کشف علت مرگ عجیب آزتِک‌ها پس از شش قرن
موبنا – آن زمان علایم بیماری که پزشکان مشاهده می‌کردند با همیشه تفاوت داشت. رنگ صورت قربانیان رو به زردی می‌رفت و سپس از گوش و بینی آنها خون می‌آمد. آنها دچار توهم می‌شدند و تشنج‌های شدید برای این بیماران رخ می‌داد و در نهایت پس از گذشت چند روز جان خود را از دست می‌دادند. آزتِک‌ها این بیماری را «کوکولیزتلی» نامگذاری کرده بودند کلمه مذکور در زبان محلی نائوتلی به معنی طاعون بود. «رادولفو آکونا-سوتو» متخصص اپیدمیولوژیست تاریخی در دانشگاه مکزیک واقع در شهر مکزیکو سیتی در این خصوص می‌گوید: «کوکولیزتلی تقریبا در هیچ نقطه دیگر از کره زمین شیوع پیدا نکرد. هیچ کس به درستی نمی‌داند که چرا این بیماری در این منطقه شایع شد».
حتی امروز هم هیچ کس به درستی نمی‌داند که چه اتفاقی عامل اصلی بروز این بیماری همه‌گیر بود که در قرن شانزدهم در مکزیک شناسایی شد و آن زمان حدود ۴۵ درصد از تمام کسانی که در این منطقه سکونت داشتند را به کام مرگ کشاند. اطلاعات تاریخی به جا مانده حاکی از آن است که این بیماری نوعی تب هموراژیک شبیه بیماری اِبولا بود که البته دانشمندان این هفته اعلام کردند که احتمالا عامل اصلی آن بیماری سالمونلا بوده است. این بیماری رایج که از طریق غذا وارد بدن انسان می‌شود توسط استعمارگران اروپایی وارد مکزیک شد.
شواهد موجود در دندان ۲۹ اسکلت کشف شده از خرابه‌های شهر باستانی «تِپوسکلولا» در منطقه اواکساکا در مزیک این مسئله را نشان داد که علت بروز این بیماری عجیب نوعی مسمومیت غذایی بوده است. ساکنان اصلی این شهر اصالت مکزیکی داشتند و گروهی متمایز از آزتِک‌های مقیم منطقه مرکزی مکزیک بودند. در آخرین اکتشافات باستانی ۲۴ اسکلت در یک گورستان کشف شد که تاریخ آن به سال ۱۵۴۵ یعنی نخستین سال‌های بروز بیماری «کوکولیزتلی» برمی‌گردد و پنج اسکلت دیگر نیز از یک قبرستان به دست آمدند که حدود ۱۰۰ سال قدیمی‌تر بود. «کریستن باس» یکی از متخصصان حوزه زیست ملکولی در موسسه «مکس پلانک» آلمان که مطالعات جدید را مدیریت کرده است به این نتیجه رسیده است که پاتوژن‌ها که در بدن این افراد وجود داشته و باعث مرگ آنها شده است در فضای داخلی دندان‌های این اسکلت‌ها همچنان موجود است و پس از گذشت سال‌ها هنوز هم می‌تواند مورد مطالعات علمی قرار بگیرد.
دکتر باس و همکارش در این مطالعه به لایه داخلی دندان‌های به دست آمده وارد شدند و سرانجام توانستند DNA نهفته در فضای داخلی دندان‌ها را استخراج کنند. زمانی که آنها تمام DNA موجود در دندان‌ها را خارج کردند، گروه تحقیقاتی مقایسه رشته‌های ژنتیکی این افراد را با پایگاه داده پاتوژن‌های باکتریایی مورد مقایسه قرار داد. تحلیل‌های این گروه تحقیقاتی روی DNA به دست آمده از اسکلت‌های ۶۰۰ سال قبل نشان داد که افراد مذکور به دنبال ابتلا به سالمونلا جان خود را از دست داده‌اند. این دانشمندان نتایج حاصل از بررسی‌های خود را در آخرین شماره از نشریه «پیشگیری و کنترل بیماری‌ها» منتشر کردند و در پی آن اظهار داشتند میکروب‌ها هر سال به طور میانگین یک میلیون بیماری مرتبط با مواد غذایی را در بین مردم آمریکا ایجاد می‌کنند.
