تحویل برجام به بهارستان

نسترن د‌قيقي
به نظر مي‌رسد انتقادهاي اخير مسئولان و به ويژه مقام معظم رهبري در خصوص به كار گيري الفاظي چون خائن در قبال وزير امور خارجه كشور، باعث شد اين بار مخالفان سكوت پيشه كنند تا بيش از اين مورد نقد قرار نگيرند و جايگاه خود را بيش از پيش در جامعه و مردم تنزل ندهند. البته بايد تاكيد كرد محمد جواد ظريف كه به‌كاروارد است در ارائه گزارش مذاكرات از مهارت خود به  خوبي استفاده كرد و با همان روش هميشگي مجلسي‌ها را ميخكوب خود كرد.

او در ابتداي ارائه گزارش خود به اعتراف غربي‌ها به توانايي خودو تيم مذاكره كننده ايراني اشاره داشت و گفت: در مذاکرات اخیر هسته‌ای ثابت شد جمهوری اسلامی ایران در سخت‌ترین شرایط تحریم و فشار حاضر است سال‌ها مقاومت و دو سال مذاکره را ادامه دهد ولی در برابر فشار مقاومت كند و از خواسته‌ها و خطوط قرمز اصلی خود عدول نکند. وي اين گونه ادامه مي‌دهد: سرانجام یک بار دیگر بر آمریکا ثابت شد که به تعبیر مقام معظم رهبری تسلیم ایران را به خواب ببیند. ظریف در این مذاکرات برای 6 کشور به ظاهر قدرتمند دنیا و نماینده عالی اتحادیه اروپا عنوان كرد که هیچکس نباید یک ایرانی را تهدید کند.
سكوت مجلس در مقابل دفاع ظريف
ظريف و علي اكبر صالحي براي دومين بار در خصوص مذاكرات يكبار بعد از لوزان و اين بار بعد از وين و قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل در صحن علني حاضر شدند اما حضور اين بار مذاكره‌كننده متفاوت بود چرا كه نه رسايي فريادي زد و نه كوچك‌زاده به دنبال خيانتكار مي‌گشت. البته به نظر مي‌رسد دو ديدار مقام معظم رهبري در طول ماه مبارك رمضان تا حدودي باعث شد دلواپسان ديگر از ايشان هزينه نكنند و در زمان انتقاد گفته‌اي را به رهبري نسبت ندهند.

آیت‌ا… خامنه‌ای در خطبه نماز عيد فطر كه پس از حصول توافق انجام شد با تشکر از دست‌اندرکاران مذاکرات طولانی و نفسگیر هسته‌ای به خصوص زحمات و تلاش‌های هیأت مذاکره‌کننده، افزودند: برای تصویب متن تهیه‌شده، باید مسیر قانونی پیش‌بینی شده طی شود البته چه این متن تصویب شود چه نشود اجر مذاکره‌کنندگان محفوظ است. ايشان نيز در ديدار اخير با مسئولان سفراي كشورهاي اسلامي با تأکید بر این‌که نسخه‌ راه‌حل مشکلات دنیای اسلام و همچنین هر یک از کشورهای اسلامی به‌طور جداگانه، حفظ وحدت و یکپارچگی است، خاطرنشان کردند: ملت ایران نیز باید متحد باشد و قضایای هسته‌ای نباید زمینه‌ساز دودستگی در کشور شود زیرا موضوع هسته‌ای به‌وسیله‌ مسئولان مربوطه‌ خود در حال پیگیری است و مسئولان به‌دنبال منافع ملی هستند. بر همين اساس دلواپسان روز گذشته سعي كردند بر خطوط ترسيم شده رهبري حركت كنند و منافع ملي را بر منافع شخصي و گروهي ترجيح دهند. با اين وجود گروه هميشه نگران مجلس از نطق‌هاي ميان دستور و تذكر شفاهي براي انتقاد استفاده كردند كه باعث نشد جو مجلس متشنج و توجه افكار عمومي به آنها جلب شود.
دلواپسند يا ابهام دارند
روزگذشته مخالفان توافق از جمله عليرضا زاکاني نماینده تهران که در تذکر شفاهی خود در صحن علنی خطاب به کسانی که موضوع ملی توافق هسته‌ای را جناحی می‌کنند یا می‌خواهند از آن سوءاستفاده سیاسی کنند، گفت: این موضوع، ملی است. آیندگان درباره شما قضاوت خواهند کرد. وی از ابهام آلود بودن مسیر رفع تحریم‌ها سخن گفت و مدعي برگشت پذیر بودن خودکار و خطرناک آن‌ها در «برجام» شد و ادامه داد: جلوگیری از رخنه امنیتی دشمن در کشور پیام ما در طرح الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای بود که با مصوبه اخير شورای امنیت امکان بازرسی از اماکن نظامی کشور با طراحی مسیر پرپیچ و خمی فراهم شده است.

احمد سالک، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس نيز در نطق ميان دستور خود قطعنامه اخیر شورای امنیت را شمشیری بلند بالای سر ملت خواند و تاکید کرد: باید وزارت خارجه جلوی تصویب این قطعنامه را می‌گرفت. وی با انتقاد از دولت ادامه داد: نمایندگان و مردم تا قبل از تصویب قطعنامه در فقر اطلاعاتی قرار داده شدند و بعد از تصویب قطعنامه شورای امنیت نیز اختیاری ندارند.

جای تعجب است که ما با ۶ کشور اروپایی و آمریکایی مذاکره می‌کنیم که همه دارای کلاهک هسته‌ای بوده و در این زمینه گذشته قابل دفاعی ندارند و امروز به جای مجری و ناظر توافق هسته‌ای نشسته‌اند. از سوي ديگر محمدحسن آصفری، نماینده اراک نيز در تذکري گفت: توافق هسته‌ای مشکلی را حل نخواهد کرد.
طرح فروپاشي امنيت ايران، فروپاشيد
اما محمد جواد ظريف در گزارشي مفصل كه زماني بيش از يك ساعت را به خود اختصاص داده بود در خصوص مذاكرات چنين توضيح داد: یک هفته پیش در چنین روزی توافقی تاریخی میان ایران و 6 کشور به ظاهر قدرتمند دنیا به سرانجام رسید توافقی که موجب توجه گسترده دنیا قرار گرفت طرح صهیونیستی، امنیتی‌سازی ایران فرو پاشید و جهانیان از این توافق به عنوان پیروزی عقلانیت و منطق بر جنگ طلبی استقبال کرده و آن را نقطه عطفی در تاریخ روابط بین‌الملل در دهه‌های گذشته برشمردند.
انزواي صهيونيست‌ها
وزیر امورخارجه تأکید کرد : در طول مذاكرات به صراحت روشن شد که برنامه موشکی ایران به هیچ کس صرف نظر از قدرت ادعایی‌اش ارتباطی ندارد . ظریف با تاکید بر اینکه رژیم صهیونیستی هیچگاه در میان متحدان خود تا این حد منزوی نشده بود، ادامه داد: عجیب نیست که ای‌پک بزرگ‌ترین لابی صهیونیستی تبلیغات چندمیلیون دلاری به راه انداخته است که از تصویب این توافق که برای آنها بسیار خطرناک است، جلوگیری کند. رئیس دستگاه دیپلماسی همچنين عنوان كرد: هیچگاه ادعا نکرده و نمی‌کنیم که برجام کاملا به نفع ایران است و باز هم تأکید می‌کنم که مذاکره بده بستان است و تا زمانی که دو طرف به میزان قابل توجه به خواسته‌های خود دست نیابند توافقی شکل نمی‌گیرد مسلما برای دستیابی به خواسته‌های خود انعطاف و نرمش‌هایی داشته‌ایم اما همه این انعطاف‌ها هدفمند و با محاسبه صورت گرفته مانند کشتی گیری که در مثال مقام معظم رهبری برای بردن مسابقه زمان و مکان مناسب امتیازات کوچکی از دست می‌دهد اما همه می‌دانند نتیجه نهایی مهم است و همچنین دستی که به علامت پیروزی بالا می‌رود.
تحریم‌ها به طور کامل لغو می‌شود
ظريف در توضيح رفع تحريم‌ها گفت: تحریم‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های بانکی، مالی، نفتی، گازی، پتروشیمی، بیمه و حمل و نقل که به بهانه برنامه هسته‌ای توسط اتحادیه اروپایی و آمریکا علیه ایران بوده است در ابتدای توافق به طور کامل لغو و متوقف می‌شود. تحریم تحصیل دانشجویان ایرانی در رشته‌های مرتبط با انرژی هسته‌ای که به صورت غیر متمدنانه ضد مردم این مرز و بوم تحمیل شده بود به طور کامل لغو می‌شود و پس از سه دهه تحریم غیر عادلانه در ممنوعیت خرید هواپیماهای مسافربری مرتفع شده و امکان بازسازی ناوگان هوایی کشور و ارتقای ایمنی پروازهای جمهوری اسلامی ایران فراهم خواهد شد.
شاخص توافق خوب
این عضو کابینه دهم تصریح کرد: ما مواضع خود را در موارد مذکور به صورت شفاف و صریح در بیانیه جمهوری اسلامی که پس از تصویب قطعنامه صادر و به‌عنوان سند شورای امنیت ثبت شد، اظهار داشتیم. شاخص یک توافق خوب از نظر همه ما رعایت خطوط قرمز و چارچوب‌های ترسیم شده از سوی مقام معظم رهبری است. تیم مذاکره‌کننده مفتخر است که در طول دو سال گذشته همواره خطوط قرمز را رعایت کرده است و پذیرش غنی‌سازی در ایران، حفظ آب سنگین اراک، عدم تعطیلی تاسیسات، عدم نظارت بر سیستم‌های تسلیحاتی و موشکی ایران، عدم ورود به موضوعات غیرهسته‌ای، لغو فوری تحریم‌های اقتصادی و مالی، لغو قطعنامه‌های دیگر در دنیا پذیرفته شده است.
تثبيت قدرت ايران با برجام
رئيس دستگاه ديپلماسی در ادامه با بیان اینکه برجام به اعتراف جامع تحلیلگران منطقه‌ای و جهانی جایگاه ایران را به عنوان بزرگ‌ترین قدرت منطقه تثبیت و تحکیم کرده است، مطرح کرد: قدرتی که در عین پیگیری سیاست‌های اصولی خود در مقابله با نظام سلطه می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین و طولانی ترین بحران‌های بین المللی را به شیوه مذاکره و از طریق مسالمت آمیز حل و فصل کند.
صالحي مسئولیت ابعاد فنی را برعهده گرفت
پس از وزير امور خارجه كشور، علي اكبر صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي كشور گزارشي از عملكرد مذاكرات ارائه كرد. او در بخش اول صحبت‌هاي خود تاكيد كرد بر دستاورد وين مي‌بالد. وي همچنين گفت مسئولیت شرعی، وجدانی، عرفی و عقلانی بخش فنی جمع‌بندی هسته‌ای را می‌پذیرد. صالحی تاكيد داشت: پارادایم تعاملات سیاسی جهان از این پس به گونه‌ای فراگیر تغییر خواهد کرد و زنگ این تغییر در وین زده شد.به گفته وي برای اولین بار یک کشور در حال توسعه توانسته است در تعاملات بین‌المللی پرچالش سیاسی جهان در جایگاه یک کشور توسعه یافته قرار بگیرد و این اولین باری است که یک کشور توانسته است در مقابل قدرتمندان جهان از نظر اقتصادی حضور یابد. او ضمن اين نكته كه در وين گام‌هاي فني بلندتري برداشته شد، اظهار داشت: غرب در به رسمیت نشناختن حق غنی‌سازی اورانیوم در ابتدای مذاکرات، پافشاري داشت. فاصله 7،8 و 10 ساله برای ما چندان مهم نیست چون طی این مدت ماشین‌هایمان پیشرفته می‌شود و تجاری سازی می‌کنیم، بعد نطنز را توسعه می‌دهیم و رآکتور اراک را با حفظ ماهیت آب سنگین ادامه می‌دهیم.
توافق در انتظار نمايندگان
ظريف متن جمع‌بندي مذاكرات هسته‌اي‌را همراه باضميمه‌هايش تحويل مجلس داد تا نمايندگان طبق قانون صيانت از حقوق هسته‌اي آن را بررسي كنند. دولت كار خود را انجام داده است از اين به بعد بايد ديد قوه مقننه  كه بخشي از وكلاي آن منتقد مذاكره بودند در اين مسير چگونه گام بر‌مي‌دارند. نمايندگان براي بررسي بيشتر و دقيق‌تر خواستار تشكيل كميسيون ويژه شدند كه اين درخواست با راي موافق مواجه شد. اما نبايد فراموش كرد كه در طول سال‌هاي گذشته عملكرد كميسيون‌ ويژه‌ها قابل دفاع نبود. با اين حال انتظار مي‌رود اعضاي كميسيون ويژه از میان افراد پایبند به منافع
غیر جناحی انتخاب شوند و ‌موضوع هسته‌اي را به جاده‌اي جديد براي مطرح كردن خود تبديل نكنند.