بورس تهران در محاصره صف‌های فروش
بورس تهران دومین روز متوالی را با سیطره فروشندگان، افت پی‌درپی شاخص کل و ارزش معاملات ضعیف‌تر از همیشه پشت سر گذاشت تا زنگ خطر برای سهامداران دوباره به صدا درآید. با ادامه رکود و خروج سرمایه حقیقی، بورس با سخت‌ترین شرایط نیمه نخست سال ۱۴۰۴ مواجه است.
فشار بی‌سابقه فروش در بورس تهران؛ دومین ریزش سنگین شاخص کل
به گزارش به‌روزترین‌ها امروز ۸ تیر ۱۴۰۴، تالار شیشه‌ای تهران شاهد یکی از بی‌سابقه‌ترین موج‌های فروش طی ماه‌های اخیر بود. در ادامه چرخه نزولی بورس پس از ماه‌ها نوسان، بازار سرمایه دومین روز متوالی را زیر سایه فشار سنگین فروشندگان قرار گرفت و امید بسیاری از سهامداران حقیقی به بازگشت روند مثبت، فعلاً نقش بر آب شد.
طبق آمار رسمی، شاخص کل بورس تهران طی دو روز گذشته مجموعاً ۱۴۰ هزار واحد، نزدیک به ۵ درصد از ارتفاع خود را از دست داده؛ این در حالی است که ارزش کل معاملات تنها به ۱۰ درصد ارزش صف‌های سنگین فروش رسیده و آینه تمام‌نمای وضعیت قفل‌شده بازار است. مرور رفتار معامله‌گران و آمار خروج سرمایه نیز حکایت از سردرگمی عمیق و تردید نسبت به آینده بازار دارد.
شدت فروش، ضعف تقاضا و چشم‌انداز تیره سرمایه‌گذاران حقیقی
دیروز و امروز ارزش معاملات خرد، اگرچه نسبت به روزهای پیشین تغییر محسوسی نداشت، اما در حوالی ۳,۱ همت (۳۱ هزار میلیارد ریال) تثبیت شد که نشان می‌دهد همچنان روند معاملات با رکود عجیب و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران همراه است.
خالص تغییر مالکیت به نفع حقوقی‌ها رقم خورد؛ بدین معنا که سرمایه‌گذاران حقیقی امروز حدود ۱,۷ همت از سهام و حق‌تقدم‌ها و ۲۳۶ میلیارد تومان از صندوق‌های سهامی را به فروش گذاشتند که این روند خروج سرمایه، سنگینی جو فروش را دوچندان کرد.
سمت تقاضا نیز فعل و انفعالات محدودی را به خود دید. در غیاب خریدهای پرقدرت، چند نماد شامل ودی، فزر، سپیدار، نان، سپید و رپویا توانستند اندکی پول حقیقی جذب کنند. اما این تحرکات محدود نتوانستند تعادل روانی بازار را تغییر دهند.
نگاهی به نفرات اول صف فروش و نقش حقوقی‌ها در حمایت از بازار
بررسی صف‌های فروش نشان می‌دهد عمده‌ترین فروش‌های حقیقی به حقوقی، مربوط به نمادهایی چون وبملت، خساپا، وتجارت، وپاسار، کانسار، فملی، وپارس و وخاور بوده است. همچنین صندوق‌های «سیمانو» و «اطلس» نیز متحمل سنگین‌ترین فشار عرضه از سوی حقیقی‌ها شده‌اند.
در این میان، حقوقی‌ها با خرید بخش قابل‌توجهی از سهام فروخته‌شده سعی در جلوگیری از ریزش‌های بیشتر و حمایت از بازار داشتند، اما قدرت تقاضای حقوقی‌ها نیز فعلاً بزرگ‌تر از جو عمومی فروش نبود. به‌ویژه در معاملات امروز، هرچند حقوقی‌ها در چند نماد اصلی ظاهر شدند، اما این حمایت‌ها فقط مانعی موقت برای سقوط‌های شدید بود و بهبود پایدار در ساختار بازار محسوس نیست.
عقب‌نشینی بی‌مانند شاخص کل و تأثیر نمادهای بزرگ بر سقوط نماگر
شاخص کل بورس تهران امروز حدود ۷۸ هزار واحد دیگر کاهش یافت و به سطح ۲ میلیون و ۸۴۴ هزار واحد رسید؛ سقوطی چشمگیر که ادامه روند منفی روز گذشته را تایید می‌کند. کلید این عقب‌نشینی در دست نمادهای بزرگی بود که هر یک وزنه سنگینی در کاهش ارتفاع شاخص داشتند.
به گزارش ها و داده‌های به‌روزشده، نمادهایی چون فارس، فملی، فولاد، خساپا، وبملت، نوری و پارسان مجموعاً از ۷ هزار تا ۲ هزار واحد، به کاهش نماگر اصلی بورس کمک کردند. این نمادهای شاخص‌ساز، به‌دلیل حجم بالا و ارزش بازار چشمگیر، نقش کلیدی در هدایت توده معامله‌گران به صف‌های فروش داشتند.
افت گسترده فرابورس و شاخص هم وزن؛ سهم صنایع بزرگ و تاثیرگذار
شاخص هم وزن که تصویر دقیق‌تری از وضعیت بازار و صنایع مختلف ارائه می‌دهد، امروز نیز ۱۹ هزار واحد ریزش کرد و به محدوده ۸۸۸ هزار واحد سقوط کرد؛ این عدد نشان‌دهنده آن است که نه تنها نمادهای شاخص‌ساز، بلکه اغلب صنایع کوچک و متوسط نیز زیر فشار فروش قرار گرفته‌اند.
در فرابورس ایران نیز وضعیت به همین شکل بی‌رمق بود. شاخص فرابورس ۶۳۱ واحد عقب نشست تا رکود و بی‌اعتمادی همچنان بر این بازار حاکم باشد. نمادهای تاثیرگذاری چون مارون، آریا، نیشکر، کگهر و ومپنا بیشترین نقش را در کاهش نماگر بازار فرابورس داشتند؛ این اتفاق ارتباط مستقیمی با جو بی‌اعتمادی و ابهام نسبت به آینده شرکت‌ها دارد.
فرار بی‌سابقه سرمایه‌های خرد از بازار سهام
یکی از موضوعات محوری هفته جاری، روند افزایشی خروج سرمایه حقیقی‌هاست. گسترش صف‌های فروش و نبود اعتماد به چشم‌انداز کوتاه‌مدت و میان‌مدت بازار، سبب شده حتی سهامداران کوچک نیز عطای بورس را به لقایش ببخشند.
آمارها نشان می‌دهد خروج پول هوشمند از بازار، آن هم با شتاب فزاینده، زنگ هشدار جدی برای تصمیم‌گیران بورسی است. کارشناسان بازار سرمایه معتقدند اگر تدابیر حمایتی جدید در دستور کار قرار نگیرد، رکود و ابهام فعلی می‌تواند به ریزش‌های طولانی‌تر و خروج دور جدیدی از سرمایه‌ها منتهی شود.
واکنش‌ها و تحلیل‌های کارشناسان به سقوط بورس در تیر ۱۴۰۴
بنا بر گزارش‌های رسانه‌های بورسی و پایش شبکه‌های اجتماعی، فعالان بازار سرمایه دلایل متفاوتی را برای این سطح از افت عنوان می‌کنند. از جمله مهم‌ترین عوامل:
- ریسک‌های کلان اقتصادی نظیر ابهام در سیاست‌های نرخ ارز و نرخ بهره بانکی
- عدم جذابیت بازار نسبت به سایر بازارهای موازی
- کاهش سودآوری اکثر شرکت‌ها در فصل اخیر
- فقدان سیاست‌های حمایتی قوی از سوی بازارگردان‌ها و سهامداران عمده
- اثر روانی اخبار سیاسی داخلی و منطقه‌ای
تحلیلگران متفق‌القول‌اند که موج خروج نقدینگی در نبود چشم‌اندازی روشن، مهم‌ترین چالش فعلی است و بازگشت اعتماد، مستلزم ترکیبی از اصلاح سیاست‌ها، حمایت‌های هدفمند و افزایش شفافیت در ساختار بازار سرمایه می‌باشد.
توصیه‌های کارشناسی برای سهامداران در شرایط بحرانی فعلی
با تداوم افت شاخص‌ها، بسیاری از سهامداران خرد با سردرگمی و تردید به بازار نگاه می‌کنند. کارشناسان توصیه می‌کنند در چنین شرایطی، بیش از هر چیز بر مدیریت ریسک، تحلیل بنیادی و دوری از رفتارهای هیجانی تمرکز شود.
اصل مهمی که نباید فراموش شود:
- دوری از فروش‌های هیجانی در کف قیمتی
- بررسی و پایش اخبار اقتصادی مؤثر بر صنایع بورسی
- توجه به تناسب پرتفوی با ریسک‌پذیری فردی
- مطالعه فرصت‌های نهفته در سهام بنیادی و ارزنده که در شرایط کنونی ممکن است کمتر مورد توجه باشد
از سوی دیگر، برخی ناظران پیشنهاد می‌دهند که ورود مجدد به بازار تنها پس از مشاهده نشانه‌های برگشت روند و افزایش اعتماد صورت گیرد.
نقش سیاست‌گذاران و چشم‌انداز بازار در تیرماه ۱۴۰۴
با توجه به ترکیب شرایط اقتصادی و سیاسی، تصمیم‌گیران بورسی و دولت با چالشی جدی درباره پایداری و بازگشت اعتماد به بازار سرمایه روبه‌رو هستند. از یک سو رکود معاملاتی و افت پی‌درپی شاخص‌ها، و از سوی دیگر تهدید مهاجرت پول به بازارهای موازی چون ارز، طلا و مسکن، آنان را ناگزیر به تصمیم‌گیری سریع و قاطع کرده است.
کارشناسان پیشنهادهایی همچون:
- کاهش محدودیت دامنه نوسان برای افزایش نقدشوندگی
- حمایت هدفمند از صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بازیگران حقوقی
- افزایش شفافیت و اطلاع‌رسانی به‌موقع
- اتخاذ سیاست‌های تشویقی برای حفظ سرمایه حقیقی‌ها
را به‌عنوان راهکارهای اولیه برای کنترل وضعیت فعلی بورس در تیرماه ۱۴۰۴ مطرح می‌کنند.
تحلیل داده‌های معاملات و مقایسه با دوره‌های مشابه گذشته
مطالعات آماری نشان می‌دهد روند نزولی فعلی از حیث نسبت عمق صف فروش به ارزش معاملات، در میان بدترین دوره‌های سه سال اخیر قرار می‌گیرد. از ابتدای سال ۱۴۰۴، شاخص کل پس از یک دوره رشد هیجانی در ابتدای سال، اکنون وارد فاز اصلاح عمیق شده است.
جدول خالص ورود/خروج پول حقیقی (میلیارد تومان)
| تاریخ | خالص پول حقیقی سهام | خالص پول حقیقی صندوق | مجموع خروج/ورود پول حقیقی |
|---|---|---|---|
| ۶ تیر ۱۴۰۴ | -۱,۴۰۰ | -۱۶۰ | -۱,۵۶۰ |
| ۷ تیر ۱۴۰۴ | -۱,۶۰۰ | -۲۱۰ | -۱,۸۱۰ |
| ۸ تیر ۱۴۰۴ | -۱,۷۰۰ | -۲۳۶ | -۱,۹۳۶ |
تنها وجه تمایز، سرعت زیاد فرار سرمایه حقیقی و عدم ظهور موج خرید جدید است؛ در مقایسه با بحران‌های قبلی، همین نکته زنگ خطر اصلی برای آینده بازاراست و روند خروج پول، ممکن است سرایت بیشتری به دیگر بازارها پیدا کند.
گزیده‌ای از آمارهای امروز بازار سهام
- شاخص کل بورس: ۲,۸۴۴,۰۰۰ واحد
- کاهش امروز شاخص کل: ۷۸,۰۰۰ واحد
- شاخص هم وزن: ۸۸۸,۰۰۰ واحد؛ کاهش: ۱۹,۰۰۰ واحد
- شاخص فرابورس: ۳۱,۱۸۲ واحد؛ کاهش: ۶۳۱ واحد
- ارزش معاملات خرد: ۳۱,۰۰۰ میلیارد ریال
- خروج حقیقی: حدود ۱,۷ همت سهام و ۲۳۶ میلیارد تومان صندوق
- نمادهای با بیشترین حمایت: فارس، فملی، فولاد، خساپا، وبملت، نوری، پارسان
- نمادهای با بیشترین صف فروش: وبملت، خساپا، وتجارت، وپاسار، کانسار، وخاور، فملی، وپارس
- نمادهای با ورود پول حقیقی: ودی، فزر، سپیدار، نان، سپید، رپویا
- نمادهای شاخص‌ساز منفی در فرابورس: مارون، آریا، نیشکر، کگهر، ومپنا
مقایسه ارزش معاملات و صف فروش در بازارهای منطقه‌ای
با جستجو در تحلیل‌های امروز خبرگزاری‌های بورسی و مقایسه با بورس‌های منطقه، دیده می‌شود که شاخص‌های هم‌زمان ترکیه و دوبی هرچند نوسان داشته‌اند، اما عمق صف فروش و فرار سرمایه در بورس تهران کم‌سابقه است. یکی از معضلات فعلی، نبود مکانیسم‌های مؤثر توقف معاملات و عدم جذابیت سودآوری میان‌مدت است که حتی بازیگران حقوقی را نیز محتاط‌تر کرده است.
راهکارهای عملیاتی برای خاتمه صف‌های فروش
کارشناسان در گفت‌وگو با رسانه‌های مطرح بورسی امروز بار دیگر ضرورت تقویت بازارگردانی و حمایت هدفمند از سهام ارزنده را فریاد زدند. تازه‌ترین پیشنهادها عبارتند از:
- افزایش اعتبار صندوق‌های تثبیت و توسعه
- آزادسازی یا افزایش سقف خرید حقوقی‌ها
- تمرکز حمایت‌ها به صنایع مؤثر نظیر پتروشیمی، فلزات اساسی و بانک‌ها
- برنامه‌ریزی برای بهبود روحیه سهامداران با اطلاع‌رسانی شفاف و وعده اصلاح ساختار بازار
این اقدامات اگر به‌طور هماهنگ عملیاتی نشود، تحلیلگران نسبت به تداوم تعمیق بحران و از دست رفتن فرصت‌های بلندمدت بازار هشدار می‌دهند.
بورس در نقطه عطف؛ چشم‌ها به آینده
در نهایت، بازار سهام در حساس‌ترین برهه نیم‌سال نخست ۱۴۰۴ به نقطه عطف رسیده است؛ با کنار هم قرار گرفتن عوامل کلان اقتصادی، کمبود اعتماد، قوت گرفتن ریسک‌های خارجی و داخلی و ضعف طرف تقاضا. در این شرایط فقط با بازگشت اعتماد و اتخاذ سیاست‌های جدید حمایتی است که می‌توان امید به برگشت نسبی و کاهش صف‌های فروش داشت.
هل دادن بازار به حاشیه با دستکاری‌های کوتاه‌مدت قطعاً پاسخگو نخواهد بود؛ این پیام اصلی امروز تالار شیشه‌ای و سهامداران خرد و کلان است. باید دید تصمیم‌گیران و فعالان بازار در روزهای پیش رو چه راهی را انتخاب می‌کنند – اما فعلاً سایه بحران بر بازار سنگینی می‌کند و تنها نقطه امید، آغاز اصلاح سیاست‌ها و بازگشت سرمایه‌گذاران محتاط به گردونه معاملات خواهد بود.
