تغییر آرایش معامله‌گران؟
به‌روزترین‌ها– در روزشنبه شاخصکل بورس تهران روندی متفاوت نسبت به روزهای قبل از آن به خود گرفت و توانست رشد بیش از ۱۱هزار واحدی را در کارنامه خود ثبت کند. قرارگرفتن در ارتفاع یک‌میلیون و ۴۴۸هزار واحدی گرچه تا حدودی از وضعیت ملتهب هفته‌های اخیر کاسته است، اما کمبود نقدینگی و خروج پرسرعت سهامداران خرد و بخش بزرگی از حقیقی‌ها از چرخه دادوستدهای بورسی همچنان بر اما و اگرهای معاملاتی این بازار افزوده است.
از سرگرفته شدن ناگهانی مذاکرات وین در حالی در صدر اخبار بین‌المللی قرار دارد که این مهم تغییراتی را در وضعیت بازارهای دارایی ایران ایجاد کرده است؛ به‌طوری‌که همزمان با اعلام خبر آغاز مذاکرات جدید برای احیای برجام از سوی انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا و سفر تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران به اتریش، سرمایه‌گذاران داخلی، واکنش‌های متفاوتی نسبت به این رخداد نشان دادند. در دو سال‌گذشته بورس تهران به دلیل استمرار شرایط مبهم حول محور مذاکرات هسته‌ای بارها تغییر مسیر داده و اغلب اتفاقات این بخش پیامدهای منفی در این بازار به‌دنبال داشته است. کاهش تقاضا طی این مدت توانست دماسنج بازار سهام را به سطوح پایین‌تری سوق دهد.
به باور صاحب‌نظران اقتصادی الاکلنگ بورس تهران بنابر دلایل مختلفی با فراز و فرود گاه و بیگاه همراه بوده و عوامل متعددی در به‌وجود آمدن این شرایط ناخوشایند دخیل بوده‌اند، از این‌رو به‌‌‌‌‌‌رغم وجود برخی موقعیت‌ها، تعدد ریسک‌های متنوع، سلب‌اعتماد سهامداران به بازار سرمایه را رقم زده است. روزهای بی‌رمق بورس در حالی ادامه دارد که معامله‌گران در نخستین روز از هفته جاری چهره متفاوتی از خود نشان دادند. برخی تحلیلگران بازار سرمایه از دست‌‌‌‌‌‌رفتن ابر‌کانال ۵/ ۱میلیون واحدی برای شاخص بورس تهران و افت چشمگیر قیمت‌ها در بازارسهام را مسبب چرخش جدید درنوع نگرش سرمایه‌گذاران عنوان می‌کنند و معتقدند این بازار به مرحله‌ای از ارزندگی رسیده که می‌تواند به مسیر تعادلی بازگردد، اما عده‌ای دیگر از کارشناسان بر این باورند که رخدادهای جدید در وضعیت سیاست خارجی کشور، سیگنال مثبتی به بازارسهام داده است.
آنطور که شواهد نشان می‌دهد دورجدید از گفت‌‌‌‌‌‌وگوها درخصوص ایده‌‌‌‌‌‌های مطرح‌شده طرفین مذاکره‌کننده برای دستیابی به یک توافق پایدار، امکان افزایش رونق در این بازار را بیش از قبل فراهم می‌کند. این دسته از کارشناسان بازار سرمایه می‌گویند با حل و فصل ناملایمات پیرامون مباحث مرتبط با مذاکرات هسته‌ای ایران، برخی صنایع با تغییرات جدی قیمتی روبه‌رو خواهند شد و ممکن است بازارسرمایه شاهد برخی تحرکات در صنایع موسوم به برجامی یعنی گروه خودرو و تا حدودی بانک‌ها باشد. از سوی دیگر تغییرات احتمالی در وضعیت برخی متغیرهای اثرگذار بر روند قیمت سهام به‌‌‌‌‌‌ویژه نرخ آزاد ارز می‌تواند کماکان سایه سنگین خود بر فضای معاملات را حفظ کند.
امکان عبور از رکود
خوشبینیهای جدید از احیای برجام ممکن است بازار سهام را از درجا‌زدن‌ها و عقب‌ماندگی‌های ماه‌های اخیر در مقایسه با سایر بازارهای دارایی نجات دهد، با این‌حال کارشناسان نسبت به اثرگذاری روند مذاکرات بر تصمیمات سرمایه‌گذاران برای بازگشت به این بازار پر‌حاشیه اظهارات متفاوتی به میان می‌آورند. شاخصکل بورس از ابتدای۱۴۰۱ توانسته تحت‌تاثیر برخی متغیرها ۹۷/ ۵ درصد افزایش ارتفاع دهد، اما رفته‌رفته و با کاسته‌شدن از قدرت تاثیرگذاری برخی از محرک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها این بازار وارد فاز جدیدی از تغییرات شد. حال باید دید در روزهای آینده، سمت و سوی حرکتی بورس در کدام ریل ادامه می‌یابد. آیا ایجاد تقاضا از سوی حقیقی‌ها و حقوقی‌ها می‌تواند بازار را به تعادل برساند؟
در همین رابطه حسن رضایی‌پور، کارشناس بازارسرمایه با اشاره به وضعیت کنونی بازار سهام می‌گوید: شاخصکل در روز شنبه با رشد مواجه بود، این در حالی است که در هفته‌های گذشته روزهای خوبی را پشت‌سر نگذاشته است. فعالان بورسی این روزها چشم به اخبار مذاکرات هسته‌ای کشور دوخته‌اند. انتشار اخبار مثبت در راستای احیای برجام و پایان انتظارها برای دریافت گزارش کامل مجامع فولاد و برخی دیگر از نمادهای مهم که سیگنال‌های اصلی بازار را صادر می‌کنند، ورق معاملات بورس را برگرداند و تا حدودی از جو منفی حاکم بر جریان دادوستدها کاسته شد. این دو موضوع در کنار هم ورود پول به بازارسهام در روز شنبه را به‌همراه داشت. به‌نظر می‌رسد با انتشار اخبار برجامی از دور جدید مذاکرات، بازار سهام با تغییراتی روبه‌رو شود. بازگشت به مذاکرات برای برخی صنایع می‌تواند تحولات خیره‌کننده‌ای را به‌دنبال داشته باشد.
به گفته این کارشناس، رشد بیش از ۱۱هزارواحدی شنبه صرفا به دلیل شوک آغاز مذاکرات برجامی نبوده است. افت میانگین وزنی قیمت سهام در ماه‌های گذشته که روزهای پرنوسان تالار شیشهای را رقم زده کار را به‌جایی رسانده که قیمت اکثر سهام در پایین‌ترین سطوح معامله شوند. بر همین اساس بورس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بازان شاهد رشد میانگین وزنی قیمت سهام در این روز بودند. او در همین رابطه اظهار می‌کند: اخبار منفی، بازارسهام را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. در هفته‌های قبل نیز بازارسرمایه تحت‌تاثیر مداخلات مستقیم و غیرمستقیم سیاستگذار در امر قیمت‌گذاری برخی کالاها، فعالان بورسی را غافلگیر کرد. امری که منجر به افت ارزش معاملات روزانه از ۷هزارمیلیارد تومان به زیر دوهزارمیلیارد تومان در مقطع کنونی انجامید. رضایی‌پور در ادامه توضیح می‌دهد: شرایط بنیادی و تکنیکالی حاکی از آن است که توجه‌ها به سمت بازارسهام جلب شود. در روزهای آینده نیز اگر اتفاق منفی رخ ندهد، بازار امیدواری‌های جدیدی برای خروج از رکود پیدا خواهد کرد.
در انتظار خیز جدید
به دنبال بازگشت بورس به مسیر صعودی در اولین روز از هفته جاری باید دید این روند تا چه زمانی می‌تواند تداوم یابد و چه عواملی می‌توانند شرایط به‌وجود‌آمده را تثبیت کنند. محمد شکری، کارشناس بازارسرمایه در همین رابطه عنوان می‌کند: تغییرات احتمالی در وضعیت تجارت خارجی کشور و نرخ دلار همزمان با خوشبینیهای جدید از احیای برجام اثرات متفاوتی را بر صنایع بورسی برجا خواهد گذاشت. بیش از ۶۰درصد از سهام بورسی در زمره شرکت‌های صادراتمحور قراردارند. این گروه از شرکت‌ها که به گروه‌های دلاری معروفند، معمولا بیشترین درآمد خود را به‌صورت دلاری به‌دست آورده و با کوچک‌ترین تغییراتی در نرخ این ارز عملکرد متفاوتی از خود به نمایش می‌گذارند، بنابراین از پیامدهای برجامی بر کارنامه این گروه‌ها نمی‌توان به‌راحتی عبور کرد. او با بیان اینکه گروه‌های صادراتمحور و دلاری اثر بالایی در محاسبه نماگرهای بورسی دارند، تاکید می‌کند: این شرایط دماسنج‌‌‌‌‌‌های تالار شیشهای را وارد فاز جدیدی از تغییرات خواهد کرد. برهمین اساس نمی‌توان نسبت به سیگنال‌های برجامی و محرک‌های این بخش بر روی برخی نمادها بی‌تفاوت بود.
او با اشاره به وضعیت گروه‌های غیردلاری نیز بیان می‌کند: در مقابل گروه‌های دلاری شرکت‌هایی هستند که در طبقه گروه‌های ریالی قرار می‌گیرند. گرچه شرکت‌های مذکور با تغییرات نرخ دلار تحرکات شارپی مثبت و یا منفی به خود نمی‌بینند، اما به دلیل اینکه برخی از این شرکت‌ها در مقابل درآمد ریالی، محکوم به پرداخت دلاری هزینه‌‌‌‌‌‌های خود هستند، معمولا با رشد قیمت دلار سهامداران‌شان متضرر می‌شوند، بنابراین برجام پیامدهای یکسانی بر عملکرد همه صنایع ندارد. شکری در پایان خاطرنشان می‌کند: با نزدیک‌شدن بازار سرمایه به این جو روانی مثبت، در صورت عدم‌مداخله سیاستگذار در روند قیمت‌گذاری‌ها، امکان افزایش تقاضا در بازار سهام طی روزهای آتی، ممکن است نسبت به عرضه و افت شاخص شدت بیشتری بگیرد.
منبع: دنیای اقتصاد
