کند شدن شتاب بازار جهانی خودروهای برقی
فروش جهانی خودروهای تمام‌برقی و پلاگین‌هیبریدی در اوت ۲۰۲۵ با وجود ثبت رکورد ۱.۷ میلیون دستگاه، کمترین نرخ رشد ماهانه از ابتدای سال را تجربه کرد؛ افت شتاب چشمگیر چین به ۶ درصد و تعدیل پیش‌بینی فروش غول‌هایی چون بی‌وای‌دی، سیگنالی از ورود صنعت برقی به دوره‌ای پرچالش فرستاد.
چین؛ از پیشتاز تا ترمزگیر بازار
بر اساس گزارش تازه شرکت تحقیقاتی رو موشن (Rho Motion)، بزرگ‌ترین بازار خودروهای برقی جهان یعنی چین، که در نیمه نخست امسال رشد فروش متوسط ۳۶ درصدی را تجربه کرده بود، در ماه اوت با افت کم‌سابقه‌ای مواجه شد و رشدش به ۶ درصد رسید. این کشور که بیش از ۵۰ درصد از فروش جهانی خودروهای برقی را به خود اختصاص می‌دهد، حالا با نشانه‌های اشباع نسبی بازار، رقابت فشرده داخلی، و کندی کلی اقتصاد، نقش ترمزگیر را در منحنی جهانی ایفا می‌کند.
به گزارش به‌روزترین‌ها «چارلز لستر»، مدیر داده‌های رو موشن، می‌گوید: «افت فعلی به معنی پایان داستان برقی چین نیست. از سه‌ماهه پایانی، با اجرای یارانه‌های تازه و بازگشت الگوی فصلی تقاضا، احتمالاً شاهد تقویت دوباره بازار خواهیم بود.» با این حال، تحلیلگران معتقدند رقابت شدید بین برندها و فشار بر حاشیه سود، همچنان چالش اصلی خواهد بود.
بی‌وای‌دی عقب نشست، کوچکترها جلو زدند
شرکت بی‌وای‌دی (BYD)، غول بی‌رقیب صنعت خودروی برقی چین، هفته گذشته پیش‌بینی فروش سال ۲۰۲۵ خود را ۱۶ درصد کاهش داد. این اقدام معنای روشنی دارد: حتی بزرگ‌ترین بازیکن بازار هم به احتیاط افتاده است. اما این همه ماجرا نیست؛ ماه اوت بهترین عملکرد تاریخی چندین خودروساز نوظهور و متوسط مانند جیلی (Geely)، اکسپنگ (XPeng) و نیو (Nio) را رقم زد. این برندها با مدل‌های ارزان‌تر، فناوری‌های نو، و تمرکز بر بازارهای خاص، سهم بیشتری از کیک فروش را در همان بازار داخلی ربودند.
این روند نشان می‌دهد که پویایی بازار چین در حال تغییر است و سهم برندهای غیرغول‌پیکر در حال رشد است، حتی اگر کل بازار کند شود.
اروپا و آمریکا کمربند رشد را بستند
از آن‌سو، نقاط دیگر جهان بخشی از کمبود شتاب چین را جبران کردند:
- اروپا با رشد ۴۸ درصدی نسبت به سال قبل، فروش خود را به ۲۸۳,۴۵۳ دستگاه رساند. مشوق‌های دولتی برای تسریع کربن‌زدایی و فشار برای جایگزینی ناوگان حمل‌ونقل قدیمی با خودروهای کم‌آلاینده، اصلی‌ترین موتور محرک این رشد بودند.
- آمریکای شمالی، با رشد ۱۳ درصدی و فروش ۲۰۱,۲۵۵ دستگاه، بازار پررونقی را تجربه کرد. تحلیلگران می‌گویند افزایش عجله خریداران برای استفاده از اعتبارات مالیاتی قبل از انقضا، نقش مهمی در این شتاب داشت.
- سایر مناطق جهان، از آمریکای لاتین تا خاورمیانه و آسیا–اقیانوسیه، رشد ۵۶ درصدی را ثبت کردند و فروش از مرز ۱۴۴,۲۸۰ دستگاه گذشت؛ جهشی که بخشی از آن به بهبود زیرساخت شارژ و ورود مدل‌های اقتصادی‌تر مرتبط است.
روند جهانی: از شتاب انفجاری به ثبات پرنوسان
داده‌های رو موشن نشان می‌دهد که رشد جهانی فروش در ماه اوت ۲۰۲۵، هرچند مثبت است، اما نسبت به شتاب برق‌آسای سال گذشته کندتر شده و «مرحله بلوغ اولیه» بازار برقی را به تصویر می‌کشد. این مرحله با ویژگی‌هایی مثل:
- افزایش رقابت قیمتی
- فشار بر سودآوری تولیدکنندگان
- حساسیت بالاتر به تغییرات سیاست یارانه‌ای
- پیشرفت آهسته اما پایدار فناوری باتری
همراه است.
چالش دیگر، نوسان قیمت مواد خام باتری مثل لیتیوم و نیکل است که امکان دارد در ماه‌های آینده به افزایش یا کاهش ناگهانی قیمت خودرو بینجامد. علاوه بر این، در بسیاری از بازارها، رشد سریع اولیه پس از عرضه موج اول مدل‌ها، حالا جای خود را به تقاضای گزینشی‌تر داده است.
آمریکا در آستانه رکورد، اما چشم‌انداز پرابهام
«چارلز لستر» پیش‌بینی می‌کند بازار ایالات متحده در اوت یک رکورد ماهانه ثبت خواهد کرد و سپتامبر نیز ماه قدرتمندی خواهد بود. اما او هشدار می‌دهد که پس از آن ممکن است «یک افت بزرگ» رخ دهد؛ موضوعی که در گذشته هم با پایان دوره مشوق‌های مالیاتی یا تغییرات در حمایت دولت‌ها مشاهده شده است.
اگر این پیش‌بینی درست باشد، پاییز ۲۰۲۵ احتمالاً شاهد بازتعریف اهداف فروش و حتی تغییر تاکتیک بازاریابی بسیاری از شرکت‌های بزرگ خواهد بود.
آینده‌ای با آزمون‌های سخت
بازار جهانی خودروهای برقی همچنان در مسیر رشد است، اما الگوی رشد در حال تغییر است؛ از یک صعود پیوسته و پرشتاب به مسیری پله‌ای و نوسانی. با اینکه فناوری و سیاست‌های زیست‌محیطی همچنان موتور اصلی این روند هستند، اما رقابت داخلی، سیاست‌های حمایتی ناپایدار، و تغییر ذائقه خریداران تعیین می‌کنند که آیا این بازار می‌تواند دوباره به شتاب مهیج سال‌های اخیر برگردد یا خیر.
به‌قول یکی از تحلیلگران بازار خودرو که ترجیح داد نامش فاش نشود: «بازار برقی هنوز نفس دارد، اما باید یاد بگیرد چطور مسافت‌های طولانی‌تری را با این نفس طی کند.»
