منشا تجمع های خیابانی کجاست؟
کمتر از سه هفته تا پایان ضرب‌الاجل مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 یعنی 30 ژوئن (10 تیر) باقی است. با وجود خبرهای نسبتا خوب مذاکرات٬ حاشیه‌های این ماجرای سیاسی تمامی ندارد؛ حاشیه‌ها و تحرکاتی که به نام «دلواپسی» در شهرهای مختلف برگزار شده که بهانه این دلواپسی‌ها همان راهکارهای دست‌یافته شده در مذاکرات لوزان است.
دلواپسان مجلسی
آغاز دلواپسی از مجلس بود یا دلواپسی از کف خیابان به مجلس سرایت کرد؟ هرچند زمانی برای پاسخ به این سوال اندکی باید درنگ می‌شد تا از تاثیر این دو بر هم گفت٬ اما مدتی است که دیگر می‌توان از مجلسی‌هایی گفت که در خیابان به جمع دلواپسان می‌پیوندند. امیرآبادی فراهانی٬ غلامعلی حدادعادل٬ مهرداد بذرپاش٬ سیدمحمود نبویان و… از جمله نمایندگانی بودند که در قم و مشهد به جمع تجمع‌های کف خیابان پیوستند چه در مجلس و چه در خیابان‌ها خود را برای رویارویی با توافق نهایی آماده میکنند و از هم‌اکنون بگویند نتیجه مذاکرات مشخص است؛ نتیجه از همین الان «بد» است.
جمع اصولگرای مجلس در اولین جلسه علنی امسال هسته‌ای آغاز شد و حسین سبحانی از قول لاریجانی خبر داده بود که «رییس مجلس از نمایندگان خواست با اطلاعات کامل نسبت به بیانیه سوئیس اظهارنظر کنند و اطلاعات دقیقی داشته باشند و اگر نمایندگان ابهاماتی دارند٬ آن را در جلسه با آقایان ظریف، عراقچی و صالحی مطرح کنند.» نصیحتی که البته کارساز نبود تا ماجرای کوچک‌زاده در صحن علنی پیش آمد.
ظریف خائن خطاب شد
روزی که ظریف و عراقچی برای ارائه آخرین وضعیت پرونده به مجلس رفته بودند٬ کسی گمان نمی‌کرد جلسه‌ای که شعارهای حمایت گونه از ظریف آغاز شده بود٬ اینگونه ناهمخوان به ماجرای کوچک‌زاده در مجلس ختم شود. مهدی کوچک‌زاده مرد مخالفت‌های بی‌شمار با دولت و البته شخص ظریف، رخ به رخ آقای وزیر ایستاد؛ تند هجمه گفت و عاقبت هم وزیر را خائن خواند. رسایی هم کوچک‌زاده را در این مصاف تنها نگذاشت. عاقبت ماجرا با پادرمیانی چند نماینده، پایان یافت و 40 نماینده ظریف تا ماشینش همراهی کردند.
نقل قول از طرف عراقچی
به گزارش ایلنا هنوز ظریف و عراقچی پایشان را از مجلس بیرون نگذاشته بودند که محمدجواد کریمی قدوسی در گفت‌وگو با یک خبرگزاری اصولگرا گفت که عراقچی در مجلس گفته که ایران در مذاکرات هسته‌ای، بازرسی از مراکز نظامی را پذیرفته است.
این مسئله آنقدر برای عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای تعجب‌آور بود که در صفحه اینستاگرامش به این موضوع واکنش نشان داد و نوشت که جز آنکه آقای کریمی قدوسی و آن خبرگزاری را به خداوند بزرگ واگذار نمود چه می‌توان کرد؟
علاءالدین بروجردی چهره اصولگرای مجلس از عدم دقت کریمی قدوسی در فهم سخنان عراقچی خبر داده بود و توضیح دقیق آن را به خبرنگاران ارائه کرد.
حضور در فضای مجازی اما فقط مختص به عراقچی نماند؛ کوچک‌زاده جواب داد. اسماعیلی نسبت به مجلسیان اعتراض کرد و رسایی نیز در صفحه شخصی خود با طرح سوالاتی متعدد از وزارت امور خارجه سوال کرد. پرویز اسماعیلی، معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر ریاست جمهوری تصویری از صحنه‌ای که مهدی کوچک‌زاده خشمگین با ظریف صحبت می‌کند را در اینستاگرام خود منتشر کرد و با اعتراض نوشت: «امام فرمود هرچه فریاد دارید بر سر آمریکا بکشید.»
حمید رسایی نیز دست‌نوشته‌ای از خود را خطاب به محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه منتشر و سوالی را از او پرسید. این نماینده مجلس نوشت: «معاون شما آقای عراقچی امروز در مجلس گفت که توافق هسته‌ای منوط به پذیرش پروتکل الحاقی است در حالی که بعد از اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی توسط دولت اصلاحات و عهدشکنی غربی‌ها، مجلس هفتم طی مصوبه‌ای اقدام داوطلبانه را منع کرد، پس اقدام داوطلبانه شما غیرقانونی است. پس اگر توافق شما منوط به پذیرش پروتکل است چرا از اول مذاکرات را از مجلس پنهان کردید؟»
انتشار جزئیات مکالمات صحن غیرعلنی مجلس
اقدامات رسایی اما به این متوقف نماند. او روز بعد از ماجرا با انتشار جزئیات مکالمات صحن غیرعلنی مجلس پرداخت. مدیرمسئول هفته‌نامه 9 دی مدعی بود که این متن از روی فایل صوتی سخنان عراقچی در جلسه غیرعلنی نوشته شده است؛ سخنانی درباره پذیرش پروتکل الحاقی و بازرسی از مراکز نظامی. اقدامی که برخلاف قانون اساسی، قانون مطبوعات و آئین‌نامه داخلی مجلس بود.
نخستین واکنش نسبت به این مسئله، از سوی مهدی کیایی مدیرکل فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی صورت گرفت. مهدی کیایی با اشاره به اینکه در حال حاضر موضوع پرونده هسته‌ای و مذاکرات مربوط به آن یکی از مسائل و مقوله‌های مهم و حساس کشور است، گفت که «با توجه به تصمیم مسئولان کشور و هیات رییسه مجلس در زمینه تشریح اقدامات هیات مذاکره‌کننده ایرانی در جلسه غیرعلنی مجلس شورای اسلامی شایسته نبود رسانه‌ها از قول منابع آگاه یا برخی افراد اقدام به انتشار غیرقانونی جزئیات جلسه غیرعلنی مجلس کنند.»
مدیرکل فرهنگی و روابط عمومی مجلس با اظهار گلایه از برخی رسانه‌ها در مورد انتشار محتوای جلسات غیرعلنی مجلس همچنین تاکید کرده بود که «بر اساس آیین‌نامه داخلی، انتشار محتوای جلسات غیرعلنی غیرقانونی بوده و رسانه‌ها نمی‌بایست مذاکرات غیرعلنی مجلس را منتشر کنند»
مهمترین واکنش نسبت به این مسئله از سوی رئیس قوه قضاییه صورت گرفت و آیت‌الله صادق آملی لاریجانی با لحنی صریح اعلام کرد که «توهین به تیم مذاکره کننده یا انتشار مذاکرات غیرعلنی مجلس با تیم مذاکره کننده هیچ کمکی به روند مذاکرات نمی‌‌کند و وجهی ندارد.»
کج راهه فکت‌شیت
نخستین بهانه منتقدان هسته‌ای برای مخالفت با مذاکرات فکت‌شیت بود. در حالی که خلاصه توافق شده ایران و 1+5 در لوزان از همان روزهای نخست در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت و تیم مذاکره‌کننده با حضور در مجامع دانشگاهی و همچنین مجلس به بیان دستاوردها و اتفاقات رخ داده در مذاکرات هسته‌ای لوزان پرداخته بود.
منتقدان باز بر روی فکت‌شیت ایران تمرکز کردند. بهانه نیز چیزی نبود جز اظهارات مقامات غربی و فکت‌شیت آمریکایی‌ها٬ اما تمرکز و تکیه منتقدان هسته‌ای بر فکت‌شیت آمریکا و اصرار بر انتشار فکت‌شیت ایرانی بدون در نظر گرفتن بیانیه سوییس، در زمانی که ایران و گروه 1+5 وارد فرایند نگارش سند نهایی توافق شده‌اند را می‌توان مسئله‌ای بی‌معنی و نوعی آدرس غلط دادن دانست.
با آنکه فکت‌شیت آمریکا به باور کارشناسان، اقدامی سیاسی تبلیغاتی است که بیش از هر چیز کارکردی داخلی دارد و اقدامی برای دلگرمی دادن متحدانی چون اعراب و رژیم صهیونیستی است. از سویی، بسیاری از مفاد آن، برخلاف روح بیانیه سوییس تنظیم شد و در واقع کج‌راهه‌ای برای انحراف افکارعمومی است، مخالفان توافق با اهدافی از پیش تعیین شده آشکارا سخنان وزیر امور خارجه کشورمان را در مورد نتیجه رایزنی‌های هسته‌ای زیر سوال بردند و با وارد ساختن تردید بر آن، بر انتشار فکت‌شیت از سوی سوی مسئولان دیپلماسی کشور پافشاری کردند.
ناامیدی از انتشار فکت شیت؛ آغاز صف‌آرایی خیابانی دلواپسان
اکنون که دلواپسان هسته‌ای از انتشار فکت‌شیت ایران ناامید شده‌اند و نتوانسته‌اند اقدامی بر میل خود سامان بدهند؛ موج جدید تحرکات خود را آغاز کرده‌اند. دلواپسان هسته‌ای نخستین هفته خرداد را با موجی جدید از تجمعات اعتراضی شروع کنند؛ تجمعاتی که وجه مشترک خیلی از آنها بی‌مجوزی است اما آنها همچنان بر برگزاری این سخنرانی‌ها اصرار میکنند. از تجمع در میدان فلسطین تهران گرفته تا تجمع روز پنجشنبه هفته گذشته در مشهد و راه‌پیمایی بعد از نمازجمعه و تجمع در قم، اصفهان، کرمان، شیراز٬ رشت و شاهرود.
برگزارکننده این تجمعات کمیته «صیانت از منافع ایران» است؛ کمیته‌ای که کمی بیش از یکسال پیش با برگزاری همایش‌های «دلواپسیم» در فضای سیاسی مطرح شد و اکنون آستین‌های خود را بالا زده‌اند تا با برگزاری راه‌پیمایی‌ها متعدد و زنجیره‌ای به قول خودشان مانع از «توافق بد» شوند.
با این حال، وزیر کشور در خصوص این تجمعات گفت: «تجمع در مساله هسته‌ای که سیاست‌های آن را تدابیر رهبری مشخص و دولت آن را عملیاتی می‌کند و مجلس ناظر آن است، هیچ جایگاهی ندارد و وزارت کشور از اینگونه تجمعات که وسط خیابان له یا علیه آن برگزار شود، جلوگیری می‌کند».
محمدحسین مقیمی معاون سیاسی وزیر کشور نیز در نشست سراسری فرمانداران خطاب به آنها گفت: شما باید با اخلالگران نظم عمومی مقابله کنید٬ چراکه چنین مقابله‌ای شرایط را برای برگزاری یک انتخابات خوب فراهم می‌کند.
نوبخت نیز در پاسخ به ایلنا نیز در مورد تجمعات غیرقانونی گفته بود که «تجمع‌هایی که صورت گرفت غیر قانونی بود و تجمع‌کنندگان باید بدانند بنا بر نگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی و رهبری تجمعشان خلاف شرع نیز است.»
با این حال، برگزاری این نشست‌های بدون مجوز در روزهای پس از این سخنان سرعت بیشتری به خود گرفته است. اکنون باید منتظر ماند و دید که آیا وزارت کشور مقابل قانون‌شکنان می‌ایستد یا مقابله با تجمع‌کنندگان غیرقانونی در حد حرف باقی می‌ماند.