فواید سلامت «ادویه آفتاب»

موبنا؛ محمدمهدی حیدرپور – زعفران یکی از گران‌ترین ادویه ها در جهان محسوب می شود که هر پوند (450 گرم) از آن بین 500 تا 5,000 هزار دلار آمریکا قیمت دارد. روش برداشت این محصول که باید توسط نیروی انسانی صورت بگیرد از دلایل اصلی قیمت بالای زعفران محسوب می شود.

زعفران از گذشته های دور به واسطه خواص دارویی خود مورد استفاده قرار می گرفته است. مردم برای بهبود خلق و خو، تقویت حافظه و میل جنسی زعفران مصرف می کنند. در ادامه با برخی فواید سلامت طلای سرخ بیشتر آشنا می شویم.

آنتی اکسیدانی قدرتمند

زعفران حاوی ترکیبات گیاهی مختلفی است که به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند. آنتی اکسیدان ها مولکول هایی هستند که از سلول های بدن ما در برابر آسیب رادیکال های آزاد و استرس اکسیداتیو محافظت می کنند.

از جمله آنتی اکسیدان های قابل توجه زعفران می توان به کروسین، سافرانال، کروستین، و کامپفرول اشاره کرد.

کروسین و کروستین رنگدانه های کاروتنوئیدی و عامل رنگ قرمز زعفران هستند. هر دو ترکیب ممکن است از خواص ضد افسردگی، محافظت از سلول های مغزی در برابر آسیب پیشرونده، بهبود التهاب، کاهش اشتها، و کمک به کاهش وزن برخوردار باشند.

سافرانال عامل عطر و طعم متمایز زعفران است. پژوهش ها نشان داده اند که این ترکیب ممکن است به بهبود خلق و خو، حافظه، و توانایی یادگیری و همچنین محافظت از سلول های مغزی در برابر استرس اکسیداتیو کمک کند.

کامپفرول در گلبرگ های گل زعفران یافت می شود. این ترکیب با فواید سلامت مختلف مانند کاهش التهاب، خواص ضد سرطان و ضد افسردگی پیوند خورده است.

بهبود خلق و خو و درمان علائم افسردگی

زعفران با نام مستعار «ادویه آفتاب» نیز شناخته می شود. این نام تنها به واسطه رنگ متمایز زعفران به آن داده نشده است، بلکه ممکن است خلق و خوی انسان را نیز بهبود ببخشد.

در یک بررسی شامل پنج مطالعه، مکمل های زعفران در درمان علائم افسردگی خفیف تا متوسط به طور قابل توجهی بهتر از دارونماها عمل کردند.

مطالعات دیگر نشان داده اند که مصرف روزانه 30 میلی گرم زعفران می تواند به اندازه مصرف داروهای فلوکستین، ایمی‌پرامین و سیتالوپرام در درمان افسردگی موثر باشد. افزون بر این، افراد با مصرف زعفران در مقایسه با روش های درمانی دیگر عوارض جانبی کمتری را تجربه کردند.

به نظر می رسد هم گلبرگ و هم کلاله زعفران در بهبود افسردگی خفیف تا متوسط موثر عمل می کنند. با این وجود، به پژوهش های انسانی بیشتری در این زمینه پیش از توصیه مصرف زعفران به عنوان درمانی برای افسردگی نیاز است.

خواص ضد سرطان

زعفران سرشار از آنتی اکسیدان هاست که به خنثی کردن رادیکال های آزاد مضر کمک می کنند. آسیب رادیکال های آزاد با بیماری های مزمن، مانند سرطان پیوند خورده است.

برخی مطالعات نشان داده اند که ترکیبات موجود در زعفران به نابودی سلول های سرطان روده بزرگ یا سرکوب رشد آنها کمک کرده، در شرایطی که آسیبی به سلول های عادی و سالم نمی رسانند. این اثر در مورد سلول های سرطانی پوست، مغز استخوان، پروستات، ریه، پستان، و دهانه رحم نیز مشاهده شده است.

همچنین، برخی مطالعات نشان داده اند که کروسین، آنتی اکسیدان اصلی موجود در زعفران، ممکن است سلول های سرطانی را نسبت به داروهای شیمی درمانی حساس‌تر سازد.

در شرایطی که این نتایج امیدوارکننده هستند، خواص ضد سرطان زعفران در انسان به صورت گسترده مورد مطالعه قرار نگرفته و به پژوهش های بیشتری در این زمینه نیاز است.

کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی

سندرم پیش از قاعدگی اصطلاحی است که علائم جسمانی، احساسی و روانی پیش از آغاز دوره قاعدگی را تعریف می کند.

مطالعات نشان داده اند که زعفران ممکن است به بهبود علائم این شرایط کمک کند.

طی یک مطالعه با حضور زنان 20 تا 45 ساله، مصرف روزانه 30 میلی گرم زعفران در درمان علائم سندرم پیش از قاعدگی، مانند تحریک پذیری، سردرد، هوس های غذایی و درد موثرتر از دارونماها عمل کرد.

مطالعه ای دیگر نیز نشان داد که تنها بو کردن زعفران برای 20 دقیقه به کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی، مانند اضطراب و کاهش سطوح هورمون استرس کورتیزول کمک کرده است.

تقویت کننده قوای جنسی

محصولات تقویت کننده قوای جنسی شامل مواد غذایی یا مکمل هایی می شوند که به تقویت میل جنسی کمک می کنند.

مطالعات نشان داده اند که زعفران ممکن است از خواص تقویت کننده قوای جنسی، به ویژه در افرادی که داروهای ضد افسردگی مصرف می کنند، برخوردار باشد.

به عنوان مثال، طی یک مطالعه مردانی که از اختلال نعوظ مرتبط با مصرف داروهای ضد افسردگی رنج می بردند، با مصرف روزانه 30 میلی گرم زعفران برای چهار هفته بهبود چشمگیر در عملکرد نعوظ نسبت به افرادی که دارونما مصرف کرده بودند را نشان دادند.

همچنین، نتایج یک تجزیه و تحلیل شامل شش مطالعه نشان داد که مصرف زعفران به طور قابل توجهی عملکرد نعوظ، میل جنسی، و رضایت کلی افراد را بهبود بخشیده است.

مطالعه ای دیگر نشان داد که مصرف روزانه 30 میلی گرم زعفران به مدت چهار هفته توسط زنانی که به واسطه دریافت داروهای ضد افسردگی با میل جنسی کم مواجه بودند، به افزایش میلی جنسی و کاهش درد مرتبط با رابطه جنسی در مقایسه با گروهی که دارونما مصرف کرده بودند، منجر شد.

کاهش اشتها و کمک به کاهش وزن

مصرف میان وعده و تنقلات عادتی رایج است که می تواند شما را در معرض خطر افزایش وزن ناخواسته قرار دهد.

بنابر نتایج یک پژوهش، زعفران ممکن است با کاهش اشتها به پیشگیری از این شرایط کمک کتد. طی یک مطالعه هشت هفته ای، زنانی که مکمل زعفران مصرف کرده بودند، احساس سیری بیشتر، مصرف میان وعده کمتر و کاهش وزن بیشتر نسبت به زنانی که دارونما دریافت کرده بودند را تجربه کردند.

در مطالعه ای دیگر، مصرف مکمل عصاره زعفران به کاهش چشمگیر اشتها، شاخص توده بدنی، اندازه دور کمر و توده چربی کلی در شرکت کنندگان نسبت به گروه کنترل کمک کرد.

از دیگر فواید سلامت بالقوه زعفران

زعفران با فواید سلامت دیگر نیز پیوند خورده است که البته به طور گسترده مورد مطالعه قرار نگرفته اند.

زعفران ممکن است عوامل خطرآفرین بیماری قلبی را کاهش دهد. مطالعات با حضور سوژه های حیوانی و مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که خواص آنتی اکسیدانی زعفران ممکن است کلسترول خون را کاهش داده و از گرفتگی رگ های خونی پیشگیری کند.

زعفران ممکن است سطوح قند خون را کاهش دهد. مطالعاتی با حضور سوژه های حیوانی، مانند موش های مبتلا به دیابت، و مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که زعفران ممکن است سطوح قند خون را کاهش داده و حساسیت به انسولین را افزایش دهد.

زعفران ممکن است قدرت بینایی در بزرگسالان مبتلا به انحطاط ماکولای مرتبط با افزایش سن را تقویت کند. به نظر می رسد زعفران به بهبود بینایی در افراد مبتلا به این شرایط و محافظت در برابر آسیب رادیکال های آزاد که با انحطاط ماکولای مرتبط با افزایش سن پیوند خورده اند، کمک می کند.

زعفران ممکن است به تقویت حافظه در بزرگسالان مبتلا به بیماری آلزایمر کمک کند. خواص آنتی اکسیدانی زعفران ممکن است به بهبود عملکرد شناختی در بزرگسالان مبتلا به بیماری آلزایمر کمک کند.

خطرات، اقدامات احتیاطی و دوز مصرف

زعفران به طور کلی محصولی بی خطر برای مصرف و با عوارض جانبی کم یا فاقد عوارض جانبی محسوب می شود.

در مقادیر استاندارد برای پخت و پز، زعفران موجب عوارض جانبی در انسان نمی شود.

به عنوان یک مکمل غذایی، افراد می توانند تا 1.5 گرم زعفران در روز را با خیال راحت مصرف کنند. با این وجود، تنها 30 میلی گرم زعفران در روز نشان داده است که برای بهره‌مندی از فواید سلامت این ادویه کفایت می کند.

از سوی دیگر، دریافت دوزهای 5 گرم یا بیشتر می تواند اثرات سمی به همراه داشته باشد. زنان باردار نباید دوزهای بالای زعفران را مصرف کنند زیرا ممکن است به سقط جنین منجر شود.

همانند هر مکمل دیگری، پیش از استفاده از مکمل های زعفران با پزشک خود مشورت کنید.

 منبع: عصرایران