ماجرای سفرهای ارزان به عراق!
هزینه سفر به عراق بسته به نوع وسیله نقلیه، محل اقامت و خدمات جانبی متغیر است، معمولا از 700 هزار تومان شروع می‌شود، زائرانی هستند که دو میلیون تومان هم می‌دهند تا با هواپیما به عراق بروند و در هتل‌های پنج ستاره‌ای که مدتی است در کربلا و نجف قد کشیده‌اند، اقامت کنند.
بعضی‌ها برای این سفر حتی پیشنهاد 600 هزار تومان هم می‌دهند. عده‌ای هم برای آن‌که ظرفیت کاروان‌شان پر شود فقط پول بلیت راه را می‌گیرند. پیشنهادها وسوسه برانگیز است، بدون آن‌که تضمینی برای خدمات و تامین جانی زائران داده شود.
زائران زیادی با هزینه‌ای کمتر از آنچه سازمان حج و زیارت سفر عتبات را اجرا می‌کند به عراق می‌روند، معمولا معتقدند خدماتی که قرار است آنجا دریافت کنند چندان اهمیتی ندارد. مهم زیارت است. آن‌ها را شور حسینی فرا گرفته است.
بعضی‌ها هم به تناسب نرخ و خدمات بی‌توجهی می‌کنند و وقتی وسط راه با هزاران خلف وعده مواجه می‌شوند، سراغ سازمان حج و زیارت را می‌گیرند تا مطالبات‌شان را پیگیری کنند. سازمان حج هم اگر متخلفان را شناسایی کند مانع می‌شود، اگر هم شناسایی نکند! آن‌ها آزادانه به کار خود ادامه می‌دهند، مثل همین حالا که تبلیغات‌شان در همه جا دیده هست از کوچه، بازار، مسجد، حسینیه و مجلس‌های روضه‌ی زنانه گرفته تا ایستگاه متروی شهری، شبکه‌های مجازی و پیام‌های تلفن‌های همراه.
صرف نظر از آن عده که پول حسابی می‌گیرند و خدمات نمی‌دهند، گروهی که با هزینه‌ای کمتر از نرخ معمول به عتبات عالیات عراق می‌روند حتما می‌دانند هیچ ارزانی‌ایی بی‌حکمت نیست.
محسن نظافتی، مدیرکل عتبات عالیات سازمان حج و زیارت معتقد است تفاوت قیمتی بین کاروان‌های آزاد و کاروان‌هایی که تحت نظر این سازمان اعزام می‌شوند زیاد نیست، شاید رقمی بین 150 تا 200 هزار تومان.
او می‌گوید: بسیاری از مردم نمی‌دانند هزینه‌هایی که می‌دهند صرف چه می‌شود و یا چرا کاروان‌های حج و زیارت گران‌تر از کاروان‌ها و سفرهای آزاد به عراق هستند.
«نظافتی» دلایل تفاوت نرخ را به این شکل توضیح می‌دهد: از وقتی که ارز تعادلی برای سفرهای عتبات حذف شد، هزینه سفر به عراق در کاروان‌های تحت نظارت سازمان حج نیز افزایش یافت. علاوه‌بر این کاروان‌های ما هزینه‌هایی دارند که برخی آزادبرها آن را پرداخت نمی‌کنند، مثل قرارداد امنیت، بیمه، مرز و یا رستوران بین‌راهی. در بیشتر این کاروان‌ها مدیر و روحانی وجود ندارد که هزینه‌ای داشته باشد. ضمن آن‌که کیفیت خدمات در برخی از این گروه‌ها اصلا تأیید شده نیست. محل اقامت و وسیله حمل و نقل گاه بسیار نامناسب است و از تامین امنیت در جاده‌ها و شهرها هم خبری نیست.
او اضافه می‌کند: در کاروان‌هایی که تحت نظارت سازمان حج به عراق اعزام می‌شوند هزینه‌هایی می‌شود که اصلا دیده نمی‌شود. مهمترین آن امنیت و بیمه است، مثلا در نوروز امسال که از یک خانواده سه نفره دو شهید در عراق دادیم، کارگزار بیمه 110 میلیون تومان به بازماندگان این شهدا داد. نقل و انتقال اجساد به ایران نیز تحت پوشش بیمه صورت گرفت. هزینه‌های درمانی زائران نیز به این شکل پوشش داده می‌شود، در حالی‌که مردم چندان اطلاعی از این موضوعات ندارند. در کاروان‌های آزاد این تعهدات وجود ندارد، پاسخگو هم نیستند.
نظافتی همچنین می‌گوید: در برخی گروه‌ها که سفر، ارزان فروخته می‌شد عامل کاروان در طول سفر از مردم هزینه‌های جانبی را خرد خرد می‌گیرد، مثلا وقتی زائران به فرودگاه نجف می‌رسند 30 دلار طلب می‌کند، این هزینه برای استانداری نجف، فرودگاه و وزارت سیاحه عراق است، مردم هم معمولا عادت ندارند سوال کنند که این هزینه‌ها صرف چه چیزی می‌شود.
مدیرکل عتبات عالیات سازمان حج و زیارت درباره این‌که چرا این سازمان برای آگاه کردن مردم قدمی برنمی‌دارد تا آن‌ها نیز به حقوق خود قائل شوند؟ اظهار می‌کند: در حال حاضر سفر آزاد از راه زمینی به عراق ممنوع شده و در مرز، جلوی آن‌ها گرفته می‌شود، سفر آزاد بیشتر هوایی انجام می‌شود. برای همین در حال تهیه فیلمی هستیم که تمام این اطلاعات در آن موجود است. این فیلم در پروازهای عراق پخش خواهد شد و به این ترتیب زائرانی هم که آزاد به عراق سفر می‌کنند در جریان این اطلاعات قرار می‌گیرند.
«نظافتی» همچنین درباره مشخصات گروه‌هایی که مورد تأیید و مجاز این سازمان هستند، توضیح می‌دهد: کاروان‌های مجاز و زیر نظر سازمان حج و زیارت پول را دستی نمی‌گیرند. برای ثبت نام در این کاروان‌ها باید از طریق سایت عتبات اقدام کنند. هزینه‌ها و مشخصات کاروان نیز در این سایت، واضح وجود دارد. این ساده‌ترین مشخصه‌ای است که متقاضیان سفر به عتبات می‌توانند به آن توجه کنند. البته برخی هم هستند که با وجود اطلاع داشتن از این اطلاعات انتخابشان همان گروه‌های آزادبر است، اگر واقعا چنین انتخابی دارند دست‌کم همه شرایط و مسوولیت‌ها را بپذیرند.