غفلت‌های سعودی در فاجعه منا
مهراب شریفی در گفت‌وگو با خبرنگاران درباره اقداماتی که لازم است در چنین مراسمی انجام شود، گفت: در دسته‌بندی‌های ما به تجمعاتی که بیش از 25 هزار یا حداکثر 100 هزار نفر حضور دارند، «تجمعات انبوه» گفته می‌شود و در مراسمی مانند مراسم حج با توجه به حضور جمعیت میلیونی، ما شاهد جمعیتی فراتر از یک تجمع انبوه بودیم مانند جمعیتی که در عزاداری اربعین در عراق حضور داشت و… .
وی با بیان اینکه تا وقتی که این توده میلیونی مشغول حرکت باشد، به مراتب تمهیدات بیشتری باید اندیشیده شود، گفت: نخستین گام از چند ماه قبل از مناسک حج می‌بایست برداشته می‌شد. مسوولان سعودی که وظیفه تامین امنیت و برگزاری این مراسم را داشتند می‌بایست تمامی مخاطرات ممکن و محتمل در این منطقه را بررسی و اطلاعات مربوط به مخاطرات طبیعی از جمله سیل، طوفان و همین‌طور مخاطرات غیرطبیعی مانند خرابکاری، اقدامات تروریستی و… جمع‌آوری کنند.
این مدرس امداد و نجات موسس آموزش عالی هلال ایران با بیان اینکه به نظر می‌رسد سعودی‌ها این مهم را انجام نداده یا به درستی انجام نداده‌اند، گفت: اگر پیش‌بینی‌ها درست انجام می‌شد، حادثه‌ای مانند سقوط جرثقیل آن هم در زمان انجام مناسک حج رخ نمی‌داد، چراکه اگر این حادثه به طور طبیعی رخ داده باید پرسید چرا اقدامات لازم برای تامین ایمنی انجام نشده و اگر حادثه از نوع خرابکارانه و عامدانه بوده، سوال اینجاست که چرا مسوولان مربوطه تمهیدات امنیتی را به کار نبسته‌اند.
شریفی درخصوص خطراتی که امکان مدیریت و مهار آن وجود ندارد نیز گفت: در حادثه‌ای مانند زلزله یا هر حادثه‌ای که مدیریت آن از توان مسوولان اجرایی خارج است، باید اولویت‌بندی انجام شده و مسوولان به دنبال کاهش خسارات و افزایش آمادگی و پاسخگویی خود باشند که به نظر می‌رسد سعودی‌ها در این زمینه کوتاهی کرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه سال‌هاست مناسک حج از سوی آل سعود برگزار می‌شود و تا کنون می‌بایست تجربیات برای برگزاری این مراسم عظیم کسب شده باشد گفت: تصمیمات خلق‌الساعه و همین‌طور رواج شایعات در میان جمعیت نیز از عواملی است که در تجمعات انبوه نیز می‌تواند حادثه‌ساز باشد و می‌تواند جان حاضران را به خطر بیندازد.
این مدرس امداد و نجات موسس آموزش عالی هلال ایران ادامه داد: در شرایط کشور عربستان گرمای هوا نیز در کنار انبوه جمعیت حادثه‌ساز شده و ریسک را برای زائران بالا برده بود. در شرایط جمعیت بالا، احتمال ایستاده خفه شدن نیز وجود دارد که در این خصوص می‌بایست اقدامات لازم برای کنترل جمعیت انجام شود.
شریفی با تاکید بر اینکه در جمعیت‌های انبوه ما همواره باید احتمال وقوع حادثه را داده و بالطبع آن برای ساماندهی مصدومان احتمالی امکانات لازم را تهیه کنیم، گفت: پس لازم است در فواصل مکانی مشخص تجهیزات درمانی با امکانات بالا و تجهیزات به روز مستقر شود که این اقدام در مراسم رمی جمرات انجام نشده و معلوم نیست سعودی‌ها چه پاسخی برای این کوتاهی خود خواهند داشت ضمن اینکه بیمارستان‌های این کشور نیز آماده نبوده‌اند.
سعودی‌ها فضای امداد را امنیتی کردند
وی یکی دیگر از اقدامات نادرست سعودی‌ها در هنگام بروز فاجعه منا را امنیتی کردن فضا خواند و گفت: از طریق بالن‌ها و دوربین‌هایی که جمعیت را کنترل می‌کنند، معلوم بود که حجم زیادی از جمعیت در نقطه‌ای متمرکز شده‌اند؛ بنابراین امکان پیشگیری از حادثه و مدیریت آن وجود داشت، با این وجود انتقاد بزرگتر به سعودی‌ها این است که چرا پس از وقوع به حادثه، فضای درمان و امداد را که یک فضای بشردوستانه و نیازمند امنیت است، به فضای امنیتی تبدیل کرده و اجازه امدادرسانی به موقع را نداده‌اند.
این مدرس امداد و نجات موسس آموزش عالی هلال ایران افزود: بر اساس تجربه در حوادث این‌چنینی به طور میانگین باید سه تا پنج برابر تعداد کشته‌شدگان مجروح داشته باشیم اما در این حادثه تعداد کشته‌ها بیشتر از مجروح‌شدگان بود و این یعنی کوتاهی در امر امداد و نجات و اگر امدادرسانی به مجروحان زودتر انجام می‌شد، قطعا تعداد کشته‌شدگان کمتر از این بود.
شریفی همچنین با تاکید بر اینکه در جمعیت‌های انبوه باید راهنمایانی برای هدایت مردم و کنترل هیجانات آنان حضور داشته باشند، گفت: متاسفانه این اقدام نیز انجام نشده و ماموران مستقر نیز فاقد آموزش‌ها و تجربیات لازم در این زمینه بودند.
وی با بیان اینکه قصور و کوتاهی سیستم مدیریت بحران سعودی در این حادثه کاملا مشهود است، گفت: این حادثه در خیابانی رخ داد که انتهای آن به هر دلیلی مسدود شده بود اما در ابتدای آن همچنان جمعیت وارد خیابان شده و نتیجه آن فشرده شدن جمعیت در محل و بروز این حادثه شده است؛ در حالی که اگر بنا بود خیابان مسدود شود باید ورودی به خیابان نیز مسدود می‌شد و پس از اقدام به تخلیه کامل جمعیت انتهای خیابان را می‌بستند؛ در حالی که این اقدام انجام نشد.
این مدرس امداد و نجات موسس آموزش عالی هلال ایران با بیان اینکه جمعیت انبوه مانند دریایی متلاطم است، اظهار کرد: برگزاری چنین مراسمی تدبیر زیادی می‌خواهد و بهتر است تمام کشورهای جهان اسلام با استفاده از تجربیات و امکاناتی که دارند برگزاری آن را برعهده بگیرند.
