درباره دنیای شگفت انگیز سرتان چه می دانید؟
دوست دارید چندتا از عجیب ترین مواردی که در مورد مغز کشف شده بدانید؟
اول اینکه اگر تمام رگ های خونی داخل مغزتان را در امتداد هم بپیچند نصف راه را تا ماه رفته اید؟
یعنی چیزی بیش از 193 هزار کیلومتر رگ خونی در مغز وجود دارد!
دوم اینکه به طور تحت اللفظی، سر همه ما چاق است چون 60 درصد مغزمان چربی است!سومین نکته جالب در مورد مغز این است که خود مغز به نور حساس است. قبلا تصور می شد گیرنده های نورهای به اصطلاح نامرئی که جایی در اعماق مغز قرار دارند، به صورت شبانه روزی فعالیت دارند و در بروز اختلال «بی خوابی» و سایر اختلال های مربوط به بهم ریختگی خواب بر اثر مسافرت های بین قاره ای یا شب کار بودن، نقش دارد.
بیماران سکته مغزی که در معرض نور مادون قرمز قرار گرفته اند، خیلی سریع تر از سکته ای هایی که این درمان را نگرفتند بهبود یافتند و یافته های اخیر دانشمندان نشان می دهد نور درمانی با نور قرمز و مادون قرمز روند درمان سکته ها و صدمات مغزی را افزایش می دهد.
اما چهارمین نکته عجیب در مورد مغز؛ مغز شما در اعماق خود دارای گیرنده های طعم و مزه است! مثلا گیرنده های گلوکز در هیوپتالاموس، متوجه تغییرات قند خون (همین طور قند موجود در مایع مغزی نخاعی) می شوند. بنابراین مغز شما می تواند سطح قند خون تان را تنظیم کند.
از طرفی مشخص شده گیرنده های طعم و مزه در معده و روده هم وجود دارند و حسگرهای شیمایی می توانند نقشی کلیدی در بروز دیابت و چاقی داشته باشند. حتی احتمالا در بیضه ها و رکتوم هم گیرنده های طعم وجود دارند اما هنوز کسی علتش را به درستی نمی داند و این حرف در حد یک نظریه است!
آخرین نکته عجیبی که در این متن در مورد مغز به آن اشاره می شود، این است؛ دیده اید در کارتون ها و تصورات مان وقتی یک نفر افکار درخشانی به سرش می زند، یک لامپ بالای سرش روشن می شود؟
خب این تصور خیلی هم خیالی و دور از ذهن نیست! مغز شما حدود 20 ولت انرژی تولید می کند که این مقدار برای روشن کردن یک چراغ آبرومندانه (!) کافی است!
تا اینجا با چند نکته عجیب در مورد مغز آشنا شدید اما قرار نیست همیشه فقط به متن نگاه کنیم، گاهی هم باید به حاشیه پرداخت! درست مثل اعصاب محیطی مغز (PNS) که همیشه در ابهام و گمنامی مورد کم لطفی قرار می گیرند.
اعصاب محیطی مغز چیست؟
اعصاب انحصاری که خارج از سیستم اعصاب مرکزی (CNS) زندگی می کنند و ماهیچه ها، گوارش، اعضای داخلی و سایر موارد خاکی و دنیوی را کنترل می کنند، سیستم اعصاب محیطی است که بدون آن زنده نخواهیم بود. همان اعصابی که باعث پاسخ ماهیچه زانو به معاینه های پزشک می شود، نمونه ای از اعصاب PNS است. در ادامه با چند حقیقت جالب در مورد PNS آشنا خواهید شد.
1) میمون درون
تا حالا شاید فقط با کودک درون آشنا شده باشید اما حالا می خواهیم شما را با میمون درون آشنا کنیم! سیستم اعصاب روده ای شما که حدودا شامل 500 میلیون نورون است و معده و روده های تان را کنترل می کند. به اندازه کورتکس مخی یک میمون، نورون دارد! آیا سیستم اعصاب روده ای شما می تواند برای خودش فکر کند؟
2) میمون در میمون
سیستم معدی روده ای شما 10 برابر بیشتر از مجموع سایر اعضای بدن تان سلول های باکتریایی دارد. این میکروب ها هورمون ها و انتقال دهنده های عصبی را برای کنترل رفتار شما ترشح می کنند. برای مثال موجوداتی میکروسکوپی (باگ ها) در این اندام ها زندگی می کنند که برای زنده ماندن قند و چربی مصرف می کنند.
وقتی شما چیزی می خورید که این باگ ها دوست دارند، مواد شیمیایی «احساس خوب» را به مغزتان می فرستند و البته سمومی هم ترشح می کنند که وقتی گول می خورید و غذاهای مورد علاقه آنها را می خورید، احساس سرخوردگی به شما دست می دهد!
3) درون تان یک قورباغه هم دارید
14 میلیون نورون در سلول های نخاع شما وجود دارد که به اندازه مغز یک قورباغه است. مثل مغز یک قورباغه، اعصاب نخاعی هم باعث جهش اندام ها می شود.
4) کندتر از آنچه تصور می کنید
تارهای درد مثل همان هایی که اخبار بدی را از شست پای تان به CNS شما مخابره می کنند، تکانه های عصبی را سر صبر و حوصله با سرعتی حدود 3 کیلومتر در ساعت هدایت می کنند؛ شما خیلی سریع تر از این می توانید راه بروید، نه؟
به همین دلیل است که قبل از شروع درد متوجه می شوید شست پای تان را مضروب کرده اید. اعصاب لمسی شست پای تان (که گزارش می دهند شست پای تان به چیزی خورده) 10 برابر سریع تر از تارهای درد (که به شما می گوید کوبیده شدن پا به چیزی، یک خبر بد است) تکانه ها را هدایت می کنند.
امیدواریم با همه این حرف ها در مورد اعصاب محیطی، دید محیطی تان هم بیشتر شده باشد!
