معافیت‌های بی‌سروته مالیاتی
بازار ایران – در حوزه مالیات کشور مشکلات متعددی وجود دارد که هر کدام به تنهایی سنگ بزرگی در برابر افزایش درآمدهای دولت محسوب می‌شود اما یکی از بزرگترین چالش‌ها در این حوزه که طی سنوات اخیر نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته اما اقدامی در راستای ساماندهی آن صورت نگرفته، «گستردگی معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی» است.
میزان معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی در کشور بدون لحاظ معافیت مالیاتی در بخش مالیات بر ارزش افزوده، حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.
به گفته کارشناسان، معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی در ایران عمدتاً گسترده، عام، متنوع و غیر هدفمند هستند و به لحاظ شکلی شامل تمام انواع مشوق‌های مالیاتی مرسوم در جهان است که این مساله علاوه بر ایجاد اختلال در تأمین منابع بودجه‌ای دولت از محل درآمدهای مالیاتی، منجر به بروز بی انضباطی مالی و بودجه‌ای و بعضاً نقض اصل رقابت پذیری در اقتصاد شده است.
این در حالی است که پایه‌های قابل اتکایی برای اخذ مالیات مستقیم وجود ندارد و بیشتر مالیات دریافتی نیز مالیات بر حقوق و دستمزد است که از کارمندان و حقوق بگیران دریافت می‌شود.
کدام بخش‌ها از مالیات معاف هستند؟
از جمله مهمترین بخش‌هایی که در اقتصاد ایران از معافیت مالیاتی بهره می‌برند می‌توان به سرمایه گذاری به صورت عام، بخش تعاون، بخش کشاورزی، شرکت‌های بورسی، مناطق آزاد تجاری-صنعتی، مناطق کمتر توسعه یافته، شهرک‌های صنعتی، نفت، مناطق ویژه اقتصادی، امور خیریه، امور فرهنگی، مسکن اجاره‌ای، سود سپرده‌های بانکی، صادرات، فعالیت‌های ورزشی، شرکت‌های دانش بنیان و فعالیت‌های تولیدی اشاره کرد که برای بسیاری از آنها این معافیت به صورت تعطیلی کامل مالیاتی در نظر گرفته شده است.
مشخص نبودن هزینه-درآمدی این مشوق‌ها و طولانی بودن طول دوره برخورداری از معافیت‌ها از جمله مهمترین معایب دیگر نظام مشوق‌های مالیاتی در ایران است.
درواقع، در ایران طبق رویه‌ای که از قدیم مرسوم بوده، اولین قدم به منظور توسعه بخش‌های مدنظر (توسعه صادرات، بخش اقتصادی خاص مانند کشاورزی، توسعه منطقه‌ای و غیره) اعطای مشوق‌های مالیاتی بدون انجام تحلیل‌های مربوط به هزینه-فایده بوده است.
بسته ساماندهی معافیت‌های مالیاتی در دست بررسی است
محمدقاسم پناهی، سرپرست سازمان امور مالیاتی کشور در گفت و گو با خبرنگار مهر در خصوص معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی، اظهار داشت: اگرچه در تمام کشورها معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی وجود دارد اما این معافیت‌ها در کشور ما با مشکلاتی مواجه هستند که از جمله مهمترین مشکلات مربوط به «گستردگی» و «شکل مشوق اعطایی» می‌شود.
وی با اشاره به تهیه بسته ساماندهی معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی، افزود: در حال حاضر ساماندهی معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی در دستور کار دولت قرار دارد و مراحل تهیه لایحه آن در جریان است. البته در این بسته ما در پی ساماندهی معافیت‌ها هستیم و قرار نیست تمامی معافیت‌ها حذف شوند.
وی در خصوص زمان تهیه بسته مذکور، گفت: در حال حاضر تهیه این بسته در دستور کار قرار دارد و بررسی‌ها و ارزیابی‌های لازم در حال انجام است.
پناهی در پاسخ به این سوال که آیا در نیمه اول سال این بسته نهایی می‌شود، افزود: تمام سعی ما این است که طی سال جاری بسته ساماندهی معافیت‌ها به طور کامل تهیه شود. البته نمی‌توانم زمان دقیقی را برای تهیه بسته اعلام کنم.
منبع: مهر
