آيا خودرو واقعا ارزان مي‌شود ؟
چرا که به گفته جمشید پژویان، اقتصاددان «اقتصاد ایران مانند خودرویی است که می‌خواهد از تونل عبور کند اما تونل به دلیل احتمال ریزش بسته است. حالا این ماشین به جای اینکه به سرعت به دنبال راهی مطمئن باشد و خود را به مقصد برساند منتظر مانده است تا تونل باز بشود. در حالی که با این ایستادن هم زمان را از دست می‌دهد هم اتلاف انرژی کرده است ». حالا احتمال ریزش از بین رفته است اما هنوز خبری از افت قیمت ها در بازار خودروهای داخلی به گوش نمی رسد و گویا به این زودی ها نیز قرار نیست برسد . این در حالی است که از آغاز سال 1394 فعالان بازار خودرو در انتظار رونق تابستانی هستند. اگرچه از زمان تفاهم اولیه برای توافق هسته‌ای انتظارات مردم مبنی بر کاهش قیمت خودرو در بازار بوده است؛ کاهشی که از منظر خودروسازان یک رفتار احساسی و بدون منطق تلقی می شود زیرا که به عقیده آن ها حبس تقاضا و دست نگه داشتن مردم برای خرید خودرو در بازارهای داخلی به دلیل اینکه پس از توافق هسته‌ای ارزانی خودرو رقم زده می‌شود، تنها سبب رکود بازار شده است. با این حال پس از توافق و با وجود رايزني هاي صورت گرفته از سوي غول هاي خودروسازي جهان براي ورود به بازار ايران همچنان خودروسازهاي داخلي در برابر كاهش قيمت محصولات مقاومت نشان مي دهند.چرايي اين امر را از كارشناسان بازار خودرو جويا شديم كه با هم مي خوانيم .
قیمت ها پاپین می آیند
عضو هیات علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی معتقد است که با به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای برخی هزینه‌های اضافی صنعت خودرو ناشی از خرید مواد اولیه و قطعات از واسطه‌ها و همچنین هزینه‌های اضافی نقل و انتقال پول از بین خواهد رفت. همچنین با توافق هسته‌ای قیمت ارز نیز کاهش خواهد یافت بنابراین سه تا چهار ماه پس از توافق به دلیل از بین رفتن هزینه‌های اضافی تولید خودرو و افت نرخ ارز، شاهد کاهش پنج تا 10 درصدی قیمت خودروهای داخلی خواهیم بود.همچنین به دلیل تامین قطعات و مواد اولیه از منابع معتبر خارجی به‌ویژه اروپایی شاهد افزایش کیفیت این محصولات نیز خواهیم بود.
شهرام آزادی معتقد است که سال آینده نیز اگرچه به دلیل رشد سالانه تورم، هزینه‌های تولید خودرو در کشور افزایش می‌یابد اما این رشد هزینه‌ها از ناحیه کاهش هزینه‌های ناشی از توافق هسته‌ای جبران شده و قیمت خودروهای داخلی در سطح قیمتی به‌طور میانگین 10 درصد ارزان‌تر از قیمت‌های فعلی، تثبیت خواهد شد.آزادی با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود قیمت خودروهای وارداتی نیز تحت تاثیر کاهش نرخ ارز، حداقل 10 درصد کاهش یابد، تصریح کرد: در این زمینه با توجه به انحصار فعلی در واردات خودرو باید با هرگونه اقدام احتمالی نمایندگی‌های رسمی خودروسازان خارجی در جهت کاهش واردات این محصول با هدف جلوگیری از کاهش قیمت‌ها، برخورد کرد.
تاثیر کم توافق بر بازار داخلی
کاظم محمدی نیکخواه ، فعال بازار خودرو نیز با توجه به توافق هسته ای وبا اشاره به روند بازار در هفته گذشته گفت برخلاف واکنش هایی که بازار سکه و طلا نسبت به مذاکرات هسته ای داشته این مسئله بر بازار خودرو تاثیر چندانی نداشته بلکه موجب تعطیلی خرید و فروش در بازار خودرو شده است. متاسفانه بازار خودرو در هفته جاری شرایط بسیار بد و نگران کننده تری را به لحاظ معاملات نسبت به هفته های قبل داشته به طوری که روز به روز سایه مذاکرات بر بازار خودرو سنگین تر و رکود جدی تر می شود. وی همچنین با توجه به حصول توافق معتقد است که با به نتیجه رسیدن مذاکرات قطعا شاهد ثبات نسبی در بازار خودرو خصوصا بازار خودروهای وارداتی خواهیم بود البته تاثیر توافقات هسته ای بر بازار وارداتی ها به صورت پلکانی بوده و به تدریج در قیمت‌ها تاثیر خواهد گذاشت . وی در خصوص تاثیر توافق هسته ای بر بازار خودروهای داخلی نیز گفت : با توجه به استفاده خودروسازان از دلار 2900 تومانی و عدم نارضایتی آنها از هزینه ها و عدم مقرون به صرفه بودن تولید، پیش بینی می شود توافقات تاثیرچندانی در بازار خودروهای داخلی نداشته باشد.
کاهش قیمت ها شاید سال بعد
فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو نیز با بیان اینکه از ابتدای سال آینده قطعه‌سازان و خودروسازان می‌توانند از طریق LC و به صورت مستقیم قطعات مورد نیاز را وارد کنند، گفت: بنابراین می‌توان انتظار داشت که در سال 1395 قیمت خودروهای تولید داخل در حد کمی کاهش پيدا كند البته اثرات توافق جامع هسته‌ای بر قیمت خودروهای وارداتی قابل توجه خواهد بود، به‌گونه‌ای که در سال آینده قیمت خودروهای وارداتی کاهش قابل توجهی خواهد داشت.توافق جامع هسته‌ای بیش از آنکه بر قیمت تولید خودروهای داخلی اثرگذار باشد بر کیفیت این محصولات تاثیرگذار خواهد بود، بنابراین از ابتدای سال آینده شاهد افزایش قابل توجه کیفیت این محصولات خواهیم بود.
بعد از افزایش،کاهش قیمت نخواهیم داشت
امرا… امینی استاد دانشگاه نیز در رابطه با تاثیرات توافق جامع هسته‌ای بر قیمت خودرو معتقد است که تجربه در ایران ثابت کرده قیمت هیچ کالایی بعد از افزایش قیمت، کاهش نمی‌یابد چرا که قیمت تمام شده تولید خودرو در ایران به دلایل مختلف بالا ست، بنابراین پس از توافق جامع هسته‌ای اگر شاهد کاهش قابل توجه قیمت ارز نباشیم دلیل دیگری برای کاهش قیمت خودرو وجود نخواهد داشت.متاسفانه بهره‌وری تولید خودرو در ایران پایین بوده و به دلایلی همچون سوءمدیریت، پایین بودن بهره‌وری، بالا بودن بهره تسهیلات بانکی، نرخ مزد، تورم و دیگر دلایل پنهان و آشکار مصرف‌کنندگان نباید به کاهش قیمت خودرو امیدوار باشند.
احتمال افزایش ۲۰ درصدی
در حالی که بسیاری بر این عقیده‌اند كه قیمت خودرو در صورت توفیق مذاکرات هسته‌ای کاهش خواهد یافت، یک کارشناس اقتصادی پیش‌بینی کرد که هر چند نتیجه مذاکرات ایران و کشورهای 1 + 5 تاثیر بسیار زیادی روی شرایط اقتصادی کشور خواهد داشت اما قیمت بسیاری از محصولات از جمله خودرو افزایش خواهد یافت.همچنین همان‌طور که برخی فعالان و کارشناسان اقتصادی پیشتر هم اشاره کردند، تنها حدود 30درصد از مشکلات موجود مربوط به تحریم‌های بین‌المللی بوده و متاسفانه 70درصد باقیمانده همچنان تاثیر خود را حفظ خواهند کرد.محدودیت‌هایی که از آنها به عنوان «تحریم های داخلی» نام برده می‌شود، موانع موجود در فضای کسب و کار و سوءمدیریت‌ها از دیگر عواملی هستند که روند «همیشه افزایشی» قیمت‌ها را حفظ خواهند کرد، مگر اینکه برای آنها نیز چاره اندیشی شود. به گفته وي ، آنچه قیمت هر محصول از جمله خودرو را تعیین می کند عوامل موثر بر قیمت تمام شده است که مرور تفکیک شده این عوامل نشان می دهد در سال جاری هزینه منابع انسانی، نرخ حمل و نقل، قیمت مواد اولیه و حامل‌های سوخت افزایش 10 تا 40درصدی داشته‌اند.کاملا طبیعی و قابل پیش‌بینی است که با افزایش عوامل و فاکتورهای موجود در فرمول شورای رقابت، خودروسازان درخواست افزایش 20 تا 30درصدی محصولات خود را به این شورا ارائه کنند و شورا نیز نمی‌تواند فرمول خود را نقض کند یا نادیده بگیرد. به گفته طالبی «با توافق ایران و کشورهای غربی مذاکرات ، ماه‌ها طول می‌کشد تا تاثیر آن در بخش‌های مختلف آشکار شود، زیرا در بهترین حالت پایان سال میلادی زمان اجرای بندهای مورد توافق خواهد بود. در این حالت می‌توان پیش‌بینی کرد که خودروسازان درخواست افزایش 20درصدی قیمت خودرو را ارائه کنند». در همين حال به نظر مي رسد با توجه به صف تشكيل شده خودروسازان خارجي براي ورد به بازار ايران ،همتايان داخلي چاره اي جز افزايش توان رقابتي خود نداشته باشند .هر چند ممكن است كه باز هم تقاضا براي افزايش حمايت هاي دولتي افزايش پيدا كند اما در دراز مدت نمي تواند مثمر ثمر باشد .چرا كه تجربه حمايت از خودروسازان منجر به نتيجه دلخواه نشد .به عبارت ديگر خودروسازان داخلي از حمايت‌هاي فراوان نه تنها استفاده نكردند بلكه با در اختيار گرفتن انحصار بازار هر طور كه خواستند با مصرف‌كننده رفتار كردند . همچنين با توجه به سطح كيفي محصولات به راحتي نبض بازار در اختيار چيني‌ها قرار گرفت. اما با توجه به فرصت پيش آمده بايد منتظر گذر زمان وچگونگي مواجهه خودروسازان داخلي براي نحوه حضور و ماندگاري آنان ماند.
