گفت‌وگویی صراحتا از حضور در انتخابات خبرگان رهبری خبر داده بود و مهدی هاشمی معتقد بود که پیامد این اعلام حضور، زندان رفتن او خواهد بود. مهدی هاشمی به زندان رفت اما هیچ کس مانند خانواده هاشمی این موضوعات را به‌هم مرتبط ندانست. تا اینکه اظهارات آیتالله جنتی در نماز جمعه بیان شد. از اینجا بود که برخی ناظران سیاسی براین باور صحه گذاشتند که احتمالا آیتالله هاشمی در این انتخابات نیز ردصلاحیت خواهد شد. این دسته برای اثبات ادعای خود به اظهارات آیتالله جنتی و تیتر اول کیهان استناد می‌کردند.
انتخابات ۸۴، آغاز اختلافات
اولین نقطه برخورد دو آیتالله به صورت رودر رو، به انتخابات ریاست‌جمهوری دوره نهم باز‌می‌گردد. محمود احمدی‌نژاد در آن انتخابات کاندیدای مورد حمایت دو آیتالله مهم به شمار می‌رفت یکی در تهران و دیگری در قم. اولی در نهادی اجرایی (شورای نگهبان) و دیگری در نهادی علمی (حوزه علمیه قم). آیتالله جنتی و آیتالله مصباح به‌طور کامل و با شدت از احمدی‌نژاد دفاع کردند. دفاع دو آیتالله نقش بسزایی در پیروزی احمدی‌نژاد در آن انتخابات داشت.
کار آن انتخابات که به دور دوم کشیده شد، رویارویی هاشمی و احمدی‌نژاد بسیاری از سیاسیون ایران را به دوپاره تقسیم کرد. آنجا دیگر شرایط مستقیم مخالفت ایجاد شده بود. در این مرحله بسیاری از نزدیکان آن روز‌آیت‌لله مثل غلامحسین‌الهام و محمد جهرمی از احمدی نژاد حمایت می کردند. در انتخابات بحث‌بر‌انگیز ۸۸ نیز به صراحت از احمدی‌نژاد دفاع کرد. تا آنجا که کروبی در نامه‌ای این کار را خلاف قانون دانست. این موضوع همواره در کارنامه آیتالله جنتی باقی ماند، اگرچه او بعدها خود به احمدی‌نژاد انتقاد کرد.
در آن روزها که هاشمی شکست‌خورده بود، آیتالله جنتی به حمایت بی‌شائبه از احمدی‌نژاد می‌پرداخت. او در یکی از اظهارنظرهایش در نماز‌جمعه گفت: «این نامه (نامه احمدی‌نژاد به رئیس‌جمهور آمریکا) فوق‌العاده است و عقیده من این است که از الهامات خدا بود… توصیه می‌کنم این نامه را بچه‌ها همه بخوانند و در مدارس و دانشگاه‌ها خوانده شود و صداوسیما نیز مکرر آن را بخواند… اینگونه حرف زدن، الهام خداوند است.»
مادرم به خوابم آمد و گفت به احمدی‌نژاد رای بده
دبیرشورای نگهبان همچنین در یکی دیگر از خطبه‌هایش به حمایت از احمدی‌نژاد پرداخت و گفته بود: «مردم با اشک و نذر و نیاز و توسل به خدا در سوم تیر یکی از هم‌قدهای خود را انتخاب کردند. کمک خدا در حادثه، مشهود است. یکی از دوستان نقل می‌کرد آن زمان سوار تاکسی شده بود و راننده تاکسی گفته بود من می‌خواهم به آقای احمدی‌نژاد رای بدهم؛ زیرا مادرم که چند سالی است مرده دیشب به خوابم آمده و گفته به احمدی‌نژاد رای بده.»
او البته در یکی از گفت‌و‌گوهای خود دلیل حمایتش از احمدی‌نژاد را نیز اینگونه تشریح کرده بود:«حمایت من از آقای رئیس‌جمهور یکی به دلیل حمایت‌های «آقا» بوده است و دیگر اینکه غالبا مواضع و شاخصه‌های وجودی رئیس‌جمهور را می‌پسندم؛ مانند ساده‌زیستی، تواضع، پرکاری، عدالتخواهی صادقانه، علاقه به خدمت به محرومین، شهامت و شجاعت در اقدام به کارهای سنگین و احیانا خطرناک، مبارزه با ظلم و فساد و استکبار و سلطه‌طلبان زورگو در حد تحقیر آنها و برخورد از موضع قدرت با آنها، ابتکار در عمل که همیشه حرف اول را مبتکران می‌زنند. این مجموعه خصالی است که من در هر که باشد او را دوست دارم و از او حمایت می‌کنم و این خصال در افراد گذشته وجود نداشته یا کمتر وجود داشته است و مردم هم به همین دلیل، آن آرا‌ی بالا را به او دادند.»
انتخابات مجلس خبرگان سال ۸۵
هاشمی، انتخابات ۸۴ را که به احمدی‌نژاد واگذار کرد، در نامه‌ای ماجرای شکایتش را نیز به خدا برد و یک سال بعد آماده شد تا در گود رقابت انتخاباتی برای مجلس خبرگان رهبری وارد شود. هاشمی از همان سال نشان داد که به شورای‌نگهبانی که آیتالله جنتی دبیر آن است قصد اعتماد ندارد. این از شرطی که او برای شورای‌‌نگهبان گذاشته بود روشن می‌شود. عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان مدتی بعد درباره شبهه‌ای که در ذهن آقای هاشمی وجود داشت توضیح داد. او گفت که در آن زمان قانون انتخابات را به منظور حضور آقای هاشمی اصلاح کرده‌اند. کداخدایی توضیح داده بود: «در مورد انتخابات خبرگان سال ۸۵ نظر ایشان بود که نمایندگانی از طرف وی سر صندوق‌ها حضور داشته باشند.
قانون انتخابات خبرگان هم چنین مساله را پیش‌بینی نکرده بود. اما وی اصرار زیادی روی این مساله داشت و حتی با آقای جنتی تماس گرفت و گفت اگر این کار انجام نشود من انصراف و بیانیه می‌دهم. آقای جنتی موضوع را با من مطرح کرد و من هم گفتم ما مشکلی در این زمینه نداریم. آن زمان آقای پورمحمدی وزیر کشور بودند که با وی صحبت کردیم و‌آیین نامه انتخابات خبرگان اصلاح شد تا نمایندگان نامزدهای خبرگان بتوانند سر صندوق‌ها حاضر شوند. ما این مشکل را برای آقای هاشمی حل کردیم. ظاهرا برای ایشان این تردید ایجاد شده بود که شاید اتفاقاتی در جهت حذف وی در حال وقوع است. اما ما تا آنجایی که قانون اجازه دهد در جهت شفاف‌سازی اقدام خواهیم کرد.»
انتخابات هیات‌رئیسه مجلس خبرگان
اما رویارویی صریح و علنی دو آیتالله را می‌توان در انتخابات هیات‌رئیسه مجلس خبرگان دید. برای اولین بار بعد از آیتالله مشکینی در سال ۸۶ انتخابات هیات‌رئیسه خبرگان برگزار شد که در آن هاشمی و جنتی مقابل هم قرار گرفتند. در نخستین انتخابات بعد از درگذشت آیتالله مشکینی که شهریور سال ۸۶ برگزار شد، هاشمی‌رفسنجانی و آیتالله احمد جنتی برای ریاست بر مجلس خبرگان رهبری با هم رقابت کردند. آیتالله محمد یزدی، پیش‌تر به نفع آیتالله جنتی از نامزدی انصراف داده بود اما در نهایت، آیتالله هاشمی‌رفسنجانی با ۴۱ رای در قبال ۳۴ رای جنتی، به‌عنوان رئیس مجلس خبرگان برگزیده شد.
در دومین انتخابات داخلی هیات‌رئیسه مجلس خبرگان که اسفند ۸۷ برگزار شد آیتالله محمد یزدی، نامزد رقیب آیتالله هاشمی‌رفسنجانی شد اما ۲۶ رای او در قیاس با ۵۱ رای آیت‌الله‌هاشمی، کارساز نشد و هاشمی در مسند ریاست مجلس خبرگان باقی ماند. این نتیجه البته در آخرین دور انتخابات ریاست مجلس خبرگان تغییر کرد و آیتالله یزدی با رای بالایی توانست جانشین آیتالله مهدوی‌کنی شود.
هاشمی و انتخابات ۹۲
هاشمی‌رفسنجانی در آخرین دقایق باقیمانده از فرصت ثبت‌نام برای انتخابات ریاست‌جمهوری به‌طور ناگهانی به وزارت کشور پا گذاشت. سرعت عمل وی تا آنجا بود که رجایی یکی از اعضای دفتر آیتالله در خاطره‌ای اعلام کرده بود از آیتالله جا‌مانده و متوجه نشده که وی چه زمانی دفتر را برای رسیدن به وزارت کشور ترک کرده است. در این میان هاشمی تنها نبود. محمود احمدی‌نژاد نیز آن روز مشایی را به وزارت کشور برد. دستش را بالا گرفت و او را به‌عنوان نماینده خود در دولت بعد معرفی کرد. هر دو نفر اما از سوی شورای نگهبان ردصلاحیت شدند.
واکنش هاشمی به این ردصلاحیت سکوت و پذیرش بود. اما بعدها او گلایه‌هایش را مطرح کرد. او در یکی از گفت‌وگوها با اشاره به رد‌صلاحت در انتخابات ریاست‌جمهور گذشته گفته بود: «بدخواهان نگذاشتند در انتخابات شرکت کنم.» سایت هاشمی‌رفسنجانی نیز درباره این موضوع متنی را منتشر کرد و روند ردصلاحیت او را اینگونه تشریح کرد: «اول یکی از آقایان به دیدار آیت‌الله‌هاشمی‌رفسنجانی آمد و پیغام آورد که صلاح شما و انقلاب است که انصراف دهید. اما پاسخ آیتالله هاشمی چنان محکم بود که بنده‌خدا خیلی سریع رفت و برای بار دوم یکی از روسای قوا آمد و پیام را تکرار کرد و آیتالله گفت: «مردم با آمدن من امیدوار شدند و نمی‌خواهم به مردم خیانت کنم» او نیز با این نگرانی که «ردّ صلاحیت شما هزینه سنگینی برای نظام دارد» پاسخ شنید که «چرا اصرار بر تحمیل این هزینه بر نظام دارند؟!» که در نهایت قانع شد و دفتر ایشان را ترک کرد.»
اما شورای نگهبان به این اظهارات پاسخ داد و آنها را رد کرد. ره‌پیک، دبیراجرایی شورای نگهبان درباره انتصاب ردصلاحیت هاشمی به آیتالله جنتی توضیح داده بود: «این یک فضای غیر‌واقعی است که به هر دلیلی برای بعضی از ذهن‌ها درست کردند. این فضا به ایشان (آیتالله احمد جنتی) هیچ ربطی ندارد. چه در بحث انتخابات، چه در بحث قوانین، بنده تا به حال در این چند سال یک بار ندیدم ایشان، نظر خودشان را تحمیل کند. گاهی اوقات حتی در مورد صلاحیت‌ها، خود ایشان باتوجه به اطلاعاتی که از شخص دارد به یقین رسیده که این آقا باید تایید یا رد بشود. اما وقتی جمع، خلاف نظر ایشان رای داد من تا حالا ندیدم که به کسی اعتراضی کند و نظر جمع را تغییر بدهد.» با این حال اما یک ماجرا از همه مهمتر بود؛ مساله «بنزسواری هاشمی».
بنزسواری کاندیدای انتخابات
اردیبهشت ماه ۹۲ و در حالی که قرار بود صلاحیت نامزدهای ریاست‌جمهوری بررسی شود، آیتالله جنتی در خطبه‌های نماز جمعه کنایه عجیبی را به هاشمی زد. کنایه‌ای که بعدها نیز محل اصلی اعتراض هاشمی و دلیلی شد بر اینکه رد‌صلاحیتش را امری فراتر از موضوع عدم توانایی در اداره امور کشور بخواند.
دبیرشورای نگهبان آن روز در خطبه‌های نماز جمعه درباره رابطه با آمریکا گفته بود: «بعضی از این داوطلبان حرف‌هایی می‌زنند که شبیه جوک است مثلا می‌گوییم با تحریم‌ها می‌خواهید چه کار کنید؟ یکی می‌گوید رابطه‌مان را با آمریکا درست می‌کنیم مگر کشورهایی که سال‌های سال زیر چنته آمریکا بودند مشکلی ندارند. گرسنه ندارند؟ مگر آمریکا به نفع کسی کاری می‌کند و خیر کسی را می‌خواهد.» او با بیان اینکه تسلیم شدن در برابر آمریکا یعنی سپردن منافع و مسائل کشور به دست بیگانگان ادامه داد: «اگر کسی این طرز تفکر را داشته باشد می‌توان آن را تایید کرد. کسانی که به‌دنبال قدرت و ثروت هستند می‌شود آنان را تایید کرد.»
آیتالله جنتی با بیان اینکه کاندیداها باید موضع خود را در مقابل فتنه ۸۸ مشخص کنند مهمترین ویژگی را اینگونه برشمرد که ساده‌زیست باشد. آن روزها و با انتشار تصاویر آیتالله هاشمی که از ابتدای انقلاب با بنز آبی‌رنگش تردد می‌کنند، همه با آن آشنا بودند. آیتالله جنتی گفت: «رئیس‌جمهور باید ساده‌زیست باشد و ساده‌زیستی را هم باید از خودش شروع کند یعنی اینکه خانه، وسایل زندگی‌اش و ماشینی که سوار می‌شود ساده باشد. کسی که شعار ساده‌زیستی می‌دهد اما ماشین بنز سوار شود درد مردم را نمی‌فهمد و نمی‌فهمد که می‌گویند گرسنه‌ام یعنی چه. دلش به حال طبقه محروم نمی‌سوزد. بنابراین رئیس‌جمهور باید مثل یک مادر باشد نه دایه برای مردم.» همین مساله بعدها نمادی شد از اینکه آیتالله جنتی مخالفتش با هاشمی را به‌طور علنی پیش از انتخابات اعلام کرده بود.
با این همه و اگرچه آیتالله جنتی از زندان رفتن مهدی هاشمی حمایت کرده بود، اما شرایط درباره رابطه هاشمی و خانواده آیت‌آلله جنتی فرق می‌کند. علی جنتی بعد از رفتن حسن روحانی به پاستور به‌عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد انتخاب می‌شود و در مصاحبه‌ای تلویزیونی بدون هیچ واهمه‌ای اعلام می‌کند که «به حضرت آیتالله هاشمی بیشتر شبیه است تا به پدرش». هاشمی نیز زمانی که قرار است برای فوت همسر آیتالله جنتی پیام تسلیت صادر کند، این پیام را نه به آیتالله به‌عنوان صاحب عزا، بلکه برای علی جنتی فرزند خانواده صادر می‌کند. اگرچه بسیاری بر این باور بودند که ردصلاحیت هاشمی و همینطور پایین آمدنش از کرسی ریاست مجلس خبرگان می‌تواند پایان کار سیاسی وی باشد، اما نه تنها این موارد، بلکه زندان رفتن مهدی هاشمی نیز نتوانسته او را از اندیشیدن به حضور در خبرگان رهبری بازدارد، اما پایان سال ۹۴ مشخص می‌کند که آیا او برای همیشه از انتخابات‌های جمهوری اسلامی با ردصلاحیت کنار گذاشته خواهد شد یا خیر؟
این تا حدود زیادی به تصمیم آیت‌لله‌جنتی ارتباط دارد.
رقابت دو آیتالله انگار ادامه دارد.
