وقتي سرفه‌ها مزمن مي‌شوند
به همين دليل خيلي‌ها سرفه را نگهبان ريه و زنگ خطري براي سلامت آن مي‌دانند. شايد اين سوال برايتان پيش بيايد كه چرا در حالت عادي خيلي كم سرفه مي‌كنيم؟ دكتر ابراهيم رزم‌پا، متخصص گوش و حلق و بيني و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران در گفت‌وگو با جام‌جم مي‌گويد: در شرايط عادي و هنگامي كه مبتلا به بيماري خاصي نيستيم، ترشحات طبيعي مجاري تنفسي به كمك عوامل ديگري مثلا حركت مژك‌هاي مجاري تنفسي تخليه مي‌شوند ولي با افزايش ترشحات به دليل بيماري يا به علت وجود يك جسم خارجي، مجاري تنفسي تحريك خواهند شد و به كمك سرفه ترشحات يا جسم مورد نظر خارج خواهد شد.
حاد يا مزمن؛ مساله اين است!
به گفته دكتر رزم‌پا، سرفه بيماري نيست بلكه نشانه‌اي از بروز يك مشكل يا بيماري است. به طور كلي دو نوع سرفه داريم؛ سرفه حاد كه كمتر از سه هفته طول مي‌كشد و در بيماري‌هايي مثل سرماخوردگي، سينوزيت و سياه‌سرفه ديده مي‌شود و سرفه مزمن كه بيشتر از سه هفته طول مي‌كشد و نشانه‌اي از ترشحات پشت حلق و بيني، آسم، سرطان و سل است. دكتر رزم‌پا برخلاف باور عموم معتقد است، اصطلاحاتي مانند سرماخوردگي مزمن يا سرماخوردگي مكرر معني ندارد و در صورتي كه دوره سرماخوردگي طولاني شود، بيمار بايد از لحاظ ابتلا به آلرژي فصلي يا سينوزيت مورد بررسي قرار بگيرد. بنابراين سرفه‌هاي بيش از سه هفته را به سرماخوردگي و ضعف بدني ربط ندهيد. همچنين اگر سرفه‌هاي مداوم شما به دليل محرك‌هاي استنشاقي مثل دود، غبار، بخارات و قرار گرفتن طولاني‌مدت در معرض هواي آلوده (معضلي كه اين روزها با آن دست و پنجه نرم مي‌كنيم) نيست و بيماري خاصي هم نداريد، در نخستين فرصت ممكن به پزشك مراجعه كنيد چون هر بيماري‌اي كه منجر به التهاب، تنگي و فشردگي مجاري هوايي شود، مي‌تواند سرفه طولاني‌مدت ايجاد كند. به عنوان مثال سينوزيت، برونشيت، برگشت اسيد معده به داخل ريه‌ها، آلرژي‌هاي تنفسي، آسم، نارسايي قلبي، سرطان ريه، پنوموني يا عفونت بافت ريه‌ها با سرفه‌هاي مزمن همراهند. اگر فكر مي‌كنيد مشكل از آلودگي هواست، شست‌وشوي روزانه بيني با سرم و استفاده از بخور گرم در خانه پيشنهاد مي‌شود. در صورتي كه سينوزيت يا آلرژِي داريد، براي پيشگيري از سرماخوردگي و عود مشكلاتتان، از نوشيدن مايعات خنك و مواجهه با هواي سرد و دود سيگار به‌شدت بپرهيزيد.
شناسايي سرفه‌هاي خطرناك
هنگامي كه به دليل سرفه‌هاي مكرر به پزشك مراجعه مي‌كنيد، متخصص مربوطه به‌جز سرفه، علائم باليني ديگري را هم بررسي مي‌كند؛ مثلا اينكه آيا سرفه با خس‌خس سينه همراه است، آيا بيمار سيگاري است يا داروي خاصي مصرف مي‌كند، آيا به‌جز سرفه ترشحات بيني، خلط و احساس وجود يك چيز كوچك در حلق وجود دارد، آيا سرفه با سوزش سردل و احساس برگشت غذا به مري همراه است؟در بيماري‌هايي كه سرفه با تب طولاني، تعريق، استفراغ يا خروج چرك غليظ و خون از ريه همراه باشد، همچنين در صورت تشديد سرفه طي درمان، تنگي نفس و خس‌خس سينه، پاسخ ندادن به درمان دارويي، تپش قلب شديد، اختلال در انجام فعاليت روزمره، كم شدن شديد اشتها و كاهش وزن و ايجاد علائم ديگري مثل ضايعات جلدي و تورم غدد لنفاوي و كبد و طحال سرفه خطرناك تلقي مي‌شود.
سرفه را جدي بگيريد
به گفته دكتر رزم‌پا سرفه‌هاي مزمن با عوارضي مثل ايجاد درد در ديواره قفسه سينه و ديواره شكم، بي‌اختياري ادرار، خستگي و در مواردي با شكستن دنده همراه است. حتي در صورت بروز سرفه‌هاي شديد و مزمن، احتمال بروز خونريزي‌هاي نقطه‌اي در ناحيه سر و صورت وجود دارد، اما گاهي اوقات عوارض بسيار خطرناك‌تري ايجاد مي‌كند. مثلا گاهي اوقات حملات سرفه مي‌تواند باعث ايست قلبي و مرگ شود كه بر اثر افزايش فشار داخل قفسه سينه و اختلال در خون‌رساني به قلب اتفاق مي‌افتد. پس بايد سرفه‌هاي مزمن را جدي بگيريد. در اين ميان فراموش نكنيد درمان قطعي سرفه بستگي به تشخيص علت دارد و معمولا دارو درماني نخستين اقدام موثر است.
179/
