مشمولان کاندیداتوری در انتخابات مجلس دهم
شرایط داوطلبان
طبق ماده ۲۸ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی کسانیکه قصد کاندیداتوری انتخابات مجلس را دارند باید هنگام ثبت نام باید دارای شرایط زیر باشند:
۱ – اعتقاد و التزام عملی به اسلام و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران.(داوطلبان نمایندگی اقلیتهای دینی مصرح در قانون اساسی از التزام عملی به اسلام، مذكور مستثنی بوده و باید در دین خود‌ثابت‌العقیده باشند.)
۲ – تابعیت كشور جمهوری اسلامی ایران.
۳ – ابراز وفاداری به قانون اساسی و اصل مترقی ولایت مطلقه فقیه.
۴ – داشتن مدرك تحصیلی كارشناسی ارشد یا معادل آن. (مدرك تحصیلی لیسانس یا معادل آن بشرط داشتن ۵ سال سابقه خدمت اجرایی در سطح كارشناسی و بالاتر در بخش های خصوصی یا دولتی و یا ۵ سال سابقه فعالیت آموزشی و یا پژوهشی با تایید مراجع ذیربط و یا سابقه یك دوره نمایندگی مجلس می تواند جایگزین مدرك كارشناسی ارشد باشد. همچنین هر دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی معادل یك مقطع تحصیلی فقط برای شركت در انتخابات محسوب می شود.)
۵ – نداشتن سوء شهرت در حوزه انتخابیه.
۶ – سلامت جسمی در حد برخورداری از نعمت بینائی، شنوائی و گویائی.
۷ – حداقل سن سی سال تمام و حداكثر هفتاد و پنج سال تمام.
چه کسانی باید از شغل خود استعفا دهند
طبق ماده ۲۹ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی برخی از اشخاص حقوقی که دارای مشاغل خاص هستند از داوطلب شدن برای انتخابات مجلس محرومند مگر آنکه حداقل شش ماه قبل از ثبت نام از سمت خود استعفاء‌نموده و به هیچ وجه در آن پست شاغل نباشند.
۱- رئیس جمهور و معاونین و مشاورین وی.
۲- دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و معاونین وی.
۳- مشاورین معاونین رئیس جمهور.
۴- روسای دفاتر سران سه قوه.
۵- وزرا و سرپرستان وزارتخانه‌ها.
۶- معاونین و مشاورین وزرا.
۷- مدیران كل و سرپرستان ادارات كل وزارتخانه‌ها و مدیران كل حوزه وزارتی و رؤسای دفاتر وزرا.
۸- اعضای شورای نگهبان و هیأت مركزی نظارت بر انتخابات.
۹- رئیس قوه قضائیه و معاونین و مشاورین وی.
۱۰- رئیس دیوان عالی كشور و معاونین و مشاورین وی.
۱۱- دادستان كل كشور و معاونین و مشاورین وی.
۱۲- رئیس دیوان عدالت اداری و معاونین و مشاورین وی.
۱۳- رئیس سازمان بازرسی كل كشور و معاونین و مشاورین وی.
۱۴- رؤسا و سرپرستان سازمانها و ادارات كل و ادارات عقیدتی سیاسی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و جانشینان و معاونین آنان در سراسر‌كشور.
۱۵- رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و معاونین وی.
۱۶- رئیس جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران و معاونین وی.
۱۷- استانداران.
۱۸- معاونین و مشاورین استانداران.
۱۹- فرمانداران.
۲۰- بخشداران.
۲۱- شهرداران و روسای مناطق شهرداری.
۲۲- روسا و سرپرستان سازمانهای دولتی.
۲۳- رئیس دانشگاه آزاد اسلامی.
۲۴- اعضای هیأت مدیره و مدیران عامل بانكها.
۲۵- اعضای هیأت مدیره و مدیران عامل شركتهای دولتی و وابسته به دولت كه حیطه وظایف و اختیارات آنها به كل كشور تسری دارد.
۲۶- رئیس كل بانك مركزی ایران و معاونین و مشاورین وی.
۲۷- روسا و سرپرستان بنیادهای (مستضعفان، شهید، ۱۵ خرداد، مسكن)، كمیته امداد امام خمینی(ره)، نهضت سوادآموزی، سازمان تبلیغات اسلامی،دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم و رئیس سازمان تعزیرات حكومتی و روسای اتاقهای بازرگانی و صنایع و معادن و تعاون، معاونین و مشاورین آنان.
۲۸- شاغلین در نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات.
همچنین ائمه جمعه دائمی؛ قضات شاغل در امر قضاء و رؤسای دادگستری شهرستانها و استانها، مدیران كل و سرپرستان دفاتر و ادارات كل استانها و معاونین آنان، مدیران كل و سرپرستان دفاتر و ادارات كل استانداریها و معاونین آنان، رؤسا و سرپرستان ادارات و سازمانهای دولتی و وابسته به دولت و معاونین آنان در استان و شهرستان، رؤسا و سرپرستان دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی اعم از دولتی و غیر دولتی و رؤسا و سرپرستان واحدها و شعب آنها، اعضای هیأت مدیره و مدیران عامل شركتهای دولتی و وابسته به دولت در استان و شهرستان، سرپرستان مناطق و رؤسای شعب بانكها در استان و شهرستان، سرپرستان دفاتر سازمان تبلیغات اسلامی در مركز استان و شهرستانها،مدیران مراكز صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، اعضاء شوراهای اسلامی شهر و روستا، اعضای هیأتهای اجرائی و ناظرین شورای نگهبان در حوزه انتخابیه تحت مسؤولیت خود از داوطلب شدن در حوزه‌های انتخابیه قلمرو مأموریت خود محرومند مگر اینكه شش ماه قبل از ثبت نام از سمت خود استعفاء‌نموده و به هیچ وجه در آن پست شاغل نباشند.
آخرین مهلت استعفا
طبق جدول زمانبندی برگزاری انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی، مهلت قبول استعفای داوطلبان حداکثر شش ماه قبل از انتخابات یعنی تا تاریخ سوم تیرماه می باشد. البته ارائه گواهی رسمی مبنی بر استعفا و قبول آن و عدم اشتغال در پست و مقام مورد تصدی در حداقل شش ماه قبل از روز ثبت نام، توسط داوطلبان در هنگام ثبت نام ضروری است.
زمان ثبت نام داوطلبان
ثبت نام از داوطلبان نمایندگی مجلس از تاریخ ۲۸ آذرماه تا ۴ دی ماه به مدت هفت روز در ستاد انتخابات کشور و فرمانداری های مرکز حوزه های انتخابیه مجلس انجام خواهد شد.
به موازات ثبت نام از داوطلبین، هیأتهای اجرایی در استانها شکل گرفته و بررسی سوابق داوطلبان در مراجع چهارگانه ظرف مدت ۵ روز از هر استعلام صورت می گیرد.
زمان اعلام اسمی کاندیداهای تائید صلاحیت شده
پس از طی مراحل قانونی در تاریخ ۲۷ بهمن ماه اسامی قطعی نامزدهای تأیید شده انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی توسط وزارت کشور به مراکز حوزه های انتخابیه اعلام خواهد شد و یک روز بعد این اسامی توسط فرمانداران حوزه های انتخابیه در اختیار عموم قرار خواهد گرفت.
زمان آغاز تبلیغات
زمان قانونی تبلیغات انتخاباتی نامزدها و طرفداران آنها را از تاریخ ۲۹ بهمن آغاز تا ۵ اسفند به مدت ۶ روز ادامه خواهد داشت و روز ۶ اسفند هر گونه فعالیت تبلیغاتی برای نامزدها و طرفدارانشان ممنوع خواهد بود. ۲۴ ساعت پس از پایان مهلت قانونی تبلیغات یعنی ۷ اسفند انتخابات برگزار می شود.
جدول زمانبندی دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی
آخرین مهلت استعفای داوطلبان از مشاغل فعلی خود
۳ تیرماه
زمان ثبت نام کاندیداها در انتخابات
از ۲۸ آذرماه تا ۴ دی ماه به مدت ۷ روز
اعلام اسامی قطعی نامزدهای تائید صلاحیت شده
۲۷ بهمن ماه
آغاز تبلیغات
از تاریخ ۲۹ بهمن تا ۵ اسفندماه به مدت ۶ روز
زمان انتخابات
۷ اسفندماه
انتخابات مجلس خبرگان
همچین همزمان با انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری نیز برگزار می شود.
برمبنای اطلاعیه ستاد انتخاباتی، ثبت نام داوطلبان نمایندگی انتخابات مجلس خبرگان رهبری از روز پنج شنبه ۲۶ آذرماه آغاز و تا پایان وقت اداری روز چهارشنبه ۲ دی ماه به مدت ۷ روز ادامه خواهد داشت.
داوطلبان یا نمایندگان آنان که کتباً معرفی شده باشند، می توانند در مهلت تعیین شده به فرمانداریهای مراکز حوزه های انتخابیه (فرمانداری شهرستان مرکز استان) یا وزارت کشور مراجعه و نسبت به ثبت نام خود اقدام نمایند.
و اما شرایط داوطلبان انتخابات مجلس خبرگان رهبری به موجب ماده ۳ قانون انتخابات مجلس خبرگان به این شرح است:
الف- اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی
ب- اجتهاد درحدی که قدرت استنباط بعض مسایل فقهی را داشته باشد و بتواند ولی فقیه واجد شرایط رهبری را تشخیص دهد.
ج- بینش سیاسی، اجتماعی و آشنایی با مسایل روز
د-معتقد بودن به نظام جمهوری اسلامی ایران
هـ- نداشتن سوابق سوء سیاسی و اجتماعی
کسانیکه داوطلب انتخابات مجلس خبرگان هستند ضرورت ندارد که نمایندگان، ساکن یا متولد حوزه انتخابیه خود باشند. همچنین مرجع تشخیص دارابودن شرایط فوق، فقهای شورای نگهبان قانون اساسی است اما کسانی که رهبر معظم انقلاب صریحاً یا ضمناً اجتهاد آنان را تأیید کرده باشند، از نظر علمی نیاز به تشخیص فقهای شورای نگهبان نخواهند داشت.
