مناظره ظریف و جلیلی بر سر لغو تحریم ها

بعد از این کشمکش ها سرانجام کمیسیون ویژه ای با عنوان کمیسیون ویژه بررسی برجام با انتخاب نمایندگان شکل گرفت. در این میان روند کار این کمیسیون به این نحو طراحی شد که اعضای تیم مذاکره کننده فعلی و سابق برای پاره ای از توضیحات و رفع ابهامات به این کمیسیون دعوت شوند.

در همین چهارچوب در روزهای اخیر افراد مختلفی در این کمیسیون به ارائه نظرات خودشان پیرامون برجام پرداخته اند. در این میان، آقای جلیلی سه روز پیش به این کمیسیون دعوت و آقای ظریف نیز یک شنبه دعوت شد.

در ادامه خلاصه ای از اظهارات آقای جلیلی و ظریف را در این کمیسیون به صورت مناظره ای در مورد موضوع تحریم ها را گردآوری شده است.

تحریم ها:

جلیلی: یکی از مباحث هم تحریم‌هاست که مطابق فرمایش اخیر مقام معظم رهبری، عمده‌ترین هدف مذاکرات «لغو تحریم‌ها»ست؛ و الا مذاکره برای چه شده است؟ مقام معظم رهبری فرمودند که توقف تحریم نداریم، تعلیق نداریم. باید تحریم‌ها لغو شود. آیا با بررسی برجام و قطع‌نامه چنین هدفی به دست می‌آید؟ پاسخ ما خیر است؛ چون تحریم‌ها می‌ماند. تحریم‌های مختلف در حوزه‌های مختلف از سوی مراجع مختلف تحریم کننده می‌مانند.

در زمینه تحریم های اتحادیه اروپا:

1- ساختار تحریم‌ها حفظ شده.

2- تحریم‌های ملی اعضای اتحادیه اروپا باقی مانده است.

3- اجرای تحریم‌ها که در برخی موارد به تدریج متوقف می‌شود.

4 – تحریم‌های اقتصادی ـ مالی هسته‌ای لغو نمی‌شود.

ظریف: با اجرا شدن برجام اتحادیه اروپا کلیه تحریم‌ها را لغو می‌کند. برخی دوستان می‌گویند تعلیق می‌کند. این تعلیق در خصوص تصمیمات اقتصادی و سایر تصمیمات است.

جلیلی: اما وضعیت تحریم‌های آمریکا، که در ژنو آمده بود،‌ لغو کلیه تحریم‌های هسته‌ای، شرایط بدتری دارد ساختار تحریم‌های آمریکا هم حفظ می‌شود، کلیه تحریم‌های اقتصادی و مالی هسته‌ای باقی می‌ماند، تحریم‌های اولیه هم حفظ می‌شود، کلیه تحریم‌های ایالتی حفظ می‌شود، برخی تحریم‌های اقتصادی، مالی هسته‌ای ثانویه متوقف می‌شود، امکان بازگشت تحریم‌های متوقف شده هم حفظ و فقط وعده داده شده فرایند قانونی پیگیری خاتمه یا اصلاح قوانین به منظور خاتمه تحریم‌ها در صورت اقتصاد صورت خواهد گرفت.

ظریف: کل تحریم‌های اقتصادی، مالی و پولی اتحادیه اروپا از روز اجرا لغو و کل تحریم‌های ایالات‌متحده اعمال شده بر روی شخصیت‌های غیر آمریکایی از روز اجرا لغو می‌شود و این همانی است که مقام معظم رهبری نیز فرموده‌اند. علاوه بر آن، آمریکا تحریم هواپیمایی را لغو می‌کند و مورد به مورد اجازه خرید هواپیما به ایران می‌دهد، در حالی که 35 سال این تحریم بر گرده این مردم سوار بوده است. تحریم ناوگان هوایی لغو می‌شود به غیر از شرکت‌هایی که به دلایل دیگر مشمول تحریم بوده‌اند.

جلیلی: اما تحریم‌های شورای امنیت، تحریم های موشکی، تسلیحاتی و اشاعه ای باقی می ماند و مابقی هم که لغو می‌شود، برگشت پذیر باقی خواهد ماند و با اعتراض حتی یکی از اعضا امکان بازگشت دارد؛ بنابراین، چگونه می‌توان گفت که لغو شده است. اگر برگشت پذیر است پس تعلیق شده، لغو نشده است. بند 12 قطع‌نامه می گوید که بازگشت پذیری تحت ماده 41 فصل هفتم هم صورت می‌گیرد؛ یعنی همچنان تحت فصل هفتم باقی است.

ظریف: رفع تحریم‌ها به طور خودکار از روز اجرای برجام صورت می‌گیرد و نیازی به اقدام مجدد شورای امنیت و یا اتحادیه اروپا و آمریکا ندارد. یکسری کارهاست که در فاصله بین تصویب قطع‌نامه تا روز لغو تحریم‌ها باید صورت گیرند یا می‌تواند صورت گیرد. در قطع‌نامه‌های قبلی هر گونه همکاری هسته‌ای میان ایران و کشورهای دیگر ممنوع بود، ولی الان در فاصله تصویب تا اجرای برجام باید اقداماتی در خصوص مثلا اراک صورت گیرد و در همین زمینه باید یکسری ممنوعیت‌ها رفع شود و این کار صورت خواهد گرفت. در قطع‌نامه 2231، 10 مورد به ماده 41 اشاره شده که 9 مورد آن مربوط به رفع تحریم هاست و یک موردش مربوط به برگشت پذیری و یا برخی است که استثنائات در رفع تحریم‌ها در فاصله تصویب و لغو قطع‌نامه‌های قبلی محسوب می‌شوند.

جلیلی: تحریم‌های هسته‌ای شورای امنیت از جمله تحریم‌های موشکی، تسلیحاتی و اشاعه ای لغو نمی‌شود، بلکه مطابق قطع‌نامه 2231، حداقل 5 تا 10 سال حفظ می‌شود و بالاخره اینکه ما در حالی از مذاکرات خارج شدیم که به حفظ و استمرار ساختار و ساز و کار تحریم‌های اطمینان است و طرف مقابل در حالی از مذاکرات خارج شود که به بستن کلیه مسیرهای ادعایی دستیابی ایران به سلاح اتمی اطمینان داشت.

ظریف: برخی به نوعی امروز صحبت می‌کنند که انگار قطع‌نامه 2231 اولین قطع‌نامه‌ای است که درباره ایران صادر شده است اما در قطع‌نامه 1737 و 1747 حتی آموزش دانشجویان ایرانی ممنوع شده بود نه اینکه استثنا باشد ممنوع شده بود. در قطع‌نامه 1747 هرگونه فروش اقلام نظامی توسط ایران ممنوع بود. در 1929 خرید اقلام توسط ایران ممنوع شد و در قطع‌نامه 2231 آمده است که برای خرید و فروش اقلام نظامی محدودیت هایی برای ایران در نظر گرفته شده که البته ما گفته ایم که رعایت نمی کنیم و این مسأله به صراحت بیان شده که قطع‌نامه 2231 جزئی از برجام نیست؛ یعنی عدم اجرای قطع‌نامه نقض برجام نیست هر چند نقض قطع‌نامه است. این جمله باعث می‌شود، برگشت پذیری را موجب نشود. در 1929 بندی وجود دارد که در ادبیات شورای امنیت یعنی اینکه اگر کشورها مفاد این قطع‌نامه را اجرا نکنند، مورد تنبیه قرار می‌گیرند و برایشان عواقبی دارد؛ اما در 2231 اینگونه نیست ضمن آنکه قطع‌نامه تحت ماده 25 منشور است و همه کشورها باید آن را اجرا کنند، ولی اجرا نکردن قطع‌نامه عواقبی ندارد. همچنین در قطع‌نامه 2231 در رابطه با ممنوعیت فعالیت‌های موشکی و تسلیحاتی این مسأله به محدودیت تبدیل شده است.