واکنش به نمایش دختران تن‌فروش در شبکه اول
تازه‌ترین نمونه‌اش، از انتقاد یک کارگردان باسابقه سینما شروع شد. در قسمت پنجم سریال معمای شاه و در یکی از سکانس‌ها، تصویری از دختران تن‌فروش لهستانی نشان داده می‌شود که سربازان آمریکایی از آنها بهره‌کشی می‌کنند.براساس اسناد مستدل تاریخی، دختران لهستانی هنگامی‌که به ایران رسیدند، همه بیمار بوده و شپش داشتند. آنها در محدوده حکومت آلمان نازی مورد تجاوز نیروهای هیتلر قرار گرفته و پس از آن در هنگام عبور از روسیه نیز مورد تعدی سربازان روسی قرار گرفته بودند که البته این مسأله امری دردناک است که قلب هر انسان آزاده‌ای را به درد می‌آورد. در طول حضور آنها در ایران اغلب این دختران مورد سوءاستفاده قرارگرفته و علاوه بر بهره‌کشی جنسی، از آنها به‌عنوان «جاسوس» نیز استفاده شد. البته برخی از آنها نیز ازدواج کردند و درخصوص برخی از آنها نیز اتفاق‌های دردناکی رخ داد. مثلاً یکی از آنها به نام «سوفیا» که دختری بسیار زیبارو بود، با وعده افسری آمریکایی مبنی بر ازدواج مواجه می‌شود اما افسر آمریکایی به قول خود عمل نمی‌کند و این دختر خودکشی می‌کند که موضوع مذکور، انعکاسی گسترده در رسانه‌های ایران پیدا می‌کند.
گویا نقدهای وارد شده به سریال «معمای شاه» تمامی ندارد و روابط عمومی و گاه برخی عوامل این سریال هم می‌خواهند پاسخ همه آنها را بدهند. تازه‌ترین نمونه‌اش، از انتقاد یک کارگردان باسابقه سینما شروع شد.
روز گذشته «ایلنا» با انتشار نقدی که خسرو سینایی به بخشی از این سریال داشته، نوشت: در قسمت پنجم سریال معمای شاه و در یکی از سکانس‌ها، تصویری از دختران تن‌فروش لهستانی نشان داده می‌شود که سربازان آمریکایی از آنها بهره‌کشی می‌کنند.
خسرو سینایی با اشاره به تصویری که از حضور لهستانی‌ها در ایران در شبکه‌های تلویزیونی نشان داده می‌شود، گفت: متاسفانه در شبکه‌های داخلی و خارجی تصویر درستی از نحوه زندگی و حضور لهستانی‌ها در ایران نمایش داده نمی‌شود.
وی که مطالعات زیادی درباره تاریخ حضور لهستانی‌ها در ایران دارد، ادامه داد: رابطه مردم ایران و لهستان براساس تاریخ، یک رابطه همراه با تقدیر و تشکر بوده است و مردم لهستان در همه‌جا از مهمان‌نوازی ایرانی‌ها در قبال لهستانی‌ها در جنگ جهانی دوم، قدردان وسپاسگذار بوده‌اند.
کارگردان قطار زمستانی افزود: در یکی از میادین شهر لهستان به مناسبت پیروزی ارتش لهستان در نبرد مونتکازینو مجسمه بزرگی نصب شده است و در زیر این مجمسه، سنگ بزرگی قرار داده شده که در روی آن به زبان فارسی از مردم ایران برای حمایت‌هایی که از مردم لهستان در طول جنگ داشتند، قدردانی شده است. حتی من در یکی از سفر‌هایم در زلاندنو نیز شاهد بودم که لهستانی‌ها چقدر سپاسگذار ایرانی‌ها بودند.
سینایی افزود: نمی‌توان گفت تصویری که در سریال معمای شاه نشان داده شده، دروغ است. قطعاً وقتی آدم‌هایی از سیبری و از جنگ و فلاکت به یک کشور می‌آیند و حتی نان برای خوردن ندارند، دست به کارهای مختلفی می‌زنند که شاید بسیاری از آنها صحیح نباشد اما باید این واقعیت نیز نشان داده شود که چنین اموری از روی اجبار بوده است.
وی ادامه داد: مهم این است که ما در نشان دادن و به تصویر کشیدن اتفاقات تاریخی چه زاویه نگاهی را انتخاب می‌کنیم و دوربین‌مان کدام قسمت را درشت می‌کند. نباید یادمان برود که در تصویر رویدادهای تاریخی یک موضوع را به درستی موشکافی کرده و قبل و بعد علل و عوامل آن را نیز بیاوریم تا نتیجه‌ای که نشان داده می‌شود غیرمنصفانه و یکسویه نباشد.
بر اساس این گزارش، روابط عمومی سریال «معمای شاه» به مصاحبه خسرو سینایی درباره معمای شاه واکنش نشان داد. متن توضیحات روابط عمومی این سریال به شرح زیر است:
طبیعتاً تن‌فروشی و فحشا یکی از پیامدهای زشت و ناگوار جنگ است و با توجه به نمایش اشغال کشور ایران از سوی متفقین در معمای شاه، این موضوع نیز با هدف نمایش پس‌زمینه‌های اجتماعی اشغال کشورمان در این اثر تلویزیونی گنجانده شده است. البته با توجه به چهارچوب‌های تلویزیون تلاُش شده تا این امر به شکلی حداقلی صورت گیرد و بر همین اساس در سریال صرفاً اشاره‌ای گذرا به این مسأله شده و تأکید تصویری بر این موضوع صورت نمی‌گیرد. معمای شاه با درک دلخوری استاد سینایی از این مسأله و ابراز احترام به نگاه انسان‌دوستانه این فیلمساز فهیم اعلام می‌دارد آنچه در این بخش به تصویر کشیده شده، کاملاً منطبق بر واقعیت‌های تاریخی بوده و در آثار تاریخی متعدد مورد تأکید قرار گرفته است.
براساس اسناد مستدل تاریخی، دختران لهستانی هنگامی‌که به ایران رسیدند، همه بیمار بوده و شپش داشتند. آنها در محدوده حکومت آلمان نازی مورد تجاوز نیروهای هیتلر قرار گرفته و پس از آن در هنگام عبور از روسیه نیز مورد تعدی سربازان روسی قرار گرفته بودند که البته این مسأله امری دردناک است که قلب هر انسان آزاده‌ای را به درد می‌آورد. در طول حضور آنها در ایران اغلب این دختران مورد سوءاستفاده قرارگرفته و علاوه بر بهره‌کشی جنسی، از آنها به‌عنوان «جاسوس» نیز استفاده شد. البته برخی از آنها نیز ازدواج کردند و درخصوص برخی از آنها نیز اتفاق‌های دردناکی رخ داد. مثلاً یکی از آنها به نام «سوفیا» که دختری بسیار زیبارو بود، با وعده افسری آمریکایی مبنی بر ازدواج مواجه می‌شود اما افسر آمریکایی به قول خود عمل نمی‌کند و این دختر خودکشی می‌کند که موضوع مذکور، انعکاسی گسترده در رسانه‌های ایران پیدا می‌کند.
بدیهی است توضیح کامل این مسأله همراه با اسناد و مدارک، در برنامه این هفته «شب‌های تاریخ» صورت خواهد گرفت.
بر همین اساس دوباره تأکید می‌شود آنچه در این بخش نمایش داده شده، کاملاً مطابق اسناد و مدارک تاریخی است و نه‌تنها اغراقی در آن صورت نگرفته، بلکه به دلیل التهاب موضوع، حداقلی از واقعیت بیان شده است.
در ادامه این نقد و پاسخ و نقد، ایلنا توضیح داد: آنچه که خسرو سینایی در مصاحبه خود بر آن تاکید کرده، نوع نگاه کارگردان و زاویه دوربین وی بوده است؛ در غیر این‌صورت این کارگردان در مصاحبه خود هرگز اعلام نکرده اتفاقی که در سریال رخ داده دروغ بوده است، بلکه منظور ایشان این بوده که باید دقت کنیم ما به عنوان فیلمساز کدام بخش تاریخ را پررنگ کرده و تعریف می‌کنیم.
179/
