چگونه بر فعالیت های آنلاین کودکان نظارت کنیم؟

موبنا – امروزه، بسیاری از کودکان حتی بهتر از بزرگسالان فناوری و استفاده از آن را درک می کنند.
در حقیقت، کودکان امروزی با دنیای سایبری عجین شده و فناوری با هر بخش از زندگی آنها گره خورده است. فناوری به آنها در دوست یابی، آموزش و پرورش و حتی درکی که از جهان دارند، کمک می کند. اما این فصل همچنان در کتاب والدین نوشته نشده و جامعه نیز زمان کافی برای شکل دهی استانداردهای مورد نیاز را نداشته است.
تاکنون، هیچ نتیجه گیری مشخصی که از چه سنی کودکان می توانند حضوری انفرادی و امن در فضای مجازی را تجربه کرده، برای دوستان خود پیامک ارسال کنند و یا این که والدین چه نقشی را باید در این قبیل موارد ایفا کنند، انجام نشده است.
در حال حاضر، زندگی دیجیتال خیلی زود و حتی برای کودکان نوپا و زیر دو سال آغاز شده و به سرعت نور گسترش می یابد. برخی کودکان حتی پیش از آن که دندان درآورند، دارای آواتار در اتاق های گفت و گو می شوند. اگرچه، در گذشته والدین به نوعی مکالمات تلفنی فرزندان خود را نیز شنود می کردند، اما راه های برقراری ارتباط مختلف دنیای مدرن این امکان را برای کودکان فراهم کرده تا در سکوت و با ارسال ایمیل، پیامک و یا استفاده از خدمات پیام رسانی فوری به راحتی با افراد دیگر در ارتباط باشند.
والدین نگران هستند که فرزندانشان هدف افراد سودجو و کلاهبردار قرار بگیرند که در پی کسب اطلاعات شخصی آنها بوده و ممکن است از این طریق به تهدیدی برای کودکان مبدل شوند. همچنین، سطح جدیدی از ارتباط بین کودکان ایجاد شده است؛ آنها در فضای مجازی ممکن است مواردی را به و یا درباره یکدیگر بیان کنند که در دنیای واقعی بیان نمی کنند. این مساله می تواند به پخش شایعاتی مسموم و آسیب اعتبار کودکان و خانواده هایشان منجر شود.
همچنین، کودکان ممکن است این گونه تصور کنند محتوایی که در اینترنت به اشتراک می گذارند مانند عکس ها و پیام های متنی، مواردی زودگذر هستند. اما آگاه نیستند که این اطلاعات می تواند توسط افراد دیگر ذخیره شده و برای سالیان متمادی نگهداری شوند تا در زمان مناسب و برای مقاصد مجرمانه استفاده شوند. کلماتی که در یک پیام متنی بی ضرر به نظر می رسند، ممکن است عاملی کلیدی برای تغییر زندگی افراد باشند.
با توجه به سهم دنیای دیجیتال، زندگی اجتماعی کودکان ما می تواند خارج از دید و نظارت والدین شکل بگیرد. بر همین اساس، گفت و گو با کودکان و نظارت دقیق بر فعالیت های آنها امری ضروری محسوب می شود. این دقیقا همان جایی است که احتمال بروز رفتاری نامناسب از سوی والدین وجود داشته و تصویری همانند یک جاسوس به فرزندان خود ارائه کنند.
تفاوت بین نظارت مسئولانه و جاسوسی به عامل “مچتو گرفتم” بستگی دارد. اگر فرزندتان از این که بر فعالیت های آنلاین وی نظارت دارید، آگاه نبوده و پس از مشاهده رفتاری مشکوک از وی بلافاصله با هشدار جدی شما مواجه می شود، نتیجه ای جز ایجاد شوک و رنجش برای کودک به همراه نخواهد داشت. از همین زمان ممکن است پنهان کردن موضوعات مختلف از والدین آغاز شود. از این رو، هر زمان که تصمیم به نظارت بر فعالیت های فرزند خود می گیرید، وی را نیز از این مساله آگاه کنید.
صداقت شما در این زمینه می تواند کمک بیشتری به کودکان برای حضوری امن در فضای مجازی داشته باشد. هنگامی که کودکان از این مساله که زیر نظر قرار دارند، آگاه هستند، غریزه نظارت بر خود در آنها احتمالا عملکرد موثرتری خواهد داشت.
البته باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که کودکان استاد یافتن روش هایی برای دور زدن نظارت و کنترل والدین هستند. اگر رایانه در مکانی پر رفت و آمد در خانه قرار داشته باشد می توانید با طرح پرسش هایی مانند این وب سایت در چه زمینه ای فعالیت می کند؟ نظارت مناسبی بر فعالیت های آنلاین کودکان داشته باشید.
این که به کودکان اعتماد داشته باشید، نکته مثبتی محسوب می شود، اما تنها نباید به حرف های آنها تکیه کنید. بر همین اساس، می توانید هنگام استفاده از رایانه و حضور در فضای مجازی پرسش هایی مانند با چه کسانی در ارتباط هستند؟ و یا از چه وب سایت های روزانه بازدید می کنند؟ را مطرح کرده و به خاطر داشته باشید که لحن مکالمات را مثبت و یا حداقل خنثی حفظ کنید.
اگر از جملاتی مانند “بیش از اندازه با رایانه کار می کنید” و یا “از آن وب سایت بازدید نکن” استفاده کنید، می تواند به ایجاد استرس و تنش در کودکان منجر شده و در مواقع اضطراری موارد مشکوکی که با آنها مواجه شده اند را با شما در میان نگذارند.
همچنین می توانید به طور منظم صحت گفته های کودکان را با یادگیری چگونگی استفاده از بخش تاریخچه مرورگر وب برای مشاهده وب سایت هایی که توسط کودکان بازدید شده و موارد دانلود شده، بررسی کنید. اگر به اطلاعات بیشتر و دقیق تری نیاز دارید می توانید از نرم افزارهای کنترل والدین استفاده کنید.

نرم افزارهای نظارتی رایج به دو دسته تقسیم می شوند:
1. نرم افزاراهای مسدود کننده به والدین اجازه می دهند تا فهرستی از وب سایت های مورد تایید تهیه کرده و دسترسی به وب سایت های دیگر را مسدود کنند. تلاش برای بازدید از وب سایت های تایید نشده، ثبت و ذخیره شده و برخی از نرم افزارها به والدین از طریق ارسال پیام هشدار می دهند. همچنین، می توانید زمان و مدت استفاده از رایانه را محدود کنید.
2. نرم افزارهای ثبت و ضبط تمامی داده هایی که ارسال، دریافت، دانلود و یا بازدید می شوند را ذخیره می کنند. این نرم افزارها در فواصل زمانی مشخص اقدام به عکس برداری از صفحه نمایشگر می کنند. اگر زمان کافی برای مشاهده تمامی داده ها را ندارید می توانید با انتخاب کلیدواژه ها به عنوان مثال مواردی که با پورنوگرافی در ارتباط هستند، هشدار دریافت کنید. برخی از نرم افزارهای پیشرفته امکان مسدود کردن، ضبط و مشاهده فعالیت رایانه کودک به صورت زنده و از راه دور را برای والدین فراهم می کنند.
رایانه های شخصی و مک ها دارای تنظیمات کنترل والدین داخلی در سیستم های عامل خود بوده و با عرضه نسخه های جدید سیستم های عامل، ویژگی های بیشتری نیز در این زمینه ارائه می شوند. بر همین اساس، ممکن است دیگر نیازی به استفاده از نرم افزارهای دیگر برای نظارت بر فعالیت های رایانه ای فرزند خود نداشته باشید.
بدون در نظر گرفتن این که از چه سیستم عاملی استفاده می کنید، اکثر مرورگرهای وب مانند اینترنت اکسپلورر، کروم، فایرفاکس و سافاری دارای بخش تاریخچه هستند که فهرستی از وب سایت هایی که بازدید شده اند را ارائه می کنند. به این نکته توجه داشته باشید که کودکان ممکن است نحوه پاکسازی بخش تاریخچه را فرا گرفته تا ردی از خود بر جای نگذارند. از این رو، در صورت مواجهه با بخش تاریخچه خالی، فردی که این اقدام را انجام داده، شناسایی کنید.
ممکن است هنگام دوچرخه سواری، بالا رفتن از درخت و یا عبور از خیابان به تدریج آزادی های بیشتری را در اختیار کودکان قرار دهیم، اما در دنیای دیجیتال خطرات جدید و متفاوتی همراه با رشد کودکان پدیدار می شوند. ممکن است هنگامی که فرزندتان به سن نوجوانی می رسد، احساس کنید دیگر نیازی به نظارت کامل و دقیق بر فعالیت های آنلاین وی ندارید. اما این دورانی است که بیش از پیش باید به آنها توجه داشته باشید.
هر گونه اقدام حفاظتی و ایمنی که برای کودکان انجام می دهید کامل و بی نقص نخواهد بود. جهان خارج سرشار از زشتی ها و زیبایی ها بوده و برخی از آنها ممکن است از طریق اینترنت وارد زندگی فرزندتان شوند. در این شرایط نباید دست های خود را به علامت تسلیم بالا برده و عقب نشینی کنید. گفت و گو و مکالمه با کودکان را از سنین پایین آغاز کرده و این روند را در مسیر رشد آنها همچنان ادامه دهید.

اجازه استفاده و زمان مناسب آن
آیا فزندتان به قدری بزرگ شده است که از تلفن همراه استفاده کند؟ درباره آدرس ایمیل خصوصی چطور؟
چه می خواهند: سیستم بازی رایانه ای و یا ویدئویی
چه زمانی درخواست می کنند: از سنین پیش دبستانی
امروزه، بسیاری از کودکان با کنسول های بازی ویدئویی قابل حمل مانند نینتندو DS و پی اس پی سر و کار داشته و احتمالا خیلی زود درخواست داشتن یکی از آنها را مطرح می کنند.
چه چیزهایی را باید در نظر بگیرید: در انتخاب بازی ها باید دقت لازم را داشته باشید. این که یک بازی برای استفاده همه رده بندی شده به معنای آن نیست که برای کودکان شما نیز مناسب است. تا زمانی که فرزندتان به درک درستی از ایمنی آنلاین نرسیده، انجام بازی های آنلاین و شبکه ای که ارتباط آزادانه با بازیکنان دیگر را فراهم می کنند، توصیه نمی شود. در پاسخ به این پرسش که چه میزان انجام بازی های ویدئویی بیش از اندازه محسوب می شود باید رفتارهای فرزند خود را زیر نظر گرفته و با توجه به آن محدودیت زمانی انجام بازی های ویدئویی را تعیین کنید.

چه می خواهند: تلفن همراه
چه زمانی درخواست می کنند: در مقطع تحصیلی دبستان
چه چیزهایی را باید در نظر بگیرید: آیا یک کودک 9 ساله واقعا به تلفن همراه نیاز دارد؟ احتمالا پاسخ منفی است. اما تا سن 12 سالگی ارسال پیامک ممکن است به یکی از مولفه های اصلی جهان اجتماعی فرزندتان مبدل شود. اگر گمان می کنید زمان خرید تلفن همراه برای فرزندتان فرا رسیده سیاست مدرسه در استفاده از این وسیله را بررسی کنید. محدودیت هایی را در زمینه زمان و مدت استفاده از آن تعیین کنید.

چه می خواهند: حساب کاربری ایمیل و پیام رسان فوری
چه زمانی درخواست می کنند: در مقطع تحصیلی دبستان
چه چیزهایی را باید در نظر بگیرید: تا پیش از 11 تا 12 سالگی کودکان می توانند از ایمیل های خانوادگی استفاده کنند. از این سنین به بعد می توانید اختصاص یک حساب کاربری شخصی را برای آنها در نظر گرفته، اما همچنان امکان دسترسی به آن را داشته باشید. به فرزندتان اعلام کنید که به طور مرتب از ایمیل وی بازدید می کنید تا از استفاده مسئولانه اطمینان حاصل کنید. همچنین، این نکته را به فرزندتان گوشزد کنید که پیام هایی که با استفاده از خدمات پیام رسانی فوری ارسال می شوند، موقتی نبوده و ممکن است در آینده مورد سوء استفاده قرار بگیرند.

چه می خواهند: دسترسی گسترده به اینترنت
چه زمانی درخواست می کنند: در دوران راهنمایی ممکن است برای انجام تکالیف و پروژه های خود به اینترنت نیاز داشته و در نهایت درخواست دسترسی نامحدود به آن را ارائه کنند.
چه چیزهایی را باید در نظر بگیرید: اگر نرم افزار و یا تنظیمات کنترل والدین موجب مسدود شدن سایت های آموزشی مفید شده، کاهش آنها را مد نظر قرار دهید. اما به طور مرتب بخش تاریخچه رایانه و مرورگر خود را برای نظارت بر فعالیت های آنلاین کودکان بررسی کنید. آموزه هایی درباره ایمنی آنلاین به کودکان منتقل کرده، حتی اگر اعلام کنند که با آنها آشنا هستند.

آیا تصمیم گرفته اید تا برای فرزند خود تلفن همراه خریداری کنید؟ از این رو باید برخی عوامل را مد نظر قرار دهید:
تنظیمات کنترل والدین
بسیاری از تولیدکنندگان این امکان را در دستگاه های خود فراهم کرده اند که والدین تعداد تماس های گرفته شده و دریافتی و همچنین ارسال پیام کوتاه را محدود کنند. تنظیمات برخی برنامک ها نیز امکان محدود کردن دسترسی به محتوا در اینترنت و حجم دانلود را فراهم می کنند.
عکس و ویدئو
از آن جایی که امروزه اکثر تلفن های همراه مجهز به دوربین بوده و امکان دریافت عکس و ویدئو از افراد دیگر نیز وجود دارد، این مساله می تواند خطراتی را در پی داشته باشد. ممکن است دانش آموزی از یکی از همکلاسی های خود در وضعیتی نامناسب عکس و یا ویدئو تهیه کرده و آن را در فضای مجازی به اشتراک بگذارد.
از این رو، درباره محتوایی که فرزندتان نباید تهیه کند باید صحبتی دوستانه و در عین حال جدی داشته باشید. اعلام کنید که به طور مرتب تلفن همراه وی را برای مشاهده عکس ها و ویدئوهای ذخیره شده، بررسی کرده و تنها شما می توانید اجازه حذف یا انتقال آنها را بدهید.
نظارت
اگر با چگونگی کارکرد تلفن همراه که قصد خرید آن را دارید آشنا نیستید، از فروشنده درخواست کنید مواردی مانند چگونگی مشاهده پیامک ها، تماس های دریافتی و گرفته شده، تنظمیات کنترل والدین و … را به شما نشان دهد. البته امکان پاک کردن این قبیل تاریخچه ها وجود دارد، اما از روی قبض تلفن همراه می توانید به موارد مشکوک پی ببرید.