نفت بالا رفت تا به‌زودي سقوط كند!

نرسی قربان تحلیلگر  ارشد اقتصاد انرژی درباره تاثیر قطع روابط سیاسی اخیر ایران و عربستان بر بازار نفت، گفت: قطع روابط سیاسی دو کشور و تحولات سیاسی‌اي که ممکن است در پی آن رخ دهد احتمال رسیدن به نتیجه در مورد سقف تولید نفت در اوپک را بسیار پایین می‌آورد.وی با اشاره به اینکه اوپک حدود ۲ میلیون بشکه بیش از سقف ۳۰ میلیون بشکه‌ای تعیین شده، تولید می‌کند، افزود: اختلاف اخیر دو کشور تولید کننده نفت عضو اوپک تلاش برای رسیدن اجماع در مورد رعایت سقف ظرفیت اوپک را بی‌نتیجه کرده و از حل شدن مسئله جلوگیری می‌کند.قربان با بیان اینکه جلوگیری از تولید ۲ میلیون بشکه‌ای بیش از سقف اوپک باید با تعامل انجام شود، اظهار داشت: با شرایط موجود افزایش تولید و بازگشت ایران به سقف قبلی بدون تعامل با سایر تولیدکنندگان عمده انجام و یک فاکتور منفی برای بازنگشتن به سقف تعیین شده اوپک تلقی می‌شود. وی خاطرنشان کرد: با تنش موجود امکان کاهش قیمت‌ها در بازار وجود خواهد داشت. این تحلیلگر بازار انرژی یادآور شد: البته تنش‌هایی که ناآرامی در منطقه را به‌دنبال داشته باشد ممکن است به افزایش قیمت نفت منجر شود.

سرانجام پس از ماه‌ها نزول مداوم قیمت نفت ،تنش میان دو تولید کننده  وصادرکننده نفت باعث شد که در اولین معاملات نفتی سال جدید میلادی با ترس از اختلال در عرضه، بهای نفت با افزایش قیمت مواجه شود .
رویترز درگزارشی نوشت عربستان سعودی، بزرگ‌ترین صادرکننده نفت، در پاسخ به حمله به سفارت این کشور در تهران، روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرد.  همین مسئله باعث شد که معامله گران نفت اعلام کنند که بحران و تنش روابط میان تهران و ریاض در حال بالا بردن قیمت نفت است. با این حال برخی تحلیلگران معتقد هستند که روند افزایش قیمت موقتی خواهد بود و بهای نفت با توجه به رکود اقتصادی آسیا و تقاضای پايین برای نفت دوباره نزول خواهد کرد.
واکنش نفت به تنش تهران – ریاض
بر اساس این گزارش هر بشکه نفت برنت با 64 سنت افزایش به 37 دلار و 92 سنت رسید که نشان از رشد 5/1 درصدی دارد. قیمت هر بشکه نفت وست‌تگزاس‌اینترمدییت نیز با 62 سنت افزایش به 37 دلار و 66 سنت رسید.
شرکت کارگزاری فیلیپ فیوچر ديروز اعلام کرد: «با افزایش تنش‌ها میان عربستان سعودی و ایران بازارها به محض بازشدن در سال 2016 با رشد روبه‌رو شده‌اند.» با وجود رشد روز دوشنبه، قیمت نفت از اواسط سال 2014 تاکنون افتی چشمگیر را تجربه کرده که ناشی از عرضه مازاد از سوی تولیدکنندگان اوپک، روسیه و آمریکا بوده است.
بلومبرگ نیز گزارش داد قطع مناسبات دیپلماتیک ایران و عربستان تأثیری مستقیم بر بهای نفت داشته است.
طبق این گزارش برای دومین روز متوالی بهای نفت روندی صعودی داشته است. قیمت نفت وست تگزاس اینتر مدییت با افزایش28/1 دلاری به32/38 دلار در هر بشکه رسیده است. همچنین نفت خام برنت برای تحویل در ماه فوریه با18/1 دلار افزایش، بشکه‌ای46/38 دلار در بازار لندن معامله شده است.
موسسه مورگان استنلی اعلام کرد: احتمال رسیدن رشد تقاضای جهانی نفت به سطح رشد عرضه جهانی تا پایان سال 2016 و تحریک متعادل شدن اولیه بازار وجود دارد. قبل از اینکه این اتفاق رخ دهد ممکن است قیمت‌ها بدون توجه به کاهش حاشیه سود تولید‌کنندگان کاهش بیشتری یابد. این موسسه خاطرنشان کرد: در یک بازار اشباع شده هیچ‌گونه ارزش ذاتی برای نفت خام وجود ندارد و سطح قیمت طبق اشتهای سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان برای خرید تعیین می‌شود. ایران قصد دارد عرضه نفت خود را پس از لغو تحریم‌ها روزانه 500 هزار تا یک میلیون بشکه در روز افزایش دهد اگرچه مقامات ایرانی می‌گویند اگر تقاضایی وجود نداشته باشد قصد ندارند بازار را با نفت پر کنند. شرکت سرمایه‌گذاری آلیانس برنشتین اعلام کرد: «اوپک، روسیه و آمریکا بیش از انتظار اولیه ما نفت عرضه کرده‌اند. برای سال 2016 ما تصور می‌کنیم که بازار در نیمه دوم سال به تعادل برسد. سال آینده، بعد از 18 ماه روند صعودی عرضه، ما شاهد کاهش عرضه خواهیم بود. همچنین پیش‌بینی می‌شود که قیمت متوسط برنت به 50 دلار در سال 2016 رسیده و در سال 2017 و 2018 به ترتیب به 70 و 80 دلار به ازای هر بشکه برسد.»
در همین حال پایگاه خبری مارکت واچ آمریکا اعلام کرد: اختلاف دیپلماتیک میان ایران و عربستان سعودی می تواند تلاش اوپک برای ساکت کردن بازار نفت را تکمیل كرده و تداوم کاهش قیمت نفت را به دنبال داشته باشد. پایگاه خبری یاد شده نوشت: چنانچه ایران همزمان با لغو تحریم های بین المللی علیه این کشور ، شروع به افزایش صادرات نفت خود به میزان یک میلیون بشکه در روز کند، عامل یاد شده می تواند به کاهش بیشتر قیمت نفت کمک کند. یک مقام رسمی از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس که نامش فاش نشده ، به مارکت واچ گفت: اکنون با افزایش اختلاف میان دو عضو قدرتمند اوپک، احتمال به توافق رسیدن اوپک برای تنظیم تولید ،کمتر از قبل شده است.
جنگ سرد نفتی، این بار علنی
به نظر می رسد عربستان که تا پیش از این به صورت غیر رسمی سعی در تحت فشار قراردادن ایران با کاهش قیمت نفت داشت ،پس از به وجود آمدن این تنش بر شتاب خود برای فشار بیشتر بیفزاید. این امر با توجه به رفتار عربستان در زمان مذاکرات ایران با 1+5 بسیار محتمل به نظرمی رسد .چون پیش از حصول توافق، عربستان تلاش فراوانی داشت تا با استفاده از ابزار کاهش قیمت نفت و با تنگنا قرار دادن ایران به دلیل کاهش درآمدها برای رسیدن به توافق کاری کند قدرت چانه زنی ایران کمتر شده و دست طرف مقابل باز تر شود. امری که با توجه به نحوه حضور ایران در مذاکرات ناکام ماند. ولی با این حال عربستان دست از تلاش خود برای برهم زدن تعادل در بازار نفت برنداشت وتا به امروز نیز این بازی خطرناک را ادامه داده است .
خودزنی نفتی
با این حال اصرار بر افزایش تولید ودر پی آن شعله کاهش قیمت نفت تنها دامن تولید کنندگان را نگرفته است وخود عربستان نیز از این محل دچار آسیب های بسیاری شده است .چنانچه چندی پیش صندوق بین المللی پول نیز در گزارشی به آن اشاره کرد. کاهش قیمت نفت کسری بودجه ای تا 87 میلیارد دلار برای ریاض به ارمغان خواهد آورد. این در حالی است که  چندی پیش وزارت دارایی عربستان درآمدهای این کشور در سال 2015 را حدود  608 میلیارد ریال سعودی (معادل 162 میلیارد دلار) برآورد کرد که 15 درصد کمتر از پیش بینی ها و 42 درصد کمتر از درآمدهای سال 2014 است.  صندوق بین المللی پول نیز پیش بینی کرده بود کسری بودجه عربستان در سال 2015 به حدود 130 میلیارد دلار برسد و گزارش های دیگری نیز کسری بودجه بالای 100 میلیارد دلار را برای این کشور پیش بینی کرده بود.در بودجه سال 2016، درآمدهای این کشور 137 میلیارد دلار پیش بینی شده که پایین ترین رقم در 6 سال گذشته است و هزینه‌ها نیز 224 میلیارد دلار برآورد شده که اندکی کمتر از برآوردهای سال 2015 (229میلیارد دلار) است. با این به نظر می رسد که عربستان با توجه به موفقیت های سیاسی ایران در منطقه وجهان ودستیابی به ثبات نسبی در اقتصاد همچنان می خواهد از اهرم نفت دربرابر سایر بازیگران این بازار استفاده کند .امری که به مثابه  خودزنی اقتصادی – سیاسی برای حکام سعودی تلقی می شود.
رابطه تجاری ایران وعربستان
بر اساس آمار گمرک ایران، در هشت ماهه نخست امسال محصولی از ایران به کشور عربستان صادر نشده است. این درحالی‌است که آمارهای گمرک نشان می‌دهد در سال گذشته ایران به کشور عربستان سعودی معادل 3/158 میلیون دلار صادرات کالا داشت.اما به نظر می‌رسد با وجود همین شرایط، میزان واردات ایران از عربستان در سال جاری نسبت به سال گذشته، کاهش چندانی نداشته و حتی این امکان وجود دارد که تا پایان سال، این روند مقداری افزایش را هم نشان دهد.  واردات ایران از عربستان در سال 93 معادل1/46 میلیون دلار و در هشت ماهه سال 94 معادل2/40 میلیون دلار بوده است. بر اساس آمار گمرک ایران، سه قلم عمده وارد شده از عربستان به ایران در سال 93 «در آسان بازشوی آلومینیومی برای قوطی»، «وسایل نقلیه موتوری با حجم سیلندر 1500 سی سی تا 2500 سی سی» و «ماشین‌آلات و دستگاه‌ها برای کار کردن روی خمیر کاغذ، کاغذ یا مقوا» و در هشت ماهه سال 94 «درب‌آسان بازشوی آلومینیومی برای قوطی»، «قوطی‌بدون درز آلومینیومی برای انواع نوشابه و نوشیدنی» و «پلی اتیلن گرید لوله» است. سه قلم عمده صادراتی ایران به عربستان نیز در سال 93 «محصولات آهنی اسفنجی»، «شمش از آهن و فولاد غیرممزوج» و «انواع زعفران برای خرده‌فروشی» است.

179/