بازگشایی سفارت انگلیس پس از 4 سال

اولین وزیر خارجه، جک استراو بود که پنج بار به ایران سفر کرد و لقب جک تهرانی را از سوی رسانه‌های انگلیسی دریافت کرد. عمده سفرهای استراو به تهران در قالب نشست‌های وزرای خارجه تروئیکای اروپایی با حسن روحانی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی و در راستای مذاکرات هسته‌ای بود. حال همتای انگلیسی او پس از توافق هسته‌ای و ثمربخشی مذاکراتی که رئیس‌جمهور حسن روحانی معمار آن بود به تهران می‌آید تا سفارت انگلیس را در تهران پس از نزدیک به چهار سال افتتاح کند. اقدامی نمادین که علاوه بر عادی‌سازی روابط دو کشور نشان‌دهنده تغییر معادلات در عرصه سیاست خارجی است و پس از سفر وزرای خارجه فرانسه و ایتالیا، جانشین صدراعظم آلمان و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گامی دیگر در مسیر نوسازی و بسط و تعمیق روابط دیپلماتیک ایران با قاره اروپا و قدرت‌های اقتصادی جهان. آنچنان که شاهدیم وزیر امور خارجه انگلیس را در این سفر علاوه بر سایمون گس مدیر کل سیاسی وزارت خارجه انگلیس جمعی از فعالان اقتصادی و روسای شرکت‌های سرشناس انگلیسی که گفته می‌شود مدیر گروه رویال داچ‌شل غول نفتی جهانی نیز از جمله آنان است، همراهی می‌کنند و از طرف دیگر گفته شده که در سفر هاموند به تهران علاوه بر رئیس‌جمهوری و وزیر خارجه، وی با وزیر نفت، وزیر اقتصاد و وزیر صنعت و معدن و تجارت نیز دیدار خواهد داشت. دیدار با وزرای کلیدی اقتصادی خود گواه آن است که علاوه بر ابعاد مهم سیاسی این سفر، بسط و توسعه همکاری‌های اقتصادی در شرایط پساتحریم نیز از اولویت‌های ویژه سفر تاریخی وزیر خارجه انگلیس به تهران است.
 بازگشایی پس از چهار سال
روابط ایران و انگلیس در طول ۳۶سال گذشته فراز و نشیب‌های بسیاری را تجربه کرده است، از اشغال سفارت ایران در لندن توسط تروریست‌ها تا قطع روابط چندین ساله در ماجرای سلمان رشدی. آخرین تکانه در این فرآیند پرنوسان سه‌شنبه ۸ آذرماه سال ۹۰ رقم خورد. جمعی چند ده نفره همزمان به سفارت انگلیس در خیابان فردوسی و باغ سفارت در خیابان شریعتی ورود کرده و ساعاتی در آن حضور می‌یابند. در پی این اقدام انگلیس سفارتخانه خود را در تهران تعطیل کرده و مهلت ۴۸ساعته برای ترک خاک این کشور به اعضای سفارت ایران داد. البته در همان موقع انگلیس اعلام کرد که روابط دیپلماتیک میان دو کشور قطع نخواهد شد اما این روابط به پایین‌ترین سطح خود رسید. در پی این اقدام با تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی و براساس ماده واحده این طرح، وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران موظف شد در چهارچوب حفظ منافع ملی و دفاع از حقوق ملت ایران روابط سیاسی با دولت انگلیس را به سطح كاردار تنزل داده و روابط اقتصادی و تجاری را به حداقل برساند. با تغییر دولت در ایران و در دستور کار قرار گرفتن سیاست تعاملی در روابط دیپلماتیک، بازگشایی سفارت انگلیس و عادی سازی روابط یکی از مباحثی بود که هرازگاهی مطرح می‌شد و مذاکرات پیرامون آن ادامه داشت، حتی دیلی تلگراف در خصوص بازگشایی سفارت انگلیس در تهران نوشت: ایران و انگلیس به طور اصولی در ماه ژوئن سال گذشته توافق کرده بودند که سفارتخانه خود را بازگشایی کنند اما اختلاف نظر در خصوص دو مورد کلیدی مانع از این تحقق این وعده شد. دیدار دکتر حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران و دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس پس از ۳۵سال و در حاشیه اجلاس عمومی ملل متحد در مهر ماه سال ۹۳، احتمال بازگشایی سفارت را قریب‌الوقوع نشان می‌داد اما بازهم این امر میسر نشد تا آن که ۲۵تیرماه سال جاری و دو روز پس از توافق هسته‌ای و در تماس تلفنی کامرون و روحانی نخست‌وزیر انگلیس به طور رسمی برای بازگشایی سفارتخانه‌ها و گسترش مناسبات در چارچوب نفع و احترام دوجانبه ابراز علاقمندی کرد. پنجشنبه گذشته نیز رویترز و گاردین خبر سفر وزیر خارجه انگلیس به تهران پس از ۱۲سال را انعکاس دادند و هدف اصلی سفر را بازگشایی سفارتخانه انگلیس در تهران و در روز یکشنبه عنوان کردند که این نکته مورد تایید مقامات مطلع در وزارت امور خارجه هم قرار گرفت و بالاخره پس از چهار سال در فضای تازه پس از توافق هسته‌ای شاهد از سرگیری دوباره روابط ایران و انگلیس در بالاترین سطح خواهیم بود.
 سفری با کارکردهای متفاوت
مذاکرات هسته‌ای و برونداد متوازن و عزتمندانه‌ای که ایران در مواجهه با ۶ قدرت جهانی رقم زد، وزنه و اعتباری دو چندان به دیپلماسی ایرانی در معادلات جهانی بخشید و توسعه ارتباط با ایران در سطوح سیاسی را به خصوص با توجه به تحولات منطقه‌ای گزاره‌ای با ارزش افزوده بالا کرد از طرف دیگر در فضای پساتحریم پتانسیل‌های بالقوه ایران آزاد و ارتباط اقتصادی با آن دارای مزیت فراوان شده است و هیچ کشوری نمی‌خواهد از این قافله عقب بماند همانطور که فرانسوی‌ها و آلمانی‌ها و ایتالیایی‌ها دنبال حضور هر چه سریع‌تر و بهره‌گیری از این فرصت بودند، انگلیسی‌ها نیز به دنبال آن هستند، آنچنان که ایندیپندنت می‌نویسد: از هم اکنون شرکت‌های خارجی برای عقد قرارداد با ایران بویژه در زمینه‌های نفت و گاز صف کشیده‌اند‌ و گاردین تاکید می‌کند: لندن پس ازآنکه متوجه شد در حال عقب افتادن از رقبای اروپایی‌اش برای حضور در بازارهای ایران است، تصمیم به رایزنی پیرامون بازگشایی سفارتش در تهران گرفت. حضور جمعی کوچک و برگزیده شده از نخبگان اقتصادی و روسای شرکت‌های بزرگ انگلیسی به عنوان هیات همراه هاموند و نیز دیدار وی با سه وزیر کلیدی اقتصادی کابینه روحانی نشان از عزم جدی انگلیس‌ها برای بسط ارتباطات اقتصادی به موازات توسعه روابط سیاسی با ایران می‌دهد و این سفر را واجد کارکردهای چندگانه کرده و از طرف دیگر بحث بر سر تحولات منطقه‌ای هم از مهم‌ترین موضوعات مورد تبادل نظر است. انگلیس هنوز سفیر تازه خود را معرفی نکرده و گفته می‌شود سفارت با حضور چند دیپلمات و با مدیریت آجی شارما کاردار غیرمقیم فعلی کار خود را آغاز خواهد کرد اما هر چه هست روابط دو کشور پس از مذاکرات هسته‌ای وارد مرحله‌ای تازه شده و دیر یا زود علاوه بر تعیین سفیر دو طرف در زمینه بسط و توسعه روابط اقتصادی و انعقاد قراردادهای تازه گام‌های مهمی برخواهند داشت.