بررسی تحولات کارنامه تجارت خارجی در سال1401

به‌روزترین‌ها– اطلاعات منتشرشده از گمرک ایران حاکی است در فروردین و اردیبهشت امسال، ارزش تجارت خارجی کشور به ۱۶میلیارد و ۶۳۱میلیون دلار رسید که ۸میلیارد و ۵۱۶میلیون دلار از آن سهم صادرات کالاهای غیرنفتی بوده و 8میلیارد و ۱۱۵میلیون دلار از آن نیز به واردات اختصاص داشته است. براساس این آمارها، صادرات غیرنفتی کشور در این دوره 2ماهه، ضمن اینکه نیاز ارزی کل واردات کشور را پشتیبانی کرده، 401میلیون دلار نیز ورودی مازاد ارز داشته است.

نقشه صادرات

آمارهای رسمی نشان می‌دهد در 2ماه سال۱۴۰۱، میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور (به‌استثنای نفت خام، نفت کوره، نفت سفید و همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی)، ۱۷هزار و ۱۴تن به ارزش 8میلیارد و ۵۱۶میلیون دلار بوده که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر وزن 1.6درصد و از منظر ارزش ۳۷درصد رشد داشته است. طبق این آمار، جهش قیمت‌های جهانی به نفع صادرات ایران تمام‌شده و آورده ارزی کشور را افزایش داده است.

به گزارش همشهری، در 2ماه نخست سال۱۴۰۱، بیشترین میزان صادرات کشور به مقصد چین انجام شده و این کشور با خرید ۲میلیارد و ۷۲۰هزار دلار کالا از ایران، ۳۲درصد از کل ارزش صادرات ایران را به‌ خود اختصاص داده است. در رتبه دوم، امارات متحده عربی قرار گرفته که یک‌میلیارد و ۵۰۲هزار دلار کالا از ایران خریداری کرده و سهم 17.6درصدی ارزش صادرات ایران را از آن خود کرده است. طبق آمار، عراق در رتبه سوم مقاصد صادراتی ایران قرار گرفته و 15.4درصد از کل ارزش صادرات معادل یک‌میلیارد و ۳۱۲میلیون دلار به این کشور تعلق دارد. همچنین ترکیه با خرید ۷۶۶میلیون دلار کالا از ایران، ۹درصد از صادرات را به خود اختصاص داده و در رتبه چهارم قرار گرفته است. هند نیز با خرید ۲۹۰میلیون دلار کالا از ایران در 2ماه امسال، سهم 3.41درصدی از کل ارزش صادرات ایران داشته و پنجمین مقصد عمده صادرات ایران بوده است.

سیاهه واردات

 ارزش صادرات کشور در 2ماه امسال 37درصد جهش داشته که البته بخش قابل‌توجهی از آن ناشی از رشد قیمت‌های جهانی بوده؛ اما در همین شرایط، ارزش واردات ایران فقط 24درصد بالاتر رفته که نسبت به میزان جهش صادرات چشمگیر نیست. بررسی آمارهای گمرک ایران نشان می‌دهد در 2ماهه امسال، مدیریت در حوزه واردات کشور موفق بوده و میزان واردات با کاهش 3.37درصدی به 5هزار و 182تن رسیده و ارزش آن نیز با وجود رشد 24درصدی، از 8میلیارد و 115میلیون دلار فراتر نرفته است. ماحصل این اتفاق، مثبت‌شدن تراز تجاری کشور به میزان 401میلیون دلار بوده که ازجمله اتفاقات کم‌سابقه حوزه تجارت خارجی است و می‌تواند به آرامش بازار ارز و مهار تورم انتظاری کمک کند.

در این بازه زمانی، امارات متحده عربی با فروش ۲میلیارد و ۲۴۷میلیون دلار کالا به ایران، عمده‌ترین مبدأ ارسال کالا به کشورمان بوده و 27.2درصد از کل ارزش واردات ایران را به ‌خود اختصاص داده است. در ادامه، چین با فروش 2میلیارد و ۱۱۷میلیون دلار کالا به ایران در رقابتی نزدیک با امارات، ۲۶درصد از واردات ایران را پشتیبانی کرده و دومین مبدأ ارسال کالا به کشورمان شده است. سومین رتبه هم به ترکیه اختصاص پیدا کرده که با فروش ۸۷۵میلیون دلار کالا به ایران، 10.8درصد از واردات کشورمان را به‌خود اختصاص داده است. رتبه چهارم و پنجم مبادی وارداتی نیز به هند و فدراسیون روسیه اختصاص دارد که با  سهم 3.39درصدی از کل ارزش واردات، در این جایگاه قرار گرفته‌اند.

 چرخش صادرات به سمت بازارهای جدید

بنا بر داده‌های گمرک ایران، در 2ماهه سال1400، چارچوب صادرات ایران تقریبا دست‌نخورده باقی ‌مانده و همچنان چین، امارات، عراق، ترکیه، هند، افغانستان، عمان، پاکستان، اندونزی و تایلند عمده‌ترین خریداران کالای ایرانی بوده‌اند. در این بازه زمانی میزان صادرات کشورمان به چین 32.5درصد، امارات 77درصد، عراق 38درصد، ترکیه 97درصد، هند 22.5درصد، عمان 126درصد و پاکستان 11درصد رشد داشته و در مورد کشورهای افغانستان 38درصد، اندونزی 2درصد و تایلند 25درصد کاهش را تجربه کرده است. نکته قابل‌توجه این است که خارج از فهرست مقاصد عمده، تغییرات چشمگیری رخ داده و صادرات به برخی از کشورها که تاکنون جزو بازارهای فرعی و کم‌اهمیت ایران بودند با جهش‌های بزرگ و گاه چندهزار درصدی مواجه شده است. گرچه این موضوع می‌تواند نشانه ورود جدید صادرکنندگان ایرانی به بازار این کشورها باشد اما اگر به اتفاقی تکراری در کارنامه تجارت خارجی ایران تبدیل شود، می‌تواند به تحقق ارقام حیرت‌انگیز در حوزه صادرات بینجامد.

طبق اطلاعات گمرک ایران، دوماهه فروردین و اردیبهشت امسال، ارزش صادرات ایران به موزامبیک 34هزار درصد رشد کرده و رشد صادرات به آلبانی 2هزار و 886درصد ثبت شده است. همچنین صادرات ایران به مراکش هزار و 997درصد، اردن هزار و 667درصد، سنگاپور هزار و 128درصد، مصر هزار و 106درصد، میانمار 842درصد، تاجیکستان 560درصد، بلژیک 319درصد، سومالی 136درصد و لهستان 112درصد رشد کرده است. البته این اتفاق در حالی بوده که به‌واسطه اتفاقاتی نظیر تحول در بازار غذا با جنگ روسیه و اوکراین و تغییر شرایط سیاسی افغانستان تحت سیطره طالبان، صادرات ایران به برخی مقاصد سنتی با کاهش مواجه شده و به‌نوعی می‌تواند صادرات به مقاصد جدید فقط جبران این کاهش‌ها باشد. نکته اینجاست که صادرات ایران به کشورهایی نظیر روسیه و سوریه تحت‌تأثیر تحولات خاصی نبوده و می‌تواند در ماه‌های آتی جبران شود، اما بازشدن جای پای صادرکنندگان ایرانی در کشورهایی که قبلا مورد توجه نبوده‌اند، می‌تواند به توسعه قابل‌توجه بازار کالاهای ایرانی منجر شود که نتیجه آن بهبود صادرات، افزایش درآمد ارزی و رونق اقتصادی خواهد بود.

 منبع: همشهری