تجزيه و تحليل تخصصي سهام شركت مخابرات
مهدي رجبي در گفت و گو با خبرنگار اقتصادي خبرگزاري فارس ، با بيان اين كه با ابلاغ سياست هاي اصل 44 روند خصوصي‌سازي با شتاب بيشتري پيگيري شده اظهار داشت: بر اساس اطلاعات موجود از تاريخچه خصوصي‌سازي، از ابتداي سال 70 تاكنون بيش از 80درصد
واگذاري ها (از لحاظ ارزش) در سال 86 صورت گرفته و از طرفي روند حركت قيمت سهام شركت هاي بزرگ و پيشرو در بازار سرمايه و جهت‌گيري شاخص ها، فضاي متفاوتي را نسبت به گذشته پيش‌روي سهامداران و فعالان بازار ايجاد كرده است.
وي ادامه داد: دراين فضا حضور شركت مخابرات مي‌تواند اين تغيير و تحولات را تحت تأثير قرار دهد و هرچند كه مديران ارشد مخابرات تلاش‌هاي زيادي را براي آماده‌سازي شركت براي ورود به بورس انجام داده‌اند اما بايد ديد كه در مقابل مديران سازمان بورس چه اقداماتي را در بازار انجام داده‌اند تا بستر مناسب‌تري براي حضور اين شركت فراهم شود.
*وضعيت شاخص سهامداري
رجبي درباره وضعيت شاخص سهامداري ايران گفت : طبق آخرين اطلاعات منتشر شده تعداد كدهاي معاملاتي فعال در بورس (اعم از حقيقي و حقوقي) حدود به 5/1 ميليون كد است كه به نسبت جمعيت كشور 2 درصد و به نسبت جمعيت خانوار كشور كمتر از 10 دصد است و هرچند در سالهاي اخير در جهت گسترش فيزيكي بازار سرمايه اقداماتي صورت گرفته (كه البته ورود ابزارهاي ارتباطي چون اينترنت و موبايل در ساز وكار اين بازار به نوعي آن اقدامات را زير سؤال برده ) اما در جهت تقويت فرهنگ سهامداري، آشنايي مردم با مفاهيم اوليه بازار و اعتمادسازي در اين حوزه هيچ حركت مشخص و مدوني صورت نگرفته و حتي مبحث سهام عدالت نيز از حيث اطلاع‌رساني و آشنا كردن مخاطبان اين طرح با حقوق و تكاليف خود با ضعف هاي فراواني روبرو است.
مشاور وزير ارتباطات ادامه داد: فرصت هاي نظير واگذاري سهام شركت مخابرات از طريق بورس داراي ارزش هاي نهفته‌اي است كه اين ارزش همانا آشنا كردن بخشهاي ناآشنا و بيگانه با بازار سرمايه و ساز و كارهاي آن است كه با بهره‌برداري از اين فرصت مي‌توان ضمن آشنا كردن مردم با بازار و پارامترهاي آن، آحاد جامعه را به تحصيل و نگهداري اوراق بهادار تشويق و ترغيب كرد اما عدم بسترسازي مسئولان باعث شده كه از هگذر واگذاري بزرگترين شركت اصل 44 تعدادي محدود در حد پرسنل اين شركت و شركت هاي تابعه (حداكثر 50 هزار نفر) آن هم از طريق سهام ترجيحي با اين بازار و مسائل آن گره بخورند.
* فقر تجزيه و تحليل مالي در بازار
رجبي ادامه داد : در حالي انبوه دانش مالي و فقر تجزيه و تحليل و توجه به صورتهاي مالي به مراتب در سال هاي اخير از طرف مسئولان و فعالان بازار گوشزد شده كه يكي از اين موارد عرضه‌هاي اوليه (IPO) است كه در اكثر موارد فعالان بازار با چشم بسته براي خريد عرضه‌هاي اوليه صف مي‌كشند .
وي افزود: از سوي ديگر علي‌رغم تشكيل گروههاي مالي مختلف در گوشه و كنار بازار، مديريت بازار در اين جلسات از اين گروه ها براي ارائه تجزيه و تحليل اوليه صورتهاي مالي دعوت نمي‌كند و به عنوان مثال در شرايطي در مورد ارزش شركت مخابرات اعداد و ارقامي با اختلاف هاي بسيار زياد ذكر شد كه هيچ كدام از ارقام مبتني بر تجزيه و تحليل خاصي از صورتهاي مالي و حتي تحليل بازار پيش‌روي اين شركت نبود و حتي در برخي موارد عده ايي اين ارزش‌گذاري را در حد نظر دادن تقليل دادند.
رجبي ادامه داد: اعداد و ارقام مطرح شده در اين زمينه از 14 ميليارد دلار تا 120 ميليارد دلار ذكر شد اما پشتوانه و دانش مالي منتج به چنين اعدادي مشخص نيست.
وي با بيان اين كه كشف قيمت وظيفه اصلي بازار است و در اين زمينه بايد به بازار اجازه داد تاعملكرد خود را داشته باشد به فارس گفت: اما بايد پذيرفت كه حتي در بدترين شرايط هم اختلاف تحلي لهاي مختلف قيمت در عرضه اوليه نبايد تا هزار درصد (10 برابر) باشد كه در اين زمينه مي‌توان به عرضه سهام فولاد خوزستان اشاره كرد كه در عرضه اوليه حتي بازار حاضر نشد به قيمت اوليه پيشنهادي دولت سهام اين شركت را خريداري كند اما امروز قيمت تابلوي اين شركت چندين برابر قيمت عرضه اوليه و قيمت معامله عمده آن تقريباً 2 برابر قيمت تابلو است.
* لزوم نگاه تخصصي به شركت مخابرات
مشاور وزير ارتباطات با بيان اين كه بدون شك پارامترهايي براي ارزيابي وضعيت شركت هاي مختلف وجود دارد كه مي‌توان در مورد همه شركت ها و بدون توجه به حوزه كاري استفاده كرد اظهار داشت: اما توجه به حوزه كاري، صنايع مرتبط و نحوه تأثيرگذاري و تأثير‌پذيري آن حوزه يا صنعت از ديگر حوزه و صنايع امري است كه بايد مدنظر تحليلگران و كارشناسان قرار گيرد و حتي بررسي صورتهاي مالي يك شركت بدون توجه به حوزه كاري مي‌تواند كارشناسان را در ارزيابي شركت و شناسايي نقاط ضعف و قوت آن دچار انحراف كند.
وي ادامه داد : هرچند بازار سرمايه در مورد نگاه تخصصي به شركت ها و صنايع فعلي موجود در اين بازار دچار ضعف ها و قوت هايي است اما مي‌توان گفت كه در مورد شركتي مانند مخابرات يا به عبارتي ديگر يك شركت اپراتوري در حوزه تلفن ثابت، سيار و خدمات فناوري اطلاعات كاملاً فاقد نگاه تخصصي و در نتيجه ارزيابي صحيح است.
وي به برخي از پارامترهاي رايج در ارزيابي اين نوع شركت ها اشاره كرد و گفت : با توجه به اهميت خدمات و تعداد مشتركان هر اپراتور علاوه بر نسبتهاي مالي رايج در بررسي وضعيت اين شركت ها، پارامترها و نسبتهايي مانند ARPU (آرپو)، ACPU (آكپو)، AMPU (آمپو) و MOU نيز با در نظر گرفتن تعداد مشتركان و با توجه به سرويس ارائه شده مطرح هستند كه استفاده از اين پارامترها با توجه به بازار پيش‌روي اپراتورها و تنوع سرويس و خدمات ارائه شده مي‌تواند چشم‌انداز خوبي از وضعيت درآمدي و بازار هدف شركت را پديدار سازد.
* اختلاف 10 درصدي پيش‌بيني‌ها با عملكرد مخابرات
مشاور وزير ارتباطات با اشاره به بيش از 26 ميليون مشترك اپراتور اول كه 16 ميليون مشترك دائمي و حدوداً 10 ميليون مشترك اعتباري را شامل مي‌شود به فارس گفت : طبق پيش‌بيني‌هاي صورت گرفته و برنامه‌ريزي هاي انجام شده در شركت مخابرات اين رقم در سال 1395 بايد به حدود 38 ميليون مشترك و تقريباً 16 ميليون مشترك دائمي و بيش از 21 ميليون مشترك اعتباري برسد و در حالي تعداد مشتركان تلفن ثابت فعلي 23 ميليون نفر كه براي سال 1392 افزايش مشتركان به 30 ميليون پيش‌بيني شده و پس از سال هاي مذكور دايره خطوط ثابت و همراه براساس شرايط عرضه و تقاضاي بازار صورت مي‌گيرد.
رجبي به اعلام پيش‌بيني درآمد، هزينه و سود عمليات سالانه شركت مخابرات ايران براي 5 سال آتي اشاره كرد و گفت : با توجه به اطلاعات موجود واضح است كه اين پيش‌بيني براي سال 86 از اختلاف زيادي نسبت به عملكرد (حسابرسي نشده) برخودار است و هرچند كه فرضيات اين پيش‌بيني منتشر شده اما به نظر مي‌رسد اين پيش‌بيني با در نظر گرفتن بدترين شرايط ممكن صورت گرفته و با توجه به اطلاعات حسابرسي نشده سال 86 مي‌توان گفت كه احتمال اختلاف پيش‌بيني‌هاي صورت گرفته با عملكرد شركت در سالهاي آتي در حدود 10 درصد يا بيشتر وجود دارد.
*وضعيت درآمدي مخابرات در حوزه هاي تلفن ثابت و همراه
وي به منظور بررسي دقيق تر وضعيت درآمدي شركت در دو حوزه تلفن ثابت و همراه به بررسي اطلاعات موجود در اين دو حوزه پرداخت و اظهار داشت : اگر درآمد تلفن ثابت را به صورت مجموعه اي از درآمدهاي تلفن شهري، بين شهري و بين‌الملل در نظر گرفته شود و براي درآمد تلفن همراه هم بطور كلي از درآمد سالانه شركت ارتباطات سيار استفاده شود آنگاه با توجه به تعداد مشتركين هر يك از اين حوزه‌ها مي‌توان ARPU شركت را در حوزه ثابت و همراه محاسبه كرد كه واضح است تلفن همراه در درآمدزايي بيشتر و هزينه كمتر نسبت به تلفن ثابت پيشتاز است اما با محاسبه نسبت ACPU به ARPU در هر دو حوزه مي‌توان اين پيشتازي را به وضوح مشاهده كرد.
رجبي تاكيد كرد: بايد توجه داشت كه بخشي از درآمد شركت ارتباطات سيار، درآمد عملياتي نبوده و درآمدهايي ناشي از فروش سيم كارت و… را شامل مي‌شود كه نبايد در محاسبه ARPU آنها را وارد كرد اما به دليل عدم دسترسي به ريز درآمدهاي اين شركت تفكيك آنها امكانپذير نبوده و از طرفي كاهش ARPU تلفن همراه در سال 86 نسبت به سال 85 به خاطر افزايش مشتركان اعتباري است كه به صورت طبيعي از ARPU كمتري نسبت به مشتركان دائمي برخوردار هستند.
رجبي خاطر نشان كرد: نكته قابل توجه ديگر اينكه در حال حاضر شركت ارتباطات سيار تنها سرويس هاي مكالمه و پيام كوتاه را ارائه مي‌كند و با ارائه سرويس GPRS با توجه به زمينه‌هاي موجود مي‌تواندARPU خود ر افزايش دهد كه در حال حاضر درآمد حاصل از سرويس پيام كوتاه تقريباً 8 درصد از درآمد اين شركت را تشكيل مي‌دهد و اين نسبت براي اپراتورهاي بزرگ دنيا از 11 درصد تا 15 درصد است.
وي تاكير كرد : علاوه بر موارد فوق بايد بحث سيم كارتهاي دائمي و اعتباري را نيز در نظر گرفت كه با توجه به اطلاعات موجود و اطلاعات نهادهاي بين‌المللي در حوزه تلفن همراه ميزان ARPU معادل با 10 دلار براي همراه اول تقريباً صحيح به نظر مي‌رسد و مي‌توان گفت سهم سيم كارتهاي اعتباري با توجه به سياست هايي كه براي زمان شارژ آنها اتخاذ مي‌شود تقريباً 30 درصد تا 40 درصد در اين ميزان ARPU است.
*لزوم حفظ موقعيت سهام مخابرات در بازار
مشاور وزير ارتباطات در آخرين بخش از اظهارات خود گفت : با توجه به وضعيت بورس اوراق بهادار مي‌توان دريافت كه بخش عمده‌اي از رشد 25 درصدي شاخص كل قيمت از ابتداي سال تا اواسط تيرماه برعهده شركت هاي فولاد مباركه، كشتيراني و فولاد خوزستان بود و قطعاً حضور شركت مخابرات با سرمايه ثبت شده‌اي نزديك به 3 برابر فولاد مباركه تأثيرات شديدتري بر شاخص ها خواهد گذاشت.
رجبي ادامه داد: اما اين رشد شاخص در سايه رشد قيمتي سهام اين شركت ها، افزايش نرخ محصولات در بازارهاي داخلي و خارجي و توجه بازار به پتانسيل هاي اين صنعت و شركت هاي مذكور روي داده كه با توجه به پيش‌بيني سود ارائه شده از طرف شركت مخابرات با سرمايه جديد معادل 171 ريال ، در نظر گرفتن نسبت E/P متعادل مي‌تواند ضمن حفظ موقعيت سهم در بازار و امكان رشد در يك بازه زماني مناسب به تقويت و تثبيت شاخص ها در اعداد و ارقام جديد كمك شاياني داشته باشد.
وي در خاتمه گفت : در هر صورت اميد است كه با تلاش و كوشش همه مسئولان اعم از مديران و پرسنل شركتهاي گروه مخابرات ايران و همچنين مديران و فعالان بازار سرمايه ورود اين گروه از شركت ها به بازار بتواند ضمن تحقق كمي و كيفي خصوصي‌سازي در كشور، نقطه عطفي براي شكوفايي بيش از پيش خدمات در حوزه ارتباطات و فناوري اطلاعات و همچنين تقويت بيش از پيش جايگاه بورس اوراق بهادار در اقتصاد كشور شود.
