تعداد واقعی کاربران اینترنت ظرف 10 ماه مشخص می‌شود

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، به منظور تعیین یک فرمول علمی مورد قبول همه و پایان بخشیدن به اختلافات آماری، اجرای طرح اندازه‌گیری آمار کاربران اینترنت را به شرکت فناوری اطلاعات سپرد.
به گزارش ایلنا، مدتهاست تعیین آمار دقیق کاربران بین مراجع مختلف مورد مناقشه قرار گرفته و مسؤولان در زمینه عدد دقیق کاربران اینترنتی سخن گفته و از وجود آشفتگی و اعداد مختلف با شاخص‌های گوناگون در آن ابراز نگرانی می‌کنند، در حالی‌که وجود آمار دقیق از کاربران دسترسی به شبکه دیتا، یکی از شاخص‌های مهم در حوزه‌ فناوری اطلاعات بوده و در ارزیابی و برنامه‌ریزی توسعه‌ای امری مهم است و می‌تواند اطلاعات ارزشمندی برای سیاست‌گذاری‌های آتی در این حوزه ارایه دهد. از این جاست که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، به منظور تعیین یک فرمول علمی مورد قبول همه و پایان بخشیدن به اختلافات آماری، اجرای طرح اندازه‌گیری آمار کاربران اینترنت را به شرکت فناوری اطلاعات سپرد.
شروع پروژه
شرکت فناوری اطلاعات ایران به عنوان بازوی تخصصی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در زمینهIT پس از سال 87 که وظایف حاکمیتی این حوزه به آن محول شده بود، درصدد برآمد وضعیت عملکردی شاخص‌های فناوری اطلاعات در کشور خصوصا عملکرد شاخص‌های مصوب سند برنامه چهارم توسعه را به دست آورد.
به گفته مسؤولان این شرکت، هدف آنها از عملیات سنجش عملکرد شاخص‌های فناوری اطلاعات در کشور، ممیزی عملکرد نیست، بلکه صرفا با اعلام عملکرد به جامعه ذی‌نفعان در نظر دارند، دلایل اختلاف عملکرد از برنامه را ریشه‌یابی کرده و به این ترتیب، متولیان هر شاخص بتوانند با تعریف برنامه‌های جبرانی اقدامات مناسب را انجام دهند؛ خصوصا الان که در ابتدای برنامه پنجم توسعه بوده و شاخص‌ها در حال کمی پذیر شدن و تصویب هستند.
امیرحسین محبعلی، مدیرکل برنامه‌ریزی و کنترل برنامه‌های شرکت فناوری اطلاعات ایران با اشاره به این که شاخص برآورد تعداد کاربران اینترنت یکی از شاخص‌های برنامه چهارم توسعه است، اشاره می‌کند: از دیگر سو، وجود انحراف عملکرد از برنامه در برخی از موارد می‌تواند دلیل بر ترسیم غیرواقعی هدف کمی یا به نوعی رویایی بودن آن شود که باز این بازخورد می‌تواند موجب تعریف اهداف واقعی در آینده شود.
به عقیده وی، اولین گام شروع برنامه پنج ساله پنجم دانستن وضعیت کنونی و کارهای انجام شده است: برای تدوین واقعی‌تر شاخص‌های برنامه پنجم، نیاز است عملکرد برنامه پنج ساله چهارم در اختیار تدوین‌کنندگان شاخص‌ها، قرار گیرد و با توجه به پایان برنامه چهارم توسعه، عجله داریم عدد سال پایانی را داشته و هدف‌گذاری کنیم. البته بحث بر سر این است که بالاخره باید شاخص‌های موجود در سند به تفکیک اطلاعات هر دستگاه تجزیه و تحلیل شود.
نحوه اندازه‌گیری ضریب نفوذ دسترسی شبکه‌ای
اندازه‌گیری ضریب نفوذ دسترسی شبکه‌ای معمولا به 2 شاخص ضریب نفوذ دسترسی کاربران به اینترنت و شاخص نسبت ترافیک داده داخل کشور به کل ترافیک ایجاد شده در برنامه چهارم تقسیم شده است.
در شاخص ضریب نفوذ اینترنت مبنای اندازه‌گیری میزان تولید ترافیک تولیدی صرفا در مبدا با پروتکل IP است، در حالی‌که در شاخص دوم در صورتی که مقصد ترافیک تولیدی در داخل همان کشور باشد یا به نوعی میزبان‌های اینترنتی در داخل باشند، ملاک اندازه‌گیری قرار می‌گیرند.
به بیان دیگر، در اندازه‌گیری ضریب نفوذ اینترنت، بیشتر سهم تقاضا مورد شکنجه قرار می‌گیرد، در حالی‌که در شاخص نسبت ترافیک داده داخل به کل ترافیک ملاک نسبت تقاضا با عرضه خدمات توام سنجیده می‌شود که این بخش یکی از شاخص‌های مهم توسعه یافتگی در کشورها بر مبنای میزان تولید و انتشار دانش، تولید محتوای الکترونیکی و عرضه سرویس‌های کاربردی بر بستر شبکه اینترنت است.
محبعلی، مدیر پروژه سنجش عملکرد شاخص‌های فناوری‌اطلاعات در کشور در ادامه می‌افزاید: ایجاد دولت الکترونیکی یکی از عوامل مهم در افزایش شاخص نسبت ترافیک داده داخل به کل ترافیک است.
لزوم عملیات سنجش
اما اولین مشکل پیش‌رو با توجه به قرار داشتن در آستانه اجرای برنامه پنجم توسعه کشور، ناکارآ بودن شیوه محاسبه عملکرد شاخص ضریب نفوذ اینترنت و نسبت ترافیک داده داخل به کل ترافیک مندرج در سند برنامه چهارم است.
محبعلی یکی از دلایل عمده این ناکارایی را، رشد بسیار سریع فناوری اطلاعات در جهان و بکارگیری شیوه‌های مختلف دسترسی به اینترنت بیان کرده و می‌افزاید: در سند برنامه باید از یک فرمول به عنوان روش محاسبه پیروی کرد اما وابستگی فرمول بیشتر به میزان ظرفیت دروازه‌های بین‌الملل اینترنت کشور و با تکیه صرف به روش دسترسی Dialup نهاده شده بود و این در حالی است که، هم اکنون، شیوه‌های دسترسی علاوه بر Dialup، شامل ارتباط خطوط با سیم ADSL، بی‌سیم WiFi ،Wimax و نیز دسترسی از طریق موبایل هم وجود دارد.
این‌گونه بود که با توجه به اهمیت موضوع و لزوم احصا وضعیت عملکردی شاخص‌های فناوری اطلاعات در کشور به‌خصوص شاخص‌های فناوری اطلاعات برنامه چهارم توسعه، پروژه‌ای با عنوان “سنجش عملکرد شاخص‌های فناوری اطلاعات” تعریف و با انتخاب یک مشاور در ابتدای سال 88 مقرر شد که مشاور فرآیند گردآوری، تحلیل و تدوین عدد هر شاخص را تدوین و شفاف کند. اواسط سال 88 نیز انتخاب یک پیمانکار به جهت اجرای عملیات‌سنجی آغاز شد که نهایتا در اسفندماه همان سال با انتخاب پیمانکار، عملیات اجرایی، از ابتدای سال 89 شروع شده است.
به گفته مدیر پروژه سنجش عملکرد شاخص‌های فناوری اطلاعات در کشور، با گرفتن مشاور اجرایی طرح از اول اسفند ماه 88 بحث سنجش عملکرد شروع و مشاور ناظر هم طی 8 ماه گذشته روش‌های محاسبه را شفاف کرده است.
محبعلی با اشاره به شاخص‌های برنامه پنج‌ساله چهارم به عنوان شاخص‌های داخلی توسعه فناوری اطلاعات تصریح می‌کند: یکی دیگر از وظایف مشاور، بررسی و مشاوره جهت انتخاب عملیات‌سنجی 2 شاخص از 7 شاخص بین‌المللی معتبر شناسایی شده نظیر ICTOA ،DOI ،IDI و آمادگی الکترونیکی است که با مطالعه تطبیقی، شاخصی را که جامعیت بیشتری در سطح بین‌المللی دارد، معرفی کند.
مشخصات پروژه
محبعلی می‌گوید: برنامه بخش اجرای عملیات سنجش 7 ماه در نظر گرفته شده و محدوده عملیات‌سنجی نیز کلیه دستگاه‌های ماده 160 قانون برنامه چهارم توسعه یا به نوعی کلیه دستگاه‌های شمول ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری را شامل می‌شود.
وی اظهار می‌کند: پیمانکارها مشاوره اجرایی به دستگاه‌ها می‌دهند، به این صورت که، اطلاعات عملکردی شاخص‌ها را گرفته و به اتفاق ناظر پروژه بررسی و تلفیق کرده و در خاتمه، نتیجه عمل شاخص‌ها منتشر می‌شود.
به پیش‌بینی وی زمان انتشار نتیجه عملکرد سند مهرماه سال جاری خواهد بود، همچنین قرار است در خردادماه سال جاری طی همایشی با دعوت از تمامی نمایندگان حوزه‌های فناوری اطلاعات دستگاه‌های اجرایی مراحل کار و فرایندهای مرتبط تشریح شود.
قرارداد با دانشگاه صنعتی شریف
با توجه به ضرورت محاسبه و اعلام ضریب نفوذ کاربران اینترنت در کشور و ناکارا بودن روش مندرج در سند برنامه، در حال حاضر شرکت فناوری اطلاعات ایران، اندازه‌گیری شاخص فوق را به صورت مستقل آغاز کرد.
محبعلی با اشاره به قرارداد با دانشگاه صنعتی شریف در اردیبهشت ماه 88 می‌گوید: قرار شد با به‌روزرسانی فرمول مصوب به لحاظ متغیرها و ضرایب، دانشگاه شریف ظرف مدت 7 ماه فرمول موجود را بازنگری و در صورت لزوم باز تدوین کند.
وی با اشاره به امکان راست‌آزمایی فرمول جدید می‌افزاید: از دیگر سو، به جهت امکان راست‌آزمایی فرمول جدید، در قرارداد دیگری با پژوهشکده آمار مرکز آمار ایران قرار شد، طی 10 ماه با استفاده از تجارب آن مرکز پرسش نامه‌هایی تهیه و در یک جامعه آماری مناسب و با شمول کشوری، آمارگیری از جامعه مخاطبان دارای تنوع صنفی انجام و تعداد کاربران اینترنت کشور به تفکیک استان با انحراف مناسب تخمین زده شود.
به گفته مدیر پروژه سنجش عملکرد شاخص‌های فناوری اطلاعات کشور، تعیین برخی مشخصات کاربران اینترنت، نظیر سن، سطح سواد، وضع فعالیت، محل دسترسی به اینترنت، دوره تناوب و نوع استفاده از اینترنت از جمله دیگر اهداف این آمارگیری است.
محبعلی در پایان با تاکید بر تلاش در دستیابی هر چه سریع‌تر به نتیجه اظهار می‌کند: در حال حاضر نتایج 2 قرارداد مزبور توسط پیمانکاران ارایه و معاونت فنی شرکت در حال تلفیق و نهایی نمودن خروجی‌ها هست که به زودی نتایج قطعی و فرمول جدید و به‌روز شده، در اختیار همه ذی‌نفعان فناوری اطلاعات در کشور قرار می‌گیرد.
سرشماری کاربران اینترنت اولین اقدام عملی در تعیین عملکرد شاخص‌های فناوری اطلاعات کشور، است. هدف اصلی از اجرای این طرح، تعیین تعداد کاربران اینترنت به تفکیک هر یک از استان‌های کشور و نیز تعیین برخی مشخصات کاربران اینترنت، نظیر سن، سطح سواد، وضع فعالیت، محل دسترسی به اینترنت، دوره تناوب و نوع استفاده از اینترنت است.
179/