صنایع قطعه سازی و خودروسازی ایران با بحران کمبود انرژی ناشی از قطعی برق روبرو است و این معضل باعث کاهش شدید تولید طی ماه های اخیر شده است. قطعی های مکرر برق، که بعضاً به چهار روز در هفته می‌رسد، تولید را مختل کرده و برنامه‌ریزی را غیرممکن می‌سازد.
به‌روزترین‌ها| این اختلالات نه تنها موجب تأخیر در تحویل قطعات و جریمه‌های احتمالی می‌شود، بلکه زیان‌های اقتصادی و اجتماعی بزرگی را به همراه دارد. در این رابطه بابک کریمخان عضو هیئت‌‌مدیره انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور در گفت و گو با به‌روزترین‌ها درباره وضعیت تولید قطعات و خارج شدن خودروسازان از برنامه تولید در نتیجه کمبود برق توضیح می دهد:
درباره وضعیت تامین برق واحدهای قطعه سازی بفرمایید؛ چقدر امسال قطعی برق داشته اید و عدم تامین جریان پیوسته برق چه چالش هایی را برای تولید ایجاد کرده است؟
صنایع قطعه‌سازی و خودروسازی به علت کمبود و قطعی برق دچار بحران شده‌اند و تولید به شکل چشمگیری کاهش یافته است. برای مثال روز گذشته که با یکی از مدیران شرکت کرمان خودرو صحبت می‌کردم که ایشان گفتند تنها به ۳۰ درصد برنامه تولید خود رسیده‌اند که واقعاً عجیب است.
در کرمانشاه نیز، هفته‌ای 2 روز برق نداریم و از ساعت ۶ بعدازظهر به بعد نیز دوباره با قطعی برق مواجه می‌شویم. جالب این است که این هفته، علاوه بر این 2 روز، 2 روز بیشتر هم برق قطع شده است، یعنی در مجموع چهار روز در هفته بدون برق بودیم. بنابراین این قطعی‌های برق، صنایع را کاملاً مختل کرده است.
البته مسئولان در این زمینه وعده داده اند که شاید این وضعیت تا آخر شهریور بهتر شود، اما قطعه سازان تقریباً تمام مرداد ماه را برای تولید از دست داده اند و این قطعی‌ها مانع از هماهنگی جریان تولید شده‌اند. متاسفانه به خاطر همین قطعی‌های مکرر، مدام از خودروسازی‌ها نامه‌هایی دریافت می‌کنیم که چرا قطعات به موقع تحویل نشده‌اند. این مسئله واقعاً مشکلات بزرگی را برای ما ایجاد کرده و نمی‌دانیم چگونه با آن مقابله کنیم.
با این تفاسیر که قطعه سازان نمی توانند به خاطر قطعی برق در زمان تعیین شده قطعات سفارشی خودروسازان را تحویل دهند آیا بخاطر تاخیر در تحویل به خودروسازان جریمه هم می شوند؟
به هرحال تعاملاتی وجود دارد که این اتفاق رخ نمی دهد؛ به خصوص که خودروسازان هم متوجه هستند که شرایط تولید با قطعی برق بحرانی و خارج از کنترل است، بنابراین انعطاف‌هایی در این زمینه با قطعه سازان دارند.
با این حال، توقف خط تولید زیان بسیار بزرگی است. به‌عنوان مثال، اگر یک مجموعه قطعه تامین نشود؛ خط تولید ایران‌خودرو به دلیل کمبود یک قطعه از حرکت متوقف خواهد شد و مجموعه بزرگی تحت تأثیر قرار می‌گیرد. بنابراین مجموع این مسائل مشکلات بسیاری را برای این صنایع ایجاد می‌کند.
این درحالی است که در همه جای دنیا به صنایع اولویت ویژه‌ای برای تامین برق می دهند و حتی نرخ انرژی برای آن ها نیز نصف نرخ مصارف خانگی محاسبه می شود. اما متاسفانه در اینجا اولویت به بخش خانگی و تجاری داده شده و صنایع به راحتی با قطع برق مواجه می‌شوند. این سیاست به آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی بی‌توجهی می‌کند و واقعاً برای کشور نامطلوب است.
با توجه به قطعی برق، فکر می‌کنید تولید خودرو در نیمه اول سال چقدر کاهش یافته است؟
متاسفانه با قطعی برق حداقل ۳۰ تا ۴۰ درصد افت تولید داشته‌ایم. وقتی 2 روز در هفته برق نداریم؛ به خودی خود ۳۰ درصد از تولیدمان کاسته می‌شود. این چرخه در قطعه‌سازهای مختلف تکرار می‌شود و تأثیر آن بر خودروسازان حتی بیشتر است.
اگر قطعه سازان ۳۰ درصد افت تولید دارند، مجموع کاهش تولید آن ها برای خودروسازی ها بیش از ۳۰ تا ۴۰ درصد می شود و این تأثیر در تولید خودرو بسیار محسوس است. متاسفانه مشکلات نیز به همین جا محدود نمی شود و به قطعی برق، معضلات دیگری همچون تاخیر در پرداختی‌ها و دریافت مطالبات نیز افزوده می شود و تأمین مالی را پیچیده‌تر می کند.
آیا وزارت نیرو برنامه زمان‌بندی مشخصی برای قطعی برق ارائه می دهد؟ چقدر این قطعی ها با شمای تولیدکننده هماهنگ شده است؟
برنامه‌هایی که وزارت نیرو برای قطعی برق ارائه می‌دهد روزمره است و مدام تغییر می‌کند. به عنوان مثال، امروز می‌گویند که روز شنبه، سه‌شنبه، چهارشنبه و پنج‌شنبه برق ندارید و فقط از هفته روزهای یکشنبه و دوشنبه باقی می ماند که تولید داشته باشیم. در مورد هفته اول شهریور نیز یکشنبه تعطیل است و در عمل فقط یک روز فرصت برای تولید داریم.
از طرفی چون مدام برنامه قطعی برق تغییر می کند نمی‌توانیم بر روی برنامه‌های دراز مدت حساب باز کنیم. داستان برق قطع کردن بسیار خسته‌کننده شده و مشکلات بسیاری ایجاد کرده است. از یک طرف برای تأمین ژنراتور نیز باید سرمایه‌گذاری کنیم که این خودش یک مسئله است و از طرف دیگر تأمین گازوئیل و سوخت برای ژنراتورها نیز مشکل‌ساز است.
اکنون که صحبت از ژنراتورها کردید، آیا همه قطعه‌سازان برای مقابله با قطعی برق توانایی خرید ژنراتور دارند؟
خیر، همه قطعه سازان برای مقابله با قطعی برق قادر به خرید ژنراتور نیستند؛ چرا که هزینه‌های ژنراتور و سوخت آن بسیار بالا است، به خصوص برای قطعه‌سازان کوچک و متوسط که سرمای در گردش کمتری دارند.
البته گاهی اوقات حتی ژنراتورهای خریداری شده نیز نمی‌توانند نیازهای برق تمام ماشین‌آلات را برآورده کنند. برای مثال، برای بخش‌های حساس تولید که به برق مداوم نیاز دارند، ژنراتورهای کوچک کارایی ندارند و نیاز به ژنراتورهای بزرگ و پیشرفته‌تر است که گران‌قیمت‌تر هستند و تأمین آن‌ها به خصوص با وضعیت اقتصادی حال حاضر، بسیار دشوار است.
آیا قطعی برق تأثیری بر کیفیت قطعات تولیدی نیز دارد؟
بله، متاسفانه قطعی برق بر روی کیفیت قطعات نیز تأثیر بسزایی دارد. قطعات خودرو نیاز به دقت خاصی در تولید دارند و حتی قطعی‌های کوتاه مدت برق نیز ممکن است موجب خرابی یا نواقص در فرآیند تولید شود.
علاوه بر این، شروع مجدد فعالیت ماشین‌آلات نیز با مشکل مواجه می‌شود که ممکن است تأثیر منفی بر کیفیت نهایی قطعات داشته باشد. این مسئله به نوبه خود تأثیرات زنجیره‌ای در زنجیره تأمین خودروها دارد و می‌تواند منجر به خرابی‌های بیشتر، هزینه‌های تعمیر و نگهداری اضافی و در نهایت افزایش هزینه‌های تولید شود.
با این تفاسیر توصیه خاصی برای مقابله با بحران قطعی برق دارید؟
بله، ابتدا باید رفع قطعی برق صنایع در اولویت قرار گیرد. مسئولان باید برنامه‌های زمان‌بندی دقیقی برای قطعی‌های برق ارائه دهند تا صنایع بتوانند برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشند.
همچنین، باید سرمایه‌گذاری‌های بیشتری برای بهبود زیرساخت‌های برق انجام شود تا از بروز این مشکلات در آینده جلوگیری شود. در ضمن تسهیلات مالی برای خرید ژنراتور و تأمین سوخت نیز می‌تواند به قطعه‌سازان کمک کند تا کمتر تحت تأثیر این قطعی‌ها قرار گیرند.
آیا از وزیر صنعت، معدن و تجارت دولت چهاردهم خواسته ای دارید؟
از وزیر صنعت این دولت انتظار داریم که به اهمیت بخش صنعت و نیازهای آن توجه جدی داشته باشد و برنامه‌ای دقیق و منسجم برای رفع مشکلاتی که گفته شده است ارائه دهد.
