درباره تیک عصبی چه می دانید؟

علي روستايي
تیک ساده مدت کوتاهی  به طول می‌انجامد و بعد از چند هفته یا چند ماه از بین می‌رود. تغییرات یکسری از مواد شیمیایی موجود در مغز منجر به این حرکات غیرارادی تکراری می‌شود. عوامل روانی مانند استرس، اضطراب یا عوامل فیزیولوژیک مانند خستگی، بدخوابی یا در واقع کار زیادی را می توان در تشدید این حرکات و تیک‌ها مؤثر دانست. سیر تیک‌ها نوسانی است؛ گاهی تشدید می‌شوند بعضی اوقات نیز کاهش پیدا می‌کنند، حتی گاهی اوقات ممکن است برای مدتی خاموش شوند.
انواع تیک
شایع‌ترین تیک‌ها، تیک چهره‌ای است و می‌تواند به انواع مختلف مانند پلک زدن، کشیدن ابروها، گاز گرفتن لب، چین دادن پیشانی و … تظاهرکند.چرخش غیرارادی گردن در جهت‌های مختلف، بالا انداختن شانه‌ها، کشیدن دست به مو و سر و صورت، خم کردن زانو و حرکات اضافی در راه رفتن در رده تیک‌های گردن و اندام‌هاست. حرکات به صورتی مشابه مکرراً رخ می‌دهند و بیمار قادر است به صورتی ارادی برای مدتی کوتاه آنها را مهار کند اما این امر ممکن است سبب اضطراب بیمار شود.تیک‌ها در نتیجه فشار روانی تشدید می‌شوند و حین فعالیت‌های ارادی و تمرکز فکری کاهش یافته و در خواب ازبین می روند.
علت تیک عصبی
زمانی اعتقاد بر این بود که تیک‌ها علائم بیرونی احساسات سرکوب شده و کشمکش‌های درونی‌اند. امروزه در بسیاری از نقاط جهان آن را ترکیبی از عوامل محیطی و زیستی می‌دانند. تیک تقریباً در یک سوم موارد، پایه ژنتیک دارد اما در برخی حالات ممکن است این عادت از طریق تقلید به دست آید. همچنین، مشخص شده است که رفتارهای تیکی در زمان فشارهای عصبی افزایش می‌یابد که این امر به
«تیک عصبی» منجر می‌شود. در صورتی که از وجود تیک‌های عصبی در کودک تان رنج می‌برید، نکات زیر را مد نظر داشته باشید:
راهکارهای رفع تیک عصبی
در موارد زیادی خانواده‌ها بروز تیک را سرسری می‌گیرند و به آن اهمیت نمی‌دهند. البته این نکته مهم است که درباره تیک‌های گذرا بهترین راه بی‌اعتنایی است تا خود به خود رفع شود  اما  اگر تیک مزمن با بی‌اعتنایی خانواده روبه رو شود  در زمینه تحصیل، کودک را با مشکل روبه رو می‌کند. تیک‌ها با گذشت زمان ممکن است تغییر شکل دهند وخانواده تصور کند تیک کودک رفع شده ؛ در حالی که برطرف نشده و فقط تغییر شکل داده است.گاهی افراد در مواجهه با عوامل استرس‌زا یا تخلیه هیجانی یکسری رفتارهای قالبی بروز می‌دهند. این رفتارها، همان تیک‌های گذراست که در طول زمان به خودی خود رفع می‌شود.
برای رفع تیک باید همواره ریشه‌های بروز تیک را شناسایی کرد. خوب است بدانید عوامل ژنتیکی، یکسری ناقل‌های شیمیایی و اختلال در آنها، مواد مخدر و الکل که تیک‌های بویایی ایجاد می‌کند، اختلالات بیش فعالی، وسواس، افسردگی، بیماری‌های مزمن و عفونی، محیط‌های پرتنش و اضطراب‌ها و استرس‌های مزمن در بروز تیک موثر است. باید علاوه بر این عوامل به فونتیک و ویژگی‌های ارثی کودک نیز توجه کرد. دقت داشته باشید که تشخیص تیک با متخصص روانشناس است. روانپزشکان ممکن است برای درمان تیک از دارو استفاده کنند و رفتار درمانی هم شیوه موثری برای درمان تیک است.
در رفتار درمانی اصل بر این است که توجه و تمرکز مستقیم روی تیک کارساز نیست و لازم است والدین بدانند دستورهای تکراری آنها تیک کودک را مقاوم‌تر می‌کند. همچنین گاهی والدین شکایت می‌کنند که تیک کودک در برخی موقعیت‌ها تشدید می‌شود. به عنوان مثال کودکی که بددهنی دارد همیشه بددهن نیست و گاهی مواقع به این کار مبادرت می‌کند. در این موارد ما می‌گوییم که بددهنی کودک تیک نیست بلکه لجبازی یا رفتارهای ناسازگارانه است.
تیک باید مستمر و در موقعیت‌های مختلف تکرار شود و حداقل ۴هفته ادامه داشته باشد و تمامی تیک‌ها همراه با نوعی عصبیت است. والدین باید بدانند بچه‌های زیر ۶سال درباره تیک‌ها آگاهی ندارند و نسبت به کاری که می‌کنند، فکر نمی‌کنند  از سویی با توجه به سن کمی که دارند آن را زود فراموش می‌کنند. آنها واکنش‌های دیگران نسبت به رفتارهای تکرارشونده خود را جالب می‌بینند و نسبت به رفتارهای خاص مثل شکلک درآوردن و چشمک زدن جذب می‌شوند و با الگوسازی و تقلید از آنچه در رفتار همسالان می‌بینند، به طور ناخودآگاه جذب تیک می‌شوند. بنابراین کودک به طور مستقیم از خانواده و محیط مهد تاثیر می‌پذیرد و لازم است چنانچه رفتار نادرست یا تیک عصبی در محیط پیرامون کودک وجود دارد، اصلاح شود تا به کودک منتقل نشود.80درصد انواع تیک‌ها در مجموع به اضطراب مرتبط است، تیک نوعی واکنش عصبی فرد در مواجهه با اضطراب و استرس است
.بنابراین زیربنای عمده تیک‌ها اضطراب است و به همین دلیل است که به هنگام درمان متخصص باید ریشه تیک را شناسایی کند تا کوتاه‌ترین راه برای درمان انتخاب شود.