زمانی که شرایط اقتصادی سخت و دشوار می شود، همه به تقلا یافتن شغل دوم می افتند. اگر تا 10 سال گذشته خانوار کارگری می توانست از طریق دریافت حداقل دستمزد ماهانه تا 50 درصد از هزینه های خود را تأمین کند، این نسبت رفته رفته کاهش یافته است و کارشناسان بازار کار معتقدند، دستمزدهای مصوب شورای عالی کار در هر سال چیزی حدود 40 درصد از نیازهای ماهانه یک خانوار کارگری را تأمین می کند و 60 درصد کسری وجود دارد.
همین امر موجب می شود تا فرد به دنبال کار دوم باشد و حداقل نیازهای روزانه خود را فراهم سازد. این تلاطم زمانی رخ می دهد که فرد اولین تلنگرها و ضربات فقر را در زندگی اش احساس کند. در حالی که اکنون کمتر کسی سرمایه لازم برای ایجاد شغل را دارد تلاش می کند تا از طریق زحمت و تلاش بیشتر کسری درآمد خود را جستجو کند.
اما تمام این مسائل باعث شده است تا بازاریابی الکترونیک رواج یابد. منظور از بازاریابی الکترونیک بکارگیری کانال های الکترونیکی ارتباط با مشتریان به منظور نشر پیام های بازاریابی است.
«دوستانی که دارای کاری و شغلی هستند می توانند به صورت تلفنی یا حضوری، نیمه وقت، تمام وقت و یا ساعتی با ما همکاری کنند و ماهانه درآمد یک میلیون تومانی داشته باشند»
این بخشی از آگهی یک شرکت بازاریابی اینترنتی است که «شغل دوم با حقوق یک میلیون تومان» را تیتر آگهی خود کرده است. یکی از آسیب های این آگهی ها بی نام و نشان بودن شرکت یا مجموعه ای است که مسئول این آگهی های تبلیغاتی است. فردی که با شماره مورد نظر به عنوان کارجو تماس می گیرد نمی داند که آیا این ماجرا کلاهبرداری است؟ اطمینان به این شرکت تا چه اندازه جایز است؟نظارتی از سوی سازمان مشخصی بر نحوه فعالیت مجموعه صاحب آگهی تبلیغاتی وجود دارد یا خیر؟
به اعتقاد کارشناسان بازار کار یکی از دلایل گرایش مردم به سمت مشاغل دوم عدم داشتن مزد واقعی نیروی کار است. متأسفانه دستمزد نیروی کار در شرایط فعلی با واقعیت همسان نیست.
نتایج بررسی بانک مرکزی نشان می دهد که در سال گذشته هزینه سالانه یک خانوار ایرانی 32میلیون و 876 هزار تومان و درآمد سالانه همان خانوار 31میلیون و 393هزار تومان بوده بنابراین خانوارهای ایرانی در سال گذشته یک میلیون و 483 هزار تومان کسری داشتند. همین امر باعث گرایش مردم به مشاغل دیگر می شود.
برخی عدم رضایت از شغل اول را از علل گرایش افراد به سمت شغل های دیگر می دانند و برخی دیگر از کافی نبودن درآمد شغل اول سخن می گویند اما به زعم کارشناسان بازار کار، مهمترین دلیل دو شغله بودن افراد به ویژه کسانی که در رده های پایین شغلی هستند، مشکلات معیشتی و عدم تأمین نیازهای خود و خانواده است که ناچار به شغل دوم روی می آورند.
سخنگوی کانون عالی انجمن های صنفی کارگران کشور می گوید: با شرایط فعلی زندگی ها به قدری سخت شده که تعداد افراد شاغل در بسیاری از خانواده ها به بیش از یک نفر افزایش پیدا کرده تا جایی که حتی زنان خانه نیز پا به پای مردان برای گذران زندگی کار می کنند.
وی می افزاید: یکی از توجیهاتی که در مورد اشتغال افراد دو شغله و بعضاً سه شغله می شنویم این است که از تجارب آنها در کار استفاده می شود در حالی که وقتی به بحران بیکاری در کشور نگاه می کنیم چاره ای جز ساماندهی دو شغله ها نداریم.
به اعتقاد هادی ابوی، بالا بردن سن بازنشستگی یکی از عوامل موثر بر پدیده دو شغله بودن است چرا که فرد بازنشسته بعد از 30 سال کار و تلاش باید به گونه ای زندگی کند که در دوران فراغت از کار نیازی به رفتن مجدد بر سرکار نداشته باشد اما بر خلاف تصور، خرج و مخارج و هزینه های افراد بازنشسته به مراتب بیشتر از دوران کار است و اغلب برای تامین هزینه های زندگی و درمان، شغل دومی برای خود برمی گزینند.
انجام چند شغل توسط یک فرد باعث سلب فرصت های شغلی از افراد فاقد کار می شود و به گسترش بیکاری دامن می زند از این رو انتظار می رود دولت ها با اتخاذ سیاست هایی راه کار مناسب برای حمایت و صیانت از نیروی کار داده باشند تا پدیده دو شغله و چند شغله بودن در جامعه کمرنگ شود.
