داروی بیهوشی باعث ریزش مو می شود؟

مجله پیام سلامتی: سلامتی بزرگترین نعمت الهی است که تا خدشه ای به آن وارد نشود، قدرش را نخواهیم دانست. بیشتر مردم در برهه ای از زندگی ممکن است به دلایل مختلف تحت جراحی و بیهوشی قرار بگیرند که این نیز علاوه بر بیماری، استرس زا خواهد بود.
آگاهی داشتن از اینکه طی بیهوشی و جراحی چه کارهایی برای فرد انجام می شود و انتظار چه مشکلاتی را بعد از آن داشته باشد، شاید مقداری از این استرس بکاهد.
در بیشتر موارد، مردم بر این باورند که بسیاری از عوارض ناخواسته بعد از جراحی مربوط به بیهوشی و داروهای آن می باشد در حالی که اطلاع دقیق از مشکلات واقعی و غیرواقعی مربوط به بیهوشی به آنها کمک خواهد کرد تا نسبت به درمان این مشکلات اقدام کنند.
باورهای رایج درباره عوارض بیهوشی
از جمله مشکلات بعد از جراحی که مردم آن را مرتبط با بیهوشی می پندارند، کاهش حافظه، مشکلات پوستی، ریزش مو و … هستند اما در واقع اینها مشکلات غیروابسته می باشند که در زیر مختصر درباره آنها توضیح می دهیم.
داروهای بیهوشی نمی توانند باعث بروز آکنه شوند اما استرس جراحی می تواند مانند هر استرس دیگر باعث بروز آکنه گردد. گاهی مصرف آنتی بیوتیک ها بعد از عمل نیز می تواند باعث ایجاد آکنه گردد.
ارتباط بیهوشی با حافظه
بیهوشی با گازهای استنشاقی می تواند به صورت گذرا تا 2 ساعت بعد از بیهوشی باعث فراموشی گردد ولی گاهی برخی افراد بعد از جراحی دچار اختلالات شناختی (POCD = Post-operative cognitive dysfunction) می شوند که طبق تحقیقات انجام شده به دلیل کمبود اکسیژن یا کاهش خونرسانی به مغز نیست بلکه علت آن شروع پاسخ التهابی بدن به استرس جراحی می باشد.
POCD (اختلال شناختی بعد از عمل) به طور یکسان بعد از بیهوشی عمومی یا ناحیه ای اتفاق می افتد و به طور شایع بعد از جراحی قلب و نیز بعد از جراحی های سنگین غیرقلبی رخ می دهد.

سن بالا، طول مدت زمان بالای جراحی و بیهوشی، جراحی های بزرگ و عوارض حین جراحی، بروز عفونت بعد از عمل با میزان بروز بالاتری از POCD (اختلال شناختی بعد از عمل) همراه هستند. همچنین افراد با بیماری های همره کنترل نشده مثل دیابت و فشار خون بالایی که تحت درمان منظم نیست، افراد مسن با عملکرد مشکل دار ذهنی، سابقه قبلی سکته مغزی و سطوح تحصیلی پایین تر بیشتر در معرض POCD (اختلال شناختی بعد از عمل) هستند.

مصرف داروهای ضد التهاب قبل از جراحی، کنترل درجه حرارت بدن حین جراحی، کنترل مطلوب درد حین و بعد از جراحی، کنترل و پیشگیری از عفونت بعد از جراحی راه های کنترل و پیشگیری از POCD (اختلال شناختی بعد از عمل) هستند.

همچنین بروز اختلال خواب و عدم توانایی خواب راحت در افراد بستری در بیمارستان می تواند باعث اختلال در یادگیری و حافظه گردد.

ارتباط بیهوشی با ریزش مو

جراحی های بزرگ همیشه با بیهوشی انجام می شوند و اکثر مردم ریزش موی خود را به بیهوشی نسبت می دهند در حالی که هیچ مدرکی دال بر ارتباط داروهای بیهوشی با ریزش مو وجود ندارد و بیشتر استرس جراحی و مراحل نقاهت و بهبودی باعث آن می شوند.

ریزش مو در بیماران می تواند به دلایل عفونت حاد، آسیب و تصادفات شدید، جراحی های بزرگ، بیماری های مزمن همراه مانند سرطان، بیماری کبدی و کلیوی، تغییرات هورمونی (حاملگی، بیماری های تیروئید)، تغییرات رژیم غذایی به دلیل بیماری یا بعد از جراحی و مصرف داروهای مختلف بعد از جراحی باشد.

ارتباط بیهوشی با آکنه پوست

داروهای بیهوشی نمی توانند باعث بروز آکنه شوند اما استرس جراحی می تواند مانند هر استرس دیگر باعث بروز آکنه گردد. گاهی مصرف آنتی بیوتیک ها بعد از عمل نیز می تواند باعث ایجاد آکنه گردد.

ماندن و بستری بودن در بیمارستان نیز به دلیل اینکه باعث می شوند شما صورت خود را اصلا یا به دفعات کمتری شستشو دهید می تواند از علل بروز آکنه بعد از جراحی باشد.

اما یکسری از عوارض بعد از جراحی نیز وابسته به بیهوشی می باشد که به چند مورد از شایع ترین آنها اشاره می کنیم:

باورهای رایج درباره عوارض بیهوشی

تهوع و استفراغ

تهوع و استفراغ بعد از جراحی معمولا در 24 ساعت اول در 30-20 درصد بیماران رخ می دهد که ریسک فاکتورهای بروز آن عبارتند از:

1- جنس زن

2- سابقه بیماری حرکت یا Motion Sickness (ایجاد تهوع و استفراغ هنگام سوار شدن به ماشین یا هواپیما)

3- سابقه تهوع و استفراغ در جراحی قبلی

4- استفاده از داروهای مسکن مخدری یا گاز N2O حین بیهوشی

5- برخی جراحی ها با تهوع و استفراغ بعد از عمل بیشتری همراه هستند مانند جراحی های گوش، جراحی روده، جراحی به روش لاپاروسکوپیف جراحی انحراف چشم

استفاده از روش های زیر در پیشگیری یا کاستن از شدت تهوع و استفراغ بعد از عمل موثر است:

1) استفاده از بیهوشی ناحیه ای به جای بیهوشی عمومی در صورت امکان

2) استفاده از مسکن های غیرمخدری

3) استفاده از داروهای ضد استفراغ قبل و بعد از جراحی

گلودرد

گلودرد و خشونت صدا در اولین ساعات تا اولین روزهای بعد از بیهوشی در بیش از 40 درصد بیماران رخ می دهد. ریسک فاکتورهای بروز آن:

1- جنس زن

2- سن زیر 50

3- جراحی و به طبع آن بیهوشی که بیش از 3 ساعت طول بکشد.

راه های پیشگیری یا کاهش شدت گلودرد عبارتند از:

1) استفاده از بیهوشی ناحیه ای به جای بیهوشی عمومی در صورت امکان

2) استفاده از لوله تراشه کوچکتر

3) استفاده از داروهای مسکن ضدالتهابی با قرص های خنک کننده حلق مانند Strepsil یا دهان شویه با دیفن هیدرامین

سردرد

سردرد بعد از بیهوشی می تواند به دلایل بیهوشی، جراحی، کم آب بودن بدن و اضطراب باشد که اغلب ظرف چند ساعت برطرف می گردد و به داروهای مسکن جواب می دهد.

باورهای رایج درباره عوارض بیهوشی

گاهی بعد از بیهوشی ناحیه ای کمر به پایین، سردرد شدیدی رخ می دهد که عوامل زیر در بروز آن بیشتر دخیل هستند:

1- استفاده از سوزن های بزرگ برای بی حسی نخاعی

2- جنس زن

3- حاملگی

4- سنین جوان تر

5- سابقه سردرد در بیهوشی ناحیه ای قبلی

امید است با خواندن این مقاله برخی باورهای غلط در ارتباط با بیهوشی اصلاح گردد و عوارض واقعی وابسته به بیهوشی نیز به درستی درمان گردد.

تهیه کننده: علیرضا نقلی

کارشناس: دکتر مهناز سالاری – متخصص بیهوشی

179/