چالش های پيدا و پنهان يارانه
به‌روزترین‌ها– همزمان با اين اتفاقات قيمت ۴ قلم کالاي اساسي نيز با مجوز دولت افزايش يافت تا دولت سيزدهم بتواند آنچه جراحي اقتصادي گفته مي‌شود اجرايي کند. البته اين سياست دولت با انتقاداتي همراه بود، به طوري‌که برخي از کارشناسان شرايط کنوني را براي اجراي اين تغييرات مناسب ندانسته و معتقدند نبود بانک اطلاعاتي کامل باعث مي‌شود تا شاهد فشار مضاعف بر دهک‌هاي مياني جامعه باشيم. موضوعي که با فراهم شدن امکان استعلام از وضعيت دهک‌بندي‌ها مشکلات اين طرح نمايان شد، اگرچه عبدالملکي در اين خصوص از تلاش وزارتخانه متبوع خود براي بررسي مشکلات افرادي خبر داده که يارانه دريافت نکرده‌اند، اما اين پايان ماجرا نبوده و با شدت گرفتن اعتراضات به روند دهک‌بندي‌ها حتي رئيس‌جمهور نيز روز گذشته در جلسه ستاد تنظيم بازار دستور داده که يارانه نقدي تمامي افرادي که پيش از اين دريافت کننده يارانه کمک معيشتي بوده‌اند پرداخت شود. موضوعي که حتي کار به نمايندگان مجلس نيز کشيده شده و بر لزوم اصلاح و تغيير دهک‌بندي‌ها تاکيد کرده‌اند.
عدم همخواني دهک‌بندي‌ها با واقعيت
بر اساس اين گزارش پس از فراهم شدن زمينه استعلام از وضعيت دهک‌بندي‌ها بازار انتقادات و واکنش‌ها نسبت به چگونگي تقسيم بندي و اطلاعاتي که وزارت کار از آن استفاده کرده حسابي داغ شد به گونه‌اي‌که در برخي از موارد بازنشستگاني که حقوق دريافتي آنها در خوش بينانه‌ترين حالت ۳ ميليون تومان است در دهک دهم يعني ثروتمندان قرار گرفته است. اين در حاليست که اغلب افرادي که يارانه آنها قطع شده با اين اعلام مواجه شدند که در دهک دهم قرار دارند در حالي که شرايط آنها طوري نيست که در دهک ثروتمند قرار داشته باشند، برخي فقط درآمد کارمندي داشته و خانه و خودروي آنها در سطح معمولي است و حتي در حال حاضر خودرويي نداشته و درآمد چشمگيري هم ندارند. در اين رابطه فردي گفته که بازنشسته و حقوق‌بگير تامين اجتماعي و جزو حداقل‌بگيران است، ماهانه چهار ميليون تومان حقوق دارد. مستاجر است، املاک و ماشين هم ندارد، از هفت نفر اعضاي خانوار، يکي از فرزندان صاحب خودرو است و فرزند ديگر مهماندار هواپيماست که شغل او ايجاب مي‌کند در سفرهاي خارجي باشد، بر اين اساس يارانه خانواده او قطع شده است و در دهک دهم طبقه بندي شده است، همچنين فرد ديگري که در استعلام به وي اعلام شده جزو دهک دهم است مي‌گويد بازنشسته‌اي با حداقل درآمد و کمتر از ۱. ۵ ميليون تومان حقوق در ماه است. شخص ديگري نيز گفته که بازنشسته است با درآمد حدود ۳. ۶ ميليون تومان درماه ولي در دهک پردرآمد دسته بندي شده و يارانه وي قطع شده است. خانمي گفته است خانه ندارد ولي به نام همسرش خانه‌اي دارند که در حال پرداخت اقساط آن است، در عين حال براي ساير هزينه‌ها از وام استفاده کرده و کل دريافتي او نزديک به پنج ميليون تومان است در حالي که همسر او در خرج خانواده هيچ کمکي ندارد و در دهک دهم نيز طبقه بندي شده‌اند، او سوال کرده که آيا وضع او از ۸۵ ميليون ايراني بهتر بوده است. فردي هم اعلام کرده که در دهک دهم قرار گرفته‌اند ولي مستاجر هستند و سرپرست خانوار نيز به دليل ديابت، ۷۰ درصد بينايي خود را از دست داده است و نمي‌دانند بر اساس کدام معيار در بين ثروتمندان قرار گرفته‌اند.
دستور رئيس‌جمهور براي پرداخت يارانه نوبت اول
پس از انتشار اين اعتراضات رئيس‌جمهور دستور پيگيري را صادر کرد و حتي معاون اول دولت نيز از نزديک در جريان پاسخگويي‌ها قرار گرفته است، از سوي ديگر روز گذشته سيد ابراهيم رئيسي در جلسه ستاد هماهنگي اقتصادي دولت به سازمان برنامه و بودجه و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي دستور داد کمک‌معيشتي ماه اول به حساب تمامي افرادي که تا ماه قبل مشمول دريافت يارانه بوده، اما در اين مرحله کمک معيشتي دريافت نکرده‌اند و متقاضي تجديدنظر در دهک‌بندي فعلي هستند، واريز شود. رئيس‌جمهور در اين جلسه گفت: اصل بر اعتماد به خوداظهاري مردم است لذا مبلغ کمک‌معيشتي ماه اول، به حساب اين افراد نيز واريز شود تا به‌محض تأييد درخواست متقاضيان از سوي دستگاه‌هاي مسئول، اين مبلغ توسط آنها قابل برداشت گردد و در ماه‌هاي آتي نيز همانند ساير مشمولان، بتوانند مبلغ کمک‌معيشتي را دريافت کنند.
رويه پرداخت يارانــه معيشتي اصلاح شود
از سوي ديگر با تشديد واکنش‌ها و نگراني‌هايي که از سوي برخي از خانواراها مطرح شده نمايندگان مجلس نيز خواستار اصلاح رويه پرداخت يارانه معيشتي شده‌اند، در اين رابطه رحمت ا… نوروزي در جلسه علني ديروز مجلس شوراي اسلامي در تذکري شفاهي خطاب به رئيس‌جمهور، وزير تعاون و رئيس سازمان برنامه و بودجه، گفت: يارانه مردم نه تنها افزايش پيدا نکرده، بلکه يارانه بازنشستگان اعم از کارگران و فرهنگيان شاغل در اين چند روز حذف شده است. بايد در اين شرايط ۹۰ درصد يارانه‌بگير باشند در حالي که اينگونه نيست و رويه‌ها بايد اصلاح شود.
ملک ملاک دهک بندي نيست
در حاليکه انگشت اتهام تمامي معترضان و نمايندگان مجلس در خصوص بي‌نظمي و رويه نامناسب دهک‌بندي‌ها متوجه حجت ا… عبدالملکي وزير تعاون، کار و رفاه اجتماعي است و حتي بيم آن مي‌رود تا زمزمه استيضاح او از سوي مجلس که پيش از اين نيز مطرح شده بود قوت بگيرد. اين عضو کابينه سيزدهم معيار دهک‌بندي خانوار شامل مواردي همچون خودرو، گردش مالي و سودهاي بانکي دانسته و تاکيد کرده ملک و خانه افراد جزو ملاک‌هاي دهک‌بندي قرار نداشته است. وي با بيان اينکه ارز ۴۲۰۰ توماني، ساليانه ۴۰۰ هزار ميليارد تومان از سرمايه کشور را مصرف مي‌کرد، گفت: اين ميزان به پنج بخش تقسيم مي‌شد. بخشي از اين ۴۰۰ هزار ميليارد تومان به جيب دلالان، بخشي به جيب قاچاقچيان، بخشي به سفره خارجيان، بخشي از آن به جيب توليدکنندگان خارجي و بخش پنجم به جيب مصرف کنندگان مي‌رسد. وي افزود: همان بخش پنجم هم به صورت کاملا نامتوازن به جيب مردم مي‌رفت و کسي که بيشتر مصرف مي‌کند بهره بيشتري مي‌برد. در اين طرح ما ارز را به نرخ آزاد حساب مي‌کنيم و صد درصد اين ۴۰۰ هزار ميليارد تومان را به مردم مي‌دهيم. وي افزود: دو گروه داريم که مي‌توانند اعتراض کنند؛ اول گروه‌هايي که يارانه ۴۵ هزار توماني دريافت نمي‌کردند و به طور کلي در داده‌هاي رفاهي نبودند. همان‌طور که مي‌دانيد اين داده‌ها از سال ۹۳ ثبت نام جديد انجام نشده است. گروه دوم کساني هستند که يارانه ۴۵ هزار توماني را دريافت مي‌کردند ولي يارانه جديد را دريافت نکردند که آنها هم از چند طريق مي‌توانند اعتراض خود را ثبت کنند. وزير کار در مورد معيار دهک‌بندي خانوار گفت: معيار دهک‌بندي خانواده‌ها براي يارانه کمک‌معيشتي مجموعه‌اي از متغيرهاي اقتصادي و مالي همچون خودرو، گردش مالي و سودهاي بانکي است و ملک و خانه افراد جزو ملاک‌هاي دهک‌بندي نيست. همچنين براي دهک‌بندي کل گردش مالي خانواده را در نظر مي‌گيريم و درآمد فرزندان خانواده که شاغل هستند و درآمد دارند، ملاک است. اين مقام مسئول در رابطه با دلايل دهک‌بندي‌ها گفت: در اين دهک‌بندي‌ها اولا ملک به ارزش آن در نظر گرفته نشده است ثانياً تراکنش‌هاي مالي طي چند سال در نظر گرفته مي‌شود. عبدالملکي تصريح کرد: از اعتراض که حرف زده مي‌شود به دليل ناآگاهي از ملاحظات اقتصادي سامانه است. مثلاً از يک خانواده دو نفر جدا شدند و درآمد و خودروي جداگانه دارند که سامانه اين را متوجه نشده که آن هم با اعتراض قابل رفع است. يا مثلا گردش حسابي وجود دارد که متعلق به خود فرد نيست. از اين جهت خواستار اين هستيم که اين افراد حساب‌هاي خود را شفاف کنند. در حاليکه وزير تعاون، کار و رفاه اجتماعي دهک‌بندي‌ها را مشمول املاک ندانسته و تاکيد کرده در اين تقسيم‌بندي درآمد کل خانواده تعيين کننده بوده است اما مشاهدات نشان مي‌دهد يکي از فاکتورهاي اصلي در تقسيم بندي خانوارها و افراد در اختيار داشتن املاک بوده است حال بايد منتظر شد و ديد آيا دستور رئيس‌جمهور و وعده وزير رفاه براي اصلاح رويه و پرداخت يارانه‌ها آن هم در شرايطي که فشار مضاعف اقتصادي بر خانوارها حاکم است رقم خواهد خورد يا باز هم دهک‌هاي متوسط جامعه همچون ساير اصلاحات يارانه‌اي بيشترين فشار را متحمل خواهند شد؟
منبع: آرمان ملی
