دلیل عدم ورود شاهزاده سعودی به کرملین

محمد بن سلمان جانشین ولیعهد و وزیر دفاع عربستان سعودی روز پنجشنبه 18 ژوئن (برابر با 28 خرداد) با هیئتی راهی مسکو شد. دیداری که در مطبوعات منطقه و روسیه بازتاب فراوانی داشته و تحلیل های متعددی از آن شده است.

خبرگزاری «ژئوپلیتیک» روسیه درباره این سفر ناگهانی و غیرمنتظره می­گوید: «شاهزاده سعودی به مسکو آمد تا با ولادیمیر پوتین دوست شود. پادشاهی عربستان به دلیل تغییرات ژئوپلیتیکی اخیر در منطقه خاورمیانه ترجیح می­دهد در جهت وزش باد حرکت کند و به همین خاطر دیپلمات­های سعودی به روسیه آمدند تا به نحوی از کمک پوتین بهره­ مند شود، اما اگر ما از کسی بخواهیم در شرایط سخت دست­مان را بگیرد یا باید قبلا برای این شخص کاری انجام داده باشیم و یا باید اکنون کاری برای طرف مقابل انجام دهیم، اما به نظر می­رسد پوتین دل خوشی از سعودی‌ها ندارد، چراکه در ابتدا قرار بر این بود که دیپلمات‌های سعودی در مسکو در کاخ کرملین با پوتین ملاقات کنند، که این دیدار سیاسی بطور غیرمنتطره به همایش بین‌المللی اقتصادی در سن پترزبورگ موکول شد».

به نوشته این خبرگزاری، موکول کردن دیدار شاهزاده سعودی از مسکو به سن پترزبورگ بیانگر این نکته است که سعودی­ها نتوانستند با پیشنهادهای اولیه خود نظر مساعد پوتین را جلب کنند که این اقدام برای پادشاهی عربستان سعودی بسیار تحقیرآمیز است، چراکه قبل از این، اغلب دیدارهای سیاسی سعودی­ها با هماهنگی  باراک اوباما (رئیس جمهوری ایالات متحده) صورت می­گرفت، اما گویا سلمان شاه این بار تصمیم گرفت مستقلانه عمل کند که البته پیامدهای آن بعدها مشخص می‌شود.

در واقع سعودی­ها با شتافتن به سوی پوتین به آمریکا کنایه می‌زنند و می‌خواهند ارزش خود را نزد آمریکایی‌ها بالا ببرند، اما از سوی دیگر، روس‌ها این تاکتیک عربستان را از قبل شناسایی کردند و اکنون ضربه غیرمنتظره به پادشاهی ریاض وارد کردند که بنا به گفته مطبوعات عربستان، مقامات سعودی از این اقدام پوتین واقعا عصبانی شدند.

با وجود این، چندین سوال مطرح است؛ آیا روسیه به اتحاد سعودی­ها نیاز دارد؟ روسیه به کمک عربستان سعودی چه مشکلاتی را می­تواند حل کند؟ عربستان از نقطه نظر اقتصادی می‌تواند برای روسیه مفید باشد، زیرا ریاض از منابع غنی و عظیم نفت و گاز برخوردار است و از نظر تولید نفت جایگاه اول را در جهان به خود اختصاص می‌دهد؛ بنابراین روسیه با برقراری همکاری در زمینه نفت و گاز با کشورهای حاشیه خلیج فارس یعنی با ایجاد اتحاد روسیه-عربستان، اتحاد روسیه-ایران، اتحاد روسیه-ونزوئلا و همچنین اتحاد روسیه-آذزبایجان می‌تواند با بستن درب‌های سازمان اقتصادی اوپک، یک «ابراتحادیه» ایجاد کند که بعدها تمام قیمت‌های جهانی نفت وگاز و آنچه که به انرژی مربوط می‌شود توسط این ابراتحادیه تعیین خواهد شد.

از این رو بنظر می‌رسد که پوتین با درنظر گرفتن پتانسیل­­های همکاری اقتصادی با عربستان سعودی ترجیح داد در همایش بین المللی اقتصادی در سن پترزبورگ با شاهزاده سعودی دیدار کند نه در کاخ کرملین. درواقع پوتین با این اقدام خود نشان داد که با سعودی‌ها می­توان همکاری اقتصادی داشت نه همکاری سیاسی.

لازم به یادآوری است که همایش بین المللی اقتصادی سن پترزبورگ از پنجشنبه 18 ژوئن سال جاری (2015) (برابر با 28 خرداد 1364) آغاز شده و به مدت سه روز لغایت 20 ژوئن ادامه خواهد داشت. قرار است بیش از هفتاد موافقتنامه تجاری و اقتصادی در حاشیه این نمایش به امضاء برسد.

روابط روسیه و ژاپن، چشم اندازهای همکاری اتحادیه اروپا و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، مسائل مربوط به سرمایه‌گذاری میان روسیه، هند و کشورهای خاورمیانه و همچنین نزدیک شدن روسیه به اتحادیه اروپا،  از جمله موضوعات مورد بحث این همایش بین‌المللی اقتصادی هستند. علاوه براین، نشست کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای و کشورهای عضو «بریکس» نیز در حاشیه این همایش برگزار میشود.

در همایش بین المللی اقتصادی سن پترزبورگ توجه خاصی به روابط روسیه با ایتالیا، روابط روسیه با یونان و همچنین روابط روسیه با کشورها آمریکای لاتین و آمریکای شمالی می­شود.