راز ماندگاری یک “مدیر احمدی‌نژادی” دردولت روحانی

بررسی عملکرد مرکز آمار ایران در دو سال اخیر نشان می دهد، که عادل آذر رئیس این مرکز و دیگر مدیران مهم ترین نهاد آماری کشور، در 800 روز اخیر میانه خوبی، با انتشار برخی از آمارهای اقتصادی نداشته اند.
یکی از مهم ترین آمارهایی که عادل آذر و سازمان مطبوعش انتشار آن در این مدت را جز خطوط قرمز خود قرار داده اند، آمار رشد اقتصادی کشور است. مرکز آمار ایران در دولت یازدهم تنها دو بار نظر خود را درباره رشد اقتصادی کشور منعکس کرد. یک بار در انتهای سال 92 که آمار رشد اقتصادی کشور را منفی 2.2 درصد اعلام کرد و یک بار هم هفته گذشته، که با یک گزارش خفیف و ناقص موجب تعجب اقتصاددانان و فعالان اقتصادی شد.

عادل آذر و مدیرانش در مرکز آمار ایران در حالی رشد اقتصادی کشور در شش ماه نخست سال 94 را یک درصد اعلام کردند که وضعیت اقتصادی کشور حکایت از رشد منفی اقتصادی، در این مدت را دارد. حتی شنیده ها حاکی از این است که بانک مرکزی به رشد اقتصادی بین منفی 1.5 تا صفر درصد رسیده ولی قصد اعلام کردن آن را ندارد.

وقتی جدیدتریین آمار مرکز آمار صدای حامیان دولت را هم در می آورد!

این نوع انتشار آمار رشد اقتصادی توسط مرکز آمار، بعد از حدود دو سال سکوت در برابر این شاخص مهم آماری، حتی صدای حامیان دولت و رسانه های وابسته به آنها را هم درآورده است. این رسانه ها با اشاره به این آمار، صراحتا این سوال را مطرح کرده اند که چرا با وجود رشد یک درصدی اقتصاد ایران در نیمه اول سال جاری، دولت برای خروج از رکود اقدام به نوشتن یک بسته دیگر کرده است؟ از دید این رسانه ها با وجود رشد اقتصادی مثبت در این مدت، انتشار دومین بسته خروج از رکود، بی دلیل به نظر می رسد. با این وجود به نظر می رسد، دولتمردان هم پذیرفته اند که رشد اقتصادی کشور در نیمه اول امسال منفی بوده و همین مسئله آنها را به نوشتن دومین بسته خروج از رکود واداشته است.

مرکز آمار چگونه گزارش رشد اقتصادی را تلطیف کرد؟

اما نکته جالب درباره گزارش مرکز آمار این است که در این گزارش هیچ اشاره ای به رشد بخش نفت نشده و تنها به بررسی وضعیت سه بخش صنعت، خدمات و کشاورزی آن هم بدون نوع و روش و جزئیات محاسبه پرداخته است. در بخش صنعت با توجه رکود بی سابقه، پیش بینی ها نشان می داد که رشد این بخش چیزی در حدود منفی 4 درصد باشد، اما به نظر می رسد مرکز آمار با تلطیف کردن آمار، نرخ رشد بخش صنعت را منفی 1.1 درصد اعلام کرده است.

در بخش کشاورزی هم با توجه به خشکسالی ها و مشکلات زیاد این بخش در نیمه اول امسال، کسی انتظار رشد قابل توجهی را نداشت، اما مرکز آمار عدد دور از ذهن 5.7 درصد را اعلام کرد. به نظر می رسد آمار اعلام شده توسط مرکز آمار در بخش خدمات هم چندان با واقعیات اقتصاد کشور هم خوانی نداشته باشد، زیرا 55 درصد تولید ناخالص ملی کشور به بخش خدمات وابسته است و با توجه به وضعیت ضعیف این شاخص طی شش ماه نخست سال 94، کسی انتظار رشد 0.9 را نداشت.

این نوع نگاه مرکز آمار به آمار رشد اقتصادی در شرایطی اتفاق می افتد که این مرکز وظیفه دارد با ارائه آمارهای درست و به موقع شاخصهای مختلف اقتصادی، به سیاستگذاران کشور مسیر درست را نشان دهد، تا آنها برنامه ریزی های لازم را برای پیشرفت اقتصاد ایران انجام دهند.

اما متاسفانه به نظر می رسد عادل آذر و مدیران سازمان مطبوعش بیش از این که به وظیفه حاکمیتی خود عمل کنند، به دنبال بقای خود در این سازمان هستند! قطعا مرور کارنامه 5 ساله عادل آذر در مرکز آمار ایران می تواند بسیاری از زوایای پنهان این مسئله را آشکار کند.

عادل آذر چگونه رئیس مرکز آمار شد؟

فروردین ماه سال 89 بود که محمد مدد رئیس سابق مرکز آمار ایران اعلام کرد که بازنشسته شده و قصد ترک مرکز آمار ایران را دارد. ابراهیم عزیزی معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور سابق هم عادل آذر نماینده دوره هفتم مجلس را (که دکترای مدیریت از دانشگاه تربیت مدرس داشت) به عنوان جانشین مدد برای مهم ترین مرکز آماری کشور انتخاب کرد.

عادل آذر از همان ماههای نخست حضور خود در مرکز آمار ایران ثابت کرد که توانایی مدیریت مستقل مرکز آمار ایران را ندارد و احتمالا این مرکز را به یک نهاد در خدمت قوه مجریه تبدیل خواهد کرد، تا اهداف دولت را در زمینه اقتصادی با زبان آمار و ارقام تایید کند.

ماجرای تایید آمار غلط اشتغال در دولت قبل از سوی رئیس مرکز آمار چه بود؟

نمونه این نوع عملکرد رئیس مرکز آمار به سال 90 باز می گردد که وی در مصاحبه ای با روزنامه ایران آماری عجیب در زمینه اشتغالزایی در دولت گذشته را تایید کرد. درآن زمان دولت دهم معتقد بود که در سال 89 یک میلیون و پانصد هزار شغل در کشور ایجاد کرده است. بعد از انتشار این خبر همه منتظر واکنش رسمی مهم ترین نهاد آماری کشور بودند. بنابراین آذر طبق رسالتی که از سوی مقامات دولتی برای او تعریف شده بود در گفتگو با روزنامه دولتی ایران

با اینکه می دانست آمار اشتغالزایی 1.5 میلیونی دولت دهم در آن سال صحت ندارد و کارشناسان سازمان مطبوعش آن را قبول ندارند، چون دوست نداشت که خاطر مقامات بالاتر را مکدر کند، این آمار را تایید کرد!

عادل آذر در ادامه سه سال باقی مانده همکاری خود با دولت دهم، همواره در ارائه آمار اقتصادی سعی می کرد تا مطابق میل دولتمردان وقت عمل کند و بسیاری از آمارهای آن زمان که بعضا مورد انتقاد اقتصاددانان قرار می گرفت را تایید می کرد!

عادل آذر چگونه دل دولتمردان یازدهم را به دست آورد؟

با روی کار آمدن دولت یازدهم زمزمه ها در خصوص تغییر در راس مرکز آمار ایران آغاز شد، اما عادل آذر در دوران فعالیت خود در دولت یازدهم هم طوری عمل کرد که محمد باقر نوبخت رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی هم دست به ترکیب مرکز آمار ایران نزند.

دولتمردان تدبیر و امید در بدو به دست گرفتن سکان دستگاه اجرایی کشور، به نفی آمارهای اقتصادی دولت گذشته پرداختند و در یکی از این آمارها اعلام کردند که رشد اقتصادی سال 91، منفی 6.8 درصد است. این در حالی است که عادل آذر و مدیران سازمان مطبوعش پیش از روی کار آمدن دولت یازدهم نظر دیگری در مورد آمار رشد اقتصادی سال 91 داشتند، اما بعد از اظهار نظر بانک مرکزی دولت روحانی تصمیم گرفتند که سکوت کنند. در خصوص آمار اشتغالزایی در دولت نهم و دهم هم دولتمردان یازدهم انتقادات بی سابقه ای را مطرح کردند و حتی مسعود نیلی مشاور اقتصادی رئیس جمهور اعلام کرد که در این مدت رقم اشتغال خالص نزدیک به صفر بو، زیرا تنها 14 هزار شغل ایجاد شده است. در این خصوص هم رئیس مرکز آمار ایران در حالی که در دولت قبل مدعی شده بود که دولت احمدی نژاد تنها در سال 89، یک و نیم میلیون شغل ایجاد کرده است، تصمیم گرفت که با سکوت کردن دل مقامات مافوق جدید خود را به دست آورد.

با آغاز سال 93 و تاکید رئیس جمهور و دولتمردان یازدهم روی خروج از رکود و دستیابی به رونق اقتصادی، این بار هم مرکز آمار به عنوان یک نهاد مستقل آماری بنا را بر سکوت کردن گذاشت.

سازمان زیر مجموعه عادل آذر، بعد از این که بانک مرکزی نرخ رشد اقتصادی سال 93 را سه درصد اعلام کرد و تاکید کرد که اقتصاد ایران از رکود نجات یافته است، با این که نظری مخالف با مسئولان ساختمان میرداماد داشت، تصمیم گرفت سکوت کند، تا موجبات نارضایتی دولتمردان را فراهم نکرده باشند.

چرا مرکز آمار به یک باره یاد انتشار آمار رشد اقتصادی افتاد؟

به نظر می رسد حالا که دولت یازدهم به دلیل تشدید رکود اقتصادی در کشور تحت فشار است، مرکز آمار با انتشار آمار نصفه و نیمه رشد اقتصادی، هدفی خاص را دنبال می کند.

انتشار این آمار ناقص و عجیب از رشد اقتصادی، در این برهه حساس بهترین فرصت برای عادل آذر و مدیرانش در مرکز ملی آمار ایران است، تا جایگاه خود را در بین دولتمردان تثبیت کرده و نقش فرشته نجات دولت روحانی را ایفا کنند. اغلب کارشناسان معتقدند اعلام آمار جدید رشد اقتصادی( رشد اقتصادی شش ماه ابتدایی سال 94) بدون آنکه نرخ رشد اقتصادی سال 93 اعلام شود، مقداری مشکوک است.

حالا با انتشار این آمار قدری از فشارها بر بانک مرکزی در خصوص انتشار آمار رشد اقتصادی نیمه اول سال 94 هم کاهش یافته است.

با این تفاسیر و با توجه به این که استقلال مرکز آمار در بسیاری از نظامهای اقتصادی جهان حتی از استقلال بانک مرکزی هم مهم تر است، نوع مدیریت عادل آذر بر مرکز آمار می تواند تهدیدی جدی برای اقتصاد ایران به شمار بیاید. تهدیدی که شاید به مرور مرکز آمار را به یک سازمان کاملا دولتی و وابسته یه دولت تبدیل کند.

مطمئنا اعتماد مردم و فعالان اقتصادی به آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار در شرایط رکود فعلی، می تواند بسیاری از مشکلات موانع را برطرف کند. بنابراین این انتظار از سوی اقتصاددانان و فعالان اقتصادی وجود دارد که عادل آذر و سازمان مطبوعش، چهره ای مستقلتر از مرکز آمار را به اقتصاد کشور نشان دهند و این مرکز را از فضای “بله قربان گویی” موجود خارج کنند. باید دید این انتظار بالاخره تحقق پیدا می کند، یا خیر؟

179/