موبنا – یک گونه از کوسه ماهیها به نام «شورتفین ماکو» میتواند با حداکثر سرعت 74 کیلومتر بر ساعت شنا کند و از این نظر به او سریعترین کوسه جهان میگویند. دانشمندان هم اکنون بررسیهای جدیدی را به انجام رساندند و در پایان آن دریافتند چگونه یک ماهی میتواند با چنین سرعت بالایی در آب شنا کند. دانشمندان بر این باورند که با یافتههای جدید خود میتوانند برای ارتقا فناوریهایی که انسان مورد استفاده قرار میگیرد اقداماتی را انجام دهند.
پوست این گونه ماهی مانند دیگر کوسهها از پولکهای کوچک تشکیل شده است که در اصل دندانههای کوچک را روی بدن کوسه ایجاد میکند. این پولکها در قسمت پشت به جلوی بدن مای زاویهدار میشوند و بنابراین اگر دست خود را از قسمت سر «شورتفین ماکو» به سمت دم آن بکشید حس میکنید بدن این کوسه نرم است و در عوض اگر دست خود را در جهت مخالف حرکت دهید، دانههای زبر و خشن پولک را لمس میکنید.
پروژه تحقیقاتی جدید با مدیریت «آمی لانگ» از ستارهشناسان بزرگ جهان دنبال شد و او گروهی از محققان در دانشگاه آلاباما را مدیریت میکرد و نتایج حاصل از بررسی آنها نشان داد بخشهای اصلی و کلیدی بدن «شورتفین ماکو» فلسهای به طول 0.2 میلیمتر را در خود جا دادهاند این پولکهای کوچک میتوانند به چرخش درآیند نسبت به سطح پوست ماهی زاویه 40 درجه را پیدا کنند. کوسه ماهی زاویه پولکهای خود را در پاسخ به جریان معکوس آب تغییر میدهد که این اتفاق طی پدیدهای موسوم به جریان جدایی شناخته میشود.
به طور خلاصه میتوان گفت جداسازی پولکها از روی پوست بدن کوسه زمانی اتفاق میافتد جریان آب در اطراف سر ماهی تغییر میکند و زمانی که جریان آب در جلوی این کوسه عوض میشود، این پولکها از سطح پوست جدا میشوند. پولکها سپس با یک نظم به خصوص تا قسمت دم زاویه خود را با پوست ماهی حفظ میکنند. این اتفاق نوعی کشش را ایجاد میکند و در نهایت سرعت جریان پیرامون را کاهش میدهد. اتفاق مذکور در هواپیماها و قایقها نیز به صورت مشابه مورد استفاده قرار میگیرد تا حرکت آنها در مسیر پیشرو را تسهیل کند و لازم به ذکر است که تغییر جریان هوا نیز به صورت مشابه در آسمان رخ میدهد.
لازم به ذکر است که جدا شدن پولک ها از بدن کوسه باعث ایجاد تاثیرات قابل ملاحظه در جریان حرکت او میشود. این پولکها به کوسه کمک میکنند تا از چرخشهای ناخودآگاه در جریام تغییر جریان آب جلوگیری کند و ماهی از این طریق میتواند سریعتر در آب حرکت کند. این اثر کاربردی زمانی نمایان شد که محققان چند نمونه کوسه ماهی «شورتفین ماکو» را در تونلهای آب قرار دادند و سپس جریان آب را عوض کردند.
پروفسور لانگ در این خصوص گفت: «ما یک آزمایش ویژه در تونلهای آبی انجام دادیم تا میزان جدا شدن پولک ها از سطح پوست ماهی را اندازهگیری کنیم. سپس توانستیم دریابیم که در فرآیند تغییر جریان آب با شدتهای مختلف، این ماهی تا چه اندازه زاویه پولکهای خود را عوض میکند. ما در این آزمایش موفق شدیم مناطقی از بدن کوسه که پولکها در آن بیشترین زاویه را پیدا میکنند شناسایی کنیم. این تحقیق به ما کمک میکند در طراحی هواپیماها و قایقها بتوانیم تغییرات کاربردی و قابل ملاحظهای را اعمال کنیم».
دانشمندان هم اکنون امیدوارند به کمک یافتههای این بررسی مواد جدید را با طراحی متفاوت در بدنه هواپیما و پروانههای هلیکوپتر مورد استفاده قرار دهند و میزان آیرودینامیک بودن آنها را بیشتر کنند.