موبنا – نهنگ آبی بزرگترین حیوان شناخته شده روی کره زمین محسوب میشود و گروهی از محققان دانشگاه استنفورد، دانشگاه شیکاگو و مرکز تحقیقاتی اسمیتسونیان با مقایسه استخوانبندی نهنگهای آبی مدرن و فسیلهای به دست آمده از نهنگهای منقرض شده تفاوت میان آنها را شناسایی کردند و نتایج حاصل از آن نشان داد حدود ۴.۵ سال قبل یعنی زمانی که تغییرات جوی کره زمین باعث شد مواد غذایی در دریاها افزایش یابد، رشد قابل ملاحظه جثه نهنگها آغاز شد.
نهنگها که تاریخچه حیات آنها روی کره زمین به ۳۰ میلیون سال قبل برمیگردد در ابتدا جثه نسبتا کوچکی داشتند و طول بدن آنها حدود ۱۰ متر محاسبه میشد. محققان در بررسیهای جدید خود دریافتند نهنگهای امروزی که تا این اندازه جثه آنها بزرگ شده است با طولی معادل ۳۰ متر در دریاها شنا میکنند و این خانواده از نهنگهای عظیم الجثه از حدود ۳ میلیون سال قبل روی کره زمین ظاهر شدهاند. دانشمندان هم اکنون با بررسیهای خود درنظر دارند علت شکل گرفتن این نهنگهای غولپیکر را دریابند.
نخستین چالش پیش روی دانشمندان این بود که راهی را برای اندازهگیری دقیق گونههای منقرض شده نهنگها پیدا کنند که این اتفاق با توجه به فسیلهای کشف شده صورت میگیرد. محققان با بررسی روی اسکلتهای مدرن به این نتیجه رسیدند که عرض جمجمه نهنگها میتواند نقطه شروع مناسب برای محاسبه طول بدن آنها محسوب شود. با استفاده از این سیستم، جمجمهها در مجموعه فسیلهای مرکز تحقیقاتی اسمیتسونیان جمعآوری شدند و در مجموع ۶۳ گونه نهنگ منقرض شده مورد تحقیق قرار گرفتند.
محققان با انجام این بررسیها دریافتند اندازه نهنگها از حدود ۴.۵ میلیون سال قبل شروع به تغییر کرده است. آن زمان یک اتفاق مهم در اکوسیستم این حیوان صورت گرفته است تا بدن آن به سمت بزرگترشدن سوق پیدا کند و در نهایت باعث شود این حیوان با اندازه بزرگ در نقاط مختلف زمین کشف شود. در همین دوره زمانی گونههای کوچکتر نهنگها از بین رفتند و نسل آنها به طور کامل منقرض شد.
«گراهام اسلاتر» یکی از محققانی که در این بررسی حاضر بود و گزارش نهایی آن را تنظیم کرد توضیح داد: «ما تصور میکنیم که نهنگها به مرور زمان در طول سالهای طولانی بزرگتر شدهاند، با این فرآیند احتمالا میتوان توجیه کرد که بدن نهنگها چگونه پس از گذشت میلیونها سال تا این اندازه رشد کرده است. البته بررسیهای ما نشان داده است تنها راهی که بر اساس آن میتوان نشان داد نهنگهای کوچک به یک حیوان غولپیکر تبدیل شدهاند یک تغییر جدی است که در گذشته صورت گرفته است و بستر لازم برای رشد این حیوان را باعث شده است و در نتیجه شرایط را به گونهای رقم زده است که این حیوان با جثه کوچک نتواند در اقیانوسها زنده بماند».
به نظر میرسد این تغییرات با آغاز عصر یخبندان ایجاد شده و محققان در بررسیهای خود به این نتیجه رسیدهاند که آب و هوای در حال تغییر باعث شده است عادات غذایی نهنگها عوض شود. زمانی که صخرههای یخی جدید روی کره زمین شکل گرفته است، مواد مغذی به صورت فصلی به آبهای ساحلی آمدهاند و این اتفاق در مجموع باعث شده است دسترسی نهنگها به مواد غذایی افزایش یابد. با توجه به تحقیقاتی که پیش از این در مورد نهنگهای مدرن انجام شده بود، تغذیه مهمترین عاملی بوده است که باعث شده جثه نهنگها و دیگر گونههای بزرگ حیوانات تا این اندازه رشد کند و بنابراین میتوان نتیجه گرفت که در آن زمان طبیعت با گونههای بزرگ حیوانات سازگارتر بوده است.
این اتفاق درحالی صورت گرفته است که حیوانات بزرگتر، میتوانستند آسانتر خود را برای مهاجرتهای هزاران مایلی آماده کنند و از تغییرات فصلی برای دسترسی به مواد غذایی حداکثر استفاده را ببرند.