من آدم 40 سال دارم

اولین علایم رسیدن به میانسالی رو – نگویم پیری – آنطور که پدر گفته بود، در سن 40 سالگی مشاهده کردم و همیشه جلوی آینه دقت می کردم که روی گوشام موی بلندی وجود نداشته باشد و اگر موی هم می دیدم، با موچین به جانش می افتادم و از بیخ و بن می کندمش.
اما داستان رسیدن به میانسالی من به در اومدن مو روی گوش ختم نشد، چون وقتی این اتفاقو متوجه شدم، دیدم که 40 ساله شدم و اون وقت به هر کی می گفتم دیگه پیر شدم، به من می گفت: «اختیار داری تازه اول چهل چهلیته».
با کمی تامل در این عبارت الهامبخش داخل پرانتز و فارغ از برداشت های متفاوتی که از آن حاصل می شه، متوجه شدم که در 40 سالگی، افزون بر تغییرات ظاهری، یک دگرگونی اساسی در نوع نگاه، بینش و اندیشه ام به زندگی و تحولی در رفتارم داره رخ می ده و احساس می کردم بتدریج دارم از اون دوران جوونی سرشار از سرخوشی و شوخ شنگی فاصله می گیرم و به یک آدم پخته و سرد و گرم چشیده تبدیل می شم.

** 40 عددی مقدس
همواره از 40 در مباحث و علوم اعداد و رقوم شناسی به عنوان یکی از اعداد راز آلود و مقدس نام برده می شود.
عدد 40 در علوم اسلامی نیز جایگاه ویژه ای دارد و در قرآن کریم در چهار آیه با موضوع متفاوت مشاهده می شود.
به عنوان نمونه در آیه 15 سوره احقاف از 40 سالگی انسان یاد شده و اینکه خداوند به همه انسان ها درباره نیکی به پدر و مادر سفارش می کند.
نکته قابل اشاره در ارتباط با عدد 40، بعثت پیامبر مکرم(ص) در این سن بود و ایشان نبوت خود را از 40 سالگی آغاز کردند.
بسیاری از صاحبنظران از 40 سالگی به عنوان اوج بلوغ شخصیتی افراد یاد می کند و تصریح دارند که آدم در این سن به کمال خود می رسد.
عدد چهل در سپهر فرهنگ و ادب ایرانیان زمین نیز نمود خاص خود را یافته آنگونه که سعدی در گلستان می سراید:
اگر چهل ساله را عقل و ادب نیست
به تحقیقش نشاید آدمی خواند

خبرنگار گروه اجتماعی ایرنا برای درک عمیق تر از موضوع سن 40 سالگی نظر دکتر افشین طباطبایی نویسنده، روانشناس و پژوهشگر مسایل اجتماعی را جویا شده که در پی می اید:

** 40 سالگی نقطه عطف زندگی انسان
وی می گوید: پیامبر اکرم(ص) در سن 40 سالگی به پیامبری مبعوث شدند، در واقع این سن نقطه عطفی در زندگی انسان است.
طباطبایی می افزاید: تاریخ نویسان، ادبا، فلاسفه و عرفا همگی این سن را سرآغاز تغییرات و تحولات می دانند و آن را به بسیاری از تغییرات اجتماعی در زنان و مردان بسط داده اند.
این نویسنده پژوهشگر مسایل اجتماعی، تغییرات در انسان را سرآغازی برای پختگی دانسته و می گوید: انسان وقتی به این سن می رسد، در حال فاصله گرفتن از دوران جوانی و ورود به دوران میانسالی است و دیگر هیجانات و شور جوانی را ندارد.
وی با بیان اینکه با بالا رفتن سن تغییرات هورمونی در انسان اتفاق می افتد، ادامه می دهد: این مساله در زنان به صورت یائسگی و در مردان نیز بصورت بحران میانسالی بروز می کند، هر چند نمی توان سن دقیقی را برای این تغییرات مشخص کرد و گفت آنها در 40 سالگی روی می دهد.
طباطبایی با بیان اینکه در برخی افراد این تغییرات در 45 تا 50 سالگی روی می دهد، می گوید: این تحولات در برخی در 50 – 55 سالگی ایجاد می شود.
به گفته طباطبایی، همانگونه که زنان دچار یائسگی می شوند، از تغییرات در مردان هم با عنوان یائسگی روانی یاد می شود.

** 40 سالگی آغاز تغییر است
وی می گوید: وقتی زن یا مردی به سن 40 سالگی می رسند، دیگر آنها افرادی پخته و با تجربه هستند که ارتکاب اشتباه و رفتارهای دور از شان از آنها بعید است.
طباطبایی ادامه می دهد: اما در فرهنگ ما باب شده، وقتی فردی که به سن 40سالگی می رسد و حرکاتی خارج از عرف و عقل انجام می دهد، از عبارت «دوران چهل چهلی» برای او استفاده می کنند.
این پژوهشگر مسایل اجتماعی با بیان اینکه استفاده از برخی ضرب المثل ها ناشی از فرهنگ عوام است، می افزاید: دوران چهل چهلی یکی از این ضرب المثل هاست که کاربردی اشتباه دارد، زیرا از آن وقتی استفاده می شود که فردی دست به کارهای نامعقول و نامتناسب با سن و سال خود می زند.
طباطبایی می گوید: «چهل چهلی» یعنی خل بازی که به یک فرهنگ تبدیل شده و باید از آن پرهیز کرد زیرا این سن، سن پختگی و رشد عقلی است.
وی با بیان اینکه این ضرب المثل بیشتر درباره مردان استفاده می شود، تصریح می کند: این افراد با ورود به این سن با وجود داشتن فرزند و خانواده دچار افسردگی روحی می شوند، همان چیزی که در علم روانشناسی از آن به عنوان یائسگی مردانه یاد می شود.

** تازه دوره چهل چهلیش رسیده، عبارتی طنز است
طباطبایی می گوید: برخی مواقع در باره شخصی گفته می شود، «چه کسی گفته طرف پیر شده، تازه اول چهل چهلیشه» در حالیکه این مساله یک طنز است زیرا در فرهنگ اصولی و دینی و ادبی 40 سالگی سن پختگی است، همانطور که پیامبر(ص) هم در این سن مبعوث شدند.
وی می افزاید: این نشان می دهد 40 سالگی سن پختگی مردان است.

سخن آخر اینکه، انسان در هر دوره از رشد خود با خصوصیاتی همراه است که او را و در مسیر تکوین و خودشکوفایی یاری می کنند.
انسان تا پیش از رسیدن به 40 سالگی، آزمون و خطاها را سپری کرده و با ورود به سن پختگی، کمتر اشتباهی از وی پذیرفته می شود، گرچه این امر نیز برای عده ای صادق نیست و هستند انسان هایی که بر گرد مدار غلط می گردند.
به هر حال دوران کودکی، میانسالی و پیری انسان ها مشتمل بر لحظات نابی است که چون ابرها در حرکتند و گرچه اکنون جوی نیست که بر کنار آن نشست و گذر عمر را دید، اما بد نیست گذشته را به فراموشی سپرد و غم آینده را نخورد و
چنانچه مرحوم سهراب سپهری سروده که «زندگی آبتنی کردن در حوضچه اکنون است»، «آن» و «اکنون» را غنمیت شمرد و در جستجوی خوشی و کامروایی بود.
از: امید غیاثوند و پروین اروجی