از دلایل سیاه رنگ شدن مدفوع

موبنا؛ محمدمهدی حیدرپور – مدفوع سیاه رنگ همواره به مساله ای خطرناک و حاد اشاره ندارد. دلایل بسیاری مانند مصرف مکمل های آهن یا حتی برخی بیسکوئیت ها می توانند به سیاه شدن رنگ مدفوع منجر شوند.

افرادی که عمل جراحی استومی یا کولکتومی داشته اند نیز ممکن است به واسطه عدم گوارش کامل غذا با مدفوع سیاه رنگ مواجه شوند. با این وجود، اگر در گذشته خونریزی گوارشی داشته اید، مدفوع بوی بسیار بدی می دهد یا در دفع مدفوع برای بیش از چند روز با مشکل مواجه شده اید، بهترین گزینه مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق شرایط است.

حقایق کوتاه درباره مدفوع سیاه رنگ

بیشتر موارد مدفوع سیاه رنگ از مصرف غذاهای سیاه رنگ یا مکمل های آهن شکل می گیرند.

زخمی که خونریزی دارد، شایع‌ترین شرایطی است که به شکل گیری مدفوع سیاه رنگ منجر می شود.

مدفوع سیاه رنگ که به واسطه وجود خون شکل گرفته است به بروز مشکل در قسمت بالایی دستگاه گوارش اشاره دارد.

وجود خون در مدفوع با انجام آزمایش مدفوع قابل تشخیص است.

در صورت مواجهه با مدفوع سیاه رنگ به همراه احساس درد، استفراغ، یا اسهال در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید.

اگر به وجود خون در مدفوع مشکوک هستید باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن با پزشک خود تماس بگیرید.

مدفوع سیاه رنگ ناشی از مصرف غذا و مکمل ها

مدفوع سیاه رنگ می تواند به واسطه مصرف غذاها، مکمل ها، داروها یا مواد معدنی شکل بگیرد. مصرف مکمل آهن چه به صورت مجزا و چه به عنوان بخشی از یک مولتی ویتامین برای درمان کم خونی فقر آهن ممکن است موجب سیاه یا حتی سبز رنگ شدن مدفوع شود. غذاهایی که به رنگ آبی تیره، سیاه یا سبز هستند نیز ممکن است به سیاه شدن مدفوع منجر شوند. از جمله موادی که به طور معمول موجب سیاه شدن رنگ مدفوع می شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

شیرین بیان سیاه

بلوبری

مکمل های آهن

سرب

بیسموت (پپتو-بیسمول)

اگر با مدفوع سیاه رنگ مواجه شده اید و می توانید رد آن را تا غذا یا مکملی که مصرف کرده اید، دنبال کنید، مساله ای نیست. در غیر این صورت بهترین گزینه مراجعه به پزشک است.

اگر دلیل مشخصی برای سیاه شدن مدفوع نمی یابید شاید زمان بررسی وجود خون در مدفوع فرا رسیده باشد. دلایل پزشکی مختلفی می توانند موجب سیاه شدن مدفوع شوند که حالتی قیری و بوی بدی نیز دارد.

مدفوع سیاه رنگ ناشی از وجود خون (ملنا)

خونی که از قسمت های بالایی دستگاه گوارش، مانند مری یا معده، سرچشمه می گیرد ممکن است به شکل گیری مدفوع سیاه رنگ منجر شود که ملنا نام دارد. با عبور خون از بدن و تعامل آن با آنزیم های دستگاه گوارش، خون از قرمز به سیاه تغییر رنگ می دهد. این شرایط تشخیص وجود خون در مدفوع را دشوارتر می سازد. خون قرمز در مدفوع به طور معمول از قسمت های پایینی دستگاه گوارش، مانند رکتوم یا روده بزرگ، سرچشمه می گیرد که با فرآیندهای گوارشی کمتری در تعامل بوده و رنگ خود را حفظ می کند.

اگر مدفوع سیاه رنگ با علائم دیگر مانند احساس ضعف یا غش، سرگیجه، درد، و استفراغ همراه است، در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید. برای برخی افراد ممکن است عوامل خطرآفرین برای خونریزی در دستگاه گوارش از پیش وجود داشته باشند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

بیماری کبد

سرطان

ضایعه دیولافوی (یک بیماری نادر معده)

التهاب مری فرساینده

التهاب معده فرساینده

ایسکمی روده (قطع جریان خون به روده)

زخم های گوارشی

پارگی در مری (پارگی مالوری ویس)

واریس مری یا معده

تشخیص خون در مدفوع

رنگ سیاه به تنهایی برای تشخیص وجود خون در مدفوع کافی نیست. از این رو، پزشک نیازمند تایید این شرایط است. این کار می تواند از طریق آزمایش مدفوع، معاینه رکتوم در مطب پزشک یا با استفاده از کیت های مخصوص در خانه انجام شود که نمونه برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می شود.

پس از تشخیص خون در مدفوع، پزشک ممکن است آزمایش های تشخیصی دیگر برای تعیین دلیل و محل دقیق خونریزی را تجویز کند. آزمایشی که احتمالا برای این کار تجویز می شود اوسوفاژوگاسترودوداندوسکوپی است. از دیگر آزمایش هایی که ممکن است انجام شوند می توان به پرتو اکس، آزمایش های خون، کولونوسکوپی، کشت مدفوع، و مطالعات باریم اشاره کرد.

دلایل شایع‌تر ملنا

اولسر

اولسر نوعی زخم است که در دیواره داخلی معده شکل می گیرد و می تواند موجب خونریزی و پیرو آن رنگ سیاه مدفوع شود. برخلاف باور عمومی، اولسرهای معده به طور معمول در نتیجه استرس یا مصرف غذاهای تند شکل نمی گیرند، اگرچه این موارد می توانند اولسر موجود را تحریک کنند. اولسرهای معده به طور معمول در نتیجه یک عفونت ناشی از فعالیت باکتری هلیکوباکتر پیلوری شکل می گیرند. به طور معمول برای درمان این شرایط آنتی بیوتیک و گاهی اوقات کاهنده اسید تجویز می شود.

یکی دیگر از دلایل ایجاد اولسر معده استفاده بلند مدت از داروهای ضد درد است که به نام داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی شناخته می شوند. این داروها می توانند معده را با تضعیف توانایی دیواره داخلی آن برای مقاومت در برابر اسید تولید شده تحریک کنند. بر همین اساس، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی اثر جانبی منفی بر بیماری کرون و کولیت اولسراتیو دارند. اولسرهای معده ناشی از مصرف این داروها به طور معمول پس از توقف مصرف آنها بهبود می یابند. از نمونه های رایج داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی می توان به ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن سدیم اشاره کرد.

گاستریت

گاستریت یا التهاب دیواره داخلی معده می تواند به واسطه مصرف الکل یا مواد غذایی، غذاهای تند، سیگار کشیدن، عفونت باکتریایی یا استفاده بلند مدت از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی شکل بگیرد. گاستریت می تواند پس از انجام یک عمل جراحی یا آسیب دیدگی نیز شکل بگیرد یا با یک بیماری موجود مرتبط باشد.

واریس مری

واریس های مری سیاهرگ های متورم در دیواره قسمت پایین مری یا بالای معده هستند. رمانی که این سیاهرگ ها پاره می شوند، ممکن است موجب خونریزی شوند که می تواند پدیدار شدن خود در مدفوع یا استفراغ را به همراه داشته باشد. واریس مری یک عارضه جدی ناشی از پرفشاری خون سیاهرگی است.

پارگی مالوری ویس

این یک پارگی در غشا مخاطی است که مری و معده را به هم پیوند می دهد. اگر پارگی با خونریزی همراه باشد می تواند به ملنا منجر شود. این شرایط نسبتا نادر است و از هر ۱۰۰ هزار نفر برای ۴ نفر رخ می دهد و ممکن است موجب استفراغ شدید، سرفه یا تشنج شود.

 منبع: عصرایران