عقده گشایی گردشگران در خارج از شهر
این مطلب بخشی از اظهارات محمدعلی فیاضی، مدیرکل دفتر همکاری‌ها و توافق‌های ملی گردشگری و دبیرکمیته ملی طبیعت‌گردی است که آن را پس از بازخوانی آیین‌نامه سفرهای طبیعت که چند سالی از تدوین و ابلاغ آن می‌گذرد، بیان می‌کند.
او در پاسخ به این سوال که چند درصد از آژانس‌ها و تورها مقید به اجرای این آیین‌نامه هستند؟ پاسخ می‌دهد: متأسفانه بیشتر تورهای طبیعت که یک‌روزه برنامه‌ریزی شده‌اند، توسط اشخاص و موسسات غیرمجازی اجرا می‌شوند که قطعا مقید به اصول و آیین‌نامه‌ی خاصی نیستند.
فیاضی در پاسخ به این سوال که با توجه به بارز بودن تبلیغات این موسسات و اشخاص چرا از فعالیت آن‌ها جلوگیری نمی‌شود تا شاهد بروز ناهنجاری در این سفرها و همچنین بدبینی نهادها و جامعه میزبان نسبت به تورهای طبیعت نباشیم؟ می‌گوید: دفتر نظارت معاونت گردشگری باید به این پرسش پاسخ دهد، چون این موضوع در حوزه اختیار و وظایف آن‌هاست. البته فکر می‌کنم آن‌ها پیگیر مسأله هستند، چون همواره تعدادی از این اشخاص و موسسات غیرمجاز برای برخورد به نیروی انتظامی معرفی می‌شوند.
وی ادامه می‌دهد: در آیین‌نامه‌ی مربوط به سفرهای طبیعت دقیقا تصریح شده است که نیروی انتظامی نسبت به جلوگیری از فعالیت گشت‌ها و تورهای غیرمجاز با توجه به دستورالعمل تدوین شده برای حمایت و تأمین امنیت گردشگران اقدام کند.
فیاضی درباره محتویات این آیین‌نامه که البته طبق اظهارات‌اش بیشترین تأکید آن بر حفظ شئونات اسلامی در تورهای طبیعت‌گردی است، توضیح می‌دهد: این آیین‌نامه در کارگروهی که زیرنظر کمیته ملی طبیعت‌گردی تشکیل شد با مشارکت و همکاری تورگردانان، توراپراتورها و راهنمایان طبیعت‌گردی تنظیم شد که وظایف و تعهدات کارگزار و مسافر کاملا مشخص شده است.
دبیر کمیته ملی طبیعت‌گردی با اشاره به شرایط عمومی تعیین شده در آن آیین‌نامه اظهار می‌کند: کارگزار موظف است درباره نوع و شرایط سفر، اقامتگاه، حساسیت‌ها، هنجارها و ارزش‌های بومی مقصد، مسافر را توجیه کند. این اطلاع‌رسانی باید دقیق باشد. لازم است مسافر مدارک شناسایی را همراه داشته باشد و کارگزار مسافر را پیش از سفر احراز هویت کرده باشد و از همراه کردن مسافرانی که قبلا ثبت نام نکرده‌اند، خودداری کند.
فیاضی رعایت شئونات اسلامی توسط مسافر را یک اصل مورد تأکید و مهم در این آیین‌نامه می‌داند و می‌گوید: برخی مسافران فکر می‌کنند وقتی وارد محیطی خارج شهر شدند، می‌توانند عقده‌های خود را تخلیه کنند، تأکید این آیین‌نامه آن است که هنجارها و ارزش‌ها در جلسات توجیهی پیش از سفر با مسافران مطرح شود.
وی اضافه کرد: راهنمای تور موظف است مسافر را نسبت به آداب و رسوم و حساسیت‌های جامعه میزبان آگاه کند تا مشکلی در تعامل و برخورد مسافر و جامعه محلی پیش نیاید.
او در پاسخ به این سوال که آیا در این آیین‌نامه صرفا روی هنجارها و رعایت شئونات اسلامی تأکید شده یا حفاظت از محیط زیست که یکی از مهم‌ترین اصول حساس برانگیز اکوتوریسم است جایگاهی تعریف شده نیز دارد؟ می‌گوید: اتفاقا این موضوع یکی از اصل‌های آیین‌نامه است. مسافر باید به صیانت و حفاظت از طبیعت در طول این سفرها مقید باشد. کارگزار نیز در این باره تعهداتی دارد که ملزم به رعایت آن است و باید از راهنمای آموزش دیده، متخصص و دارای کارت طبیعت‌گردی از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استفاده کند.
مدیرکل دفتر همکاری و توافق‌های ملی گردشگری ادامه داد: کارگزار باید در سفرهای طبیعت حداقل تجهیزات لازم را داشته باشد. به استفاده از امکانات و تجهیزات امداد و نجات اهتمام داشته باشد و وسیله نقلیه را متناسب با محیط انتخاب کند و مسافر را تحت پوشش بیمه مسوولیت مدنی قرار دهد و آن را به رؤیت برساند همچنین شرایط انصراف و ابطال را در قرارداد با مسافر لحاظ و او را توجیه کند.
