معمای جهش درآمد و سقوط تولید خودروسازان
در پنج‌ماهه نخست امسال، سه خودروساز اصلی کشور در حالی با کاهش محسوس تولید مواجه شدند که درآمدشان رکورد تازه‌ای را ثبت کرد. ترکیب کمبود انرژی، بحران قطعات و تلاطم بازار ارز، معمایی را رقم زده که سازندگان خودرو در ایران را همزمان در دو جبهه «افت تیراژ» و «رشد درآمد» قرار داده است!
کاهش تولید؛ از خط مونتاژ تا نمایشگاه‌ها
به گزارش به‌روزترین‌ها بر اساس آمار رسمی سامانه کدال، ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو مجموعاً ۳۱۶ هزار و ۷۹ دستگاه خودرو از ابتدای سال تا پایان مرداد تولید کردند؛ این در حالی است که در دوره مشابه پارسال، تیراژ تولید آن‌ها ۳۸۲ هزار و ۱۱۷ دستگاه بود. افت ۱۷.۲ درصدی تولید به معنای خروج بیش از ۶۶ هزار دستگاه از برنامه عرضه بازار است که اثر مستقیم بر قیمت‌ها و زمان تحویل خودرو گذاشته است.
حتی در فصل بهار، که معمولاً موتور تولید خودروسازان روشن‌تر از همیشه کار می‌کند، تیراژ کل این سه شرکت ۱۹۲ هزار و ۷۲۵ دستگاه بود؛ کاهشی ۱۶.۹ درصدی نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۲.
ایران‌خودرو؛ مقاومت در برابر سرازیری
ایران‌خودرو در بین سه شرکت بزرگ، تنها خودروسازی است که در پنج‌ماهه امسال رشد جزئی تیراژ را ثبت کرد؛ ۲۰۱ هزار و ۲۲۰ دستگاه در مقابل ۱۹۷ هزار و ۳۹۵ دستگاه پارسال یعنی ۱.۹ درصد افزایش.
سهم مدل‌ها:
- پژو: ۶۲,۹۲۳ دستگاه
- سورن: ۵۴,۵۸۱ دستگاه
- دنا: ۳۱,۹۰۳ دستگاه
- تارا: ۳۰,۲۱۴ دستگاه
- هایما: ۸,۸۸۷ دستگاه
- رانا: ۳,۷۹۱ دستگاه
- سایر مدل‌ها: ۸,۹۲۱ دستگاه
کاهش انبار خودروهای تجاری‌نشده به ۱,۵۶۴ دستگاه (در مقابل ۶,۰۳۷ دستگاه پارسال) نشانه‌ای است که ایران‌خودرو توانسته در عرضه محصولات خود فعال‌تر عمل کند.
سایپا؛ سقوط آزاد پس از رشد کوتاه‌مدت
اگرچه سایپا در بهار رشد یک‌درصدی تجربه کرد، اما آمار پنج‌ماهه از افت شدید حکایت دارد: از ۱۴۴,۳۵۴ دستگاه پارسال به ۸۸,۱۰۸ دستگاه امسال، یعنی کاهش ۳۸.۹ درصدی.
تفکیک تیراژ:
- گروه X200 (تیبا، کوییک، ساینا): ۵۶,۱۱۱ دستگاه
- شاهین: ۱۳,۳۱۰ دستگاه
- چانگان: ۴,۶۷۱ دستگاه
- تویوتا: ۲,۰۲ دستگاه
- وانت ۱۵۱: سقوط از ۲۸,۵۷۳ به ۱۲,۰۱۴ دستگاه
این افت برای بازاری که عمده مشتریان در رده قیمتی محصولات سایپا قرار دارند، فشار قیمتی مضاعف ایجاد کرده است.
پارس‌خودرو؛ توقف مدل‌های اقتصادی
پارس‌خودرو امسال ۲۶,۷۵۱ دستگاه تولید کرد؛ رقمی که نسبت به ۴۰,۳۶۸ دستگاه پارسال، کاهش ۳۳.۷ درصدی را نشان می‌دهد.
سهم خطوط تولید:
- Q200: ۲۱,۴۳۲ دستگاه
- سهند: ۵,۰۸۶ دستگاه
- مونتاژ ۴۲۱P (چانگان CS35 پلاس): ۲۳۳ دستگاه
این شرکت در سال جاری تولید ساینا S و کوییک دنده‌ای را متوقف کرده که پارسال به‌ترتیب ۸,۰۱۹ و ۱,۳۶۷ دستگاه تیراژ داشتند.
رشد درآمد؛ بازی قیمت و ترکیب محصول
با وجود افت تولید، مجموع درآمد ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در پنج‌ماهه نخست سال به بیش از ۲,۰۳۹,۹۳۵,۹۰۹ میلیون ریال، معادل حدود ۲۰۴ هزار میلیارد تومان رسید. این رقم ۲۳ درصد بالاتر از دوره مشابه پارسال است. کارشناسان این پدیده را به دلایل زیر نسبت می‌دهند:
- افزایش نرخ کارخانه‌ای و آزاد محصولات
- تمرکز بر مدل‌های پرفروش و با حاشیه سود بالاتر
- عرضه سریع‌تر خودروهای دپو شده
پیامدهای بازار و سرمایه
- بازار داخلی: کاهش عرضه، فشار بر قیمت‌ها را تشدید کرده و فاصله نرخ کارخانه و بازار را بیشتر کرده است.
- بورس: سهام خودروسازان با وجود افت تولید، به‌دلیل رشد درآمد و امید به اصلاح ساختار، مورد توجه برخی سرمایه‌گذاران قرار گرفت.
- مصرف‌کنندگان: انتظار طولانی‌تر برای تحویل خودرو و افزایش هزینه‌ها مهم‌ترین نتیجه برای خریداران است.
آینده‌نگری
اگر بحران انرژی و تأمین قطعات کنترل نشود، افت تولید به نیمه دوم سال هم سرایت خواهد کرد و حتی رشد درآمد فعلی نیز پایدار نخواهد ماند. اصلاح ساختار تولید، کاهش وابستگی به واردات قطعات کلیدی و مدیریت نقدینگی می‌تواند معادله فعلی را به سود تولیدکننده و مصرف‌کننده تغییر دهد.
راهنمای خرید بهترین خودروهای 1 تا 2 میلیارد تومان در بازار ایران را بخوانید.
