یخ بازار مسکن آب شد

«خریدار در بازار مسکن نیست»، این جمله‌ای است که طی یک‌سال و نیم گذشته بارها از سوی مشاوران املاک شنیده می‌شد. این موضوع را حتی گزارش‌های رسمی نیز تایید می‌کرد، به طوری که بنا به گزارش مرکز آمار ایران، خرید و فروش ملک در تابستان امسال نسبت به سال گذشته حدود ۵۷.۷ درصد کاهش یافت. دلیل این افت معاملات مسکن، نشات گرفته از کوچک شدن جیب خریداران و گرانی شدید قیمت مسکن بوده است. در همین دوره زمانی، متوسط قیمت مسکن بیش از ۶۴ درصد گران شده است.

به اعتقاد بنگاه داران، رکود بازار مسکن طی ۲۵ سال اخیر بی‌سابقه بوده است. فعالان بازار مسکن در این مدت بارها از نبود خریدار سخن می‌گفتند. بنا به اظهارات رییس اتحادیه مشاوران املاک کرج، بازار اصلا در وضعیت مناسبی قرار نداشته و عملا در رکود بوده؛ به طوری که حتی سازندگان هم  دست از کار کشیدند، چراکه قیمت مصالح نیز افزایشی بوده است.

به باور او، قیمت‌ها به حدی بی‌رویه رشد داشته است و در شرایط کنونی بسیاری از مردم توان خرید مسکن ندارند و با اجاره‌نشینی مجبور به جابه‌جایی‌های مداوم هستند.

بازار ساکت مسکن در ماه‌های گذشته تا جایی پیش رفت که بنا به گفته فعالان بازار، روند صعودی قیمت‌ها را نزولی کرد. بنا به گفته رییس اتحادیه مشاوران املاک، دیگر کسی نمی‌تواند قیمت نجومی برای واحد خود تعیین کند؛ قیمت‌های قطعی حدود ۷ درصد و قیمت‌های پیشنهادی حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است و عمده همکاران ما از کار کردن بر روی فایل‌های نجومی خودداری می‌کنند.

مصطفی‌قلی خسروی با ذکر این نکته که توهم‌های قیمتی فروکش کرده، گفته است: بازار مسکن ظرفیت مشخصی دارد؛ جهش حدود ۲۰۰ درصدی قیمت‌ها در دو سال گذشته توان متقاضیان را پایین آورده و به همین دلیل متغیرهایی که اخیرا در اقتصاد کشور پدید آمده نتوانسته بر بازار مسکن تاثیر بگذارد.

حسام عقبایی، نایب رییس اتحادیه مشاوران املاک نیز اعتقاد دارد: در نیمه اول سال بازار مسکن با رکود تورمی روبه‌رو بود، به این معنا که هر چند حجم معاملات بسیار اندک بود، اما قیمت‌ها همچنان با افزایش روبه‌رو می‌شد، اما در پاییز سال جاری ورق برگشت و قیمت‌ها ریزشی آشکار را تجربه می‌کنند. به این معنا که در برخی مناطق تا ۳۰ درصد و در برخی مناطق تا ۴۰ درصد قیمت‌ها پایین آمده اما همچنان حجم معاملات اندک است.

به گفته وی، این ریزش قیمت با کاهش تفاوتی جدی دارد. قیمت مسکن در سال گذشته افزایشی ۴ برابر نرخ تورم را تجربه کرد، در نتیجه بسیاری از خریداران واقعی و متقاضیان مسکن از این بازار خارج شدند و سرمایه‌گذاران بودند که افزایش قیمت را رقم زدند. به این ترتیب ریزش قیمت‌ها تحت تاثیر افزایش عرضه و توازن میان عرضه و تقاضا رخ نداده است و رکود ناشی از کاهش شدید قدرت خرید مردم است.

بازار تکان خورد

با وجود چنین شرایطی، اما تازه‌ترین گزارش‌ها از خروج بازار مسکن از حالت انجماد و گرم شدن نسبی بازار در فصول سرد سال حکایت دارد. به نظر می‌رسد شکستن یخ رکود در آخرین ماه پاییز این نمایه را ارسال می‌کند که قیمت‌ها متناسب با توان خریداران به کف رسیده و طرف تقاضا با قیمت‌های فعلی کنار آمده است.

در شرایط فعلی، کارشناسان معتقدند که هر دو طرف عرضه و تقاضا در بازار مسکن به درک مشترک رسیده‌اند. از یک طرف مالکان به این نتیجه رسیده‌اند که ظرفیتی برای رشد قیمت وجود ندارد. خریداران نیز می‌دانند که نمی‌توان انتظار ریزش شدید قیمت را داشت.

در حال حاضر آمار ارائه شده از سوی دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی، حکایت از رشد بیش از ۱۳۷ درصدی معاملات در آذرماه امسال نسبت به ماه گذشته دارد.

براساس این گزارش، تعداد کل مبایعات ثبت‌شده در آذرماه سال‌جاری ۹ هزار و ۶۶۴ بوده که نسبت به آمار ۴ هزار و ۶۸ ماه گذشته رشد بیش از ۱۳۷ درصدی را تجربه کرده است. همچنین آمار آذرماه حاکی است که در منطقه پنج شهر تهران، دارای بیشترین میزان خرید و فروش مسکن و منطقه ۱۹ نیز دارای کمترین معاملات در این دوره زمانی بوده است.

چرا یخ بازار مسکن آب شد؟

اما افزایش تعداد معاملات مسکن در حالی است که در آذرماه امسال قیمت مسکن حدود ۷ درصد بالا رفت. میانگین قیمت مسکن در آخرین ماه پاییز ۱۳ میلیون ۴۷۴ هزار تومان اعلام شد؛ این در حالی است که این رقم در آبان‌ماه ۱۲ میلیون و ۶۱۷ هزار تومان بود.

مصطفی‌قلی خسروی، رییس اتحادیه مشاوران املاک، دلیل گرم شدن بازار را چنین عنوان کرده است: با کاهش فایل‌های نجومی در دفاتر املاک، شاهد گرم شدن بازار هستیم؛ به طوری که در نیمه اول آذرماه تعداد قراردادهای شهر تهران حدود سه برابر شده و با توجه به پیشران بودن بخش مسکن در رونق‌دهی به اقتصاد، این خبر خوبی برای کشور محسوب می‌شود.

حسام عقبایی، نایب رییس اتحادیه مشاوران املاک درباره وضعیت آتی بازار مسکن نیز گفته است: بررسی‌ها نشان می‌دهد ریزش قیمت‌ها تا نیمه اول سال آینده ادامه یابد و بازار مسکن هنوز برای کاهش ۱۵ درصدی قیمت‌ها جا دارد و این احتمال هست که بین ۱۰ تا ۱۵ درصد دیگر نیز کاهش یابند.

جهش قیمت مسکن اتفاق نمی‌افتد

در این میان، یک کارشناس اقتصاد مسکن معتقد است؛ معاملات تا پایان سال روند صعودی خواهد داشت و نوسانات قیمت در حد ۱ تا ۲ درصد است.

به گفته بیت‌الله ستاریان، روند افزایش معاملات مسکن تا پایان سال ادامه می‌یابد و با وجود این‌که پیش‌بینی می‌کردیم اوایل سال آینده مسکن وارد رکود شود، تغییر نرخ بنزین احتمالا از رکود سال آینده نیز جلوگیری خواهد کرد.

وی درباره پیش‌بینی بازار مسکن در ماه‌های آینده تصریح کرده است؛ ریزنوسانات ماهانه طبیعی است، اما جهش قیمت اتفاق نمی‌افتد. البته افزایش یک تا دو درصدی قیمت برای بخش مسکن مفید است؛ چراکه بازده و انگیزه سرمایه‌گذاری را بالا می‌برد.

بازار مسکن از ثبات برخوردار خواهد بود

در همین حال، محمود محمودزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی درباره پیش‌بینی از آینده بازار مسکن گفته است: اگر مسکن را به شکل جداگانه از سایر حوزه‌ها بررسی کنیم، به یک نتیجه مشخص می‌رسیم، اما تحولات بازار مسکن همیشه تحت‌تاثیر بازارهای ثانویه قرار دارد و همواره در سال‌های گذشته این‌گونه بوده است.

به اعتقاد وی، در حال حاضر برای گران شدن مسکن هیچ دلیل فنی و علمی نداریم، ولی اگر تحت‌تاثیر بازارهای دیگر قرار گیرد، بحث جداگانه‌ای است. با این حال برآورد این است که مسکن از ثبات برخوردار خواهد بود تا پایان سال بتوانیم برنامه‌های جدید را برای کنترل آن ارائه کنیم.