بریتانیا، هیاهو برای هیچ
متین مسلم/ کارشناس روابط بین الملل
نمایندگان مجلس عوام بریتانیا روز چهارشنبه پس از حدود ۱۱ساعت مذاکرات نفسگیر و رد و بدل کردن اتهاماتی بیسابقه علیه یکدیگر، سرانجام با۳۹۶ رای موافق در برابر ۲۲۳ رای مخالف، طرح نخست وزیر برای شرکت در جنگ سوریه را تصویب و اندکی پس از آن بمب افکنهای تورنادوی مستقر در پایگاه سلطنتی اکروتیری قبرس حملات خود را علیه مواضع داعش آغاز کردند. آیا اکنون و در پی پیامد این تصمیم داعش خودرا آماده نابودی کند؟ پیش بینی تصویب لایحه جنگ آقای کامرون اتفاق غیر منتظرهای نبود. جرمی کوربین رهبر حزب کارگر روز دوشنبه متحدان حزبی خود را در رای آزاد گذاشت یا وزیر جنگ دولت سایه که متحد حزبی اوست اعلام کرد از طرح آقای کامرون حمایت خواهد کرد. آقای نخست وزیربا غرور و در کمال تعجب مخالفان خود را حامیان تروریستها توصیف کرد اما حاضرنشد به سوالات کوربین و متحدان او در پارلمان که او را متهم به ارائه طرحی با ۴ ویژگی منفی کردند پاسخ دهد، ۴ محور مطروحه توسط مخالفان به شرح زیر بود:
اول، احساسی بودن طرح تحت تاثیر حملات تروریستی ۱۳ نوامبر پاریس.
دوم، فقدان یک استراتژی سیاسی وامنیتی برای ورود به جنگ و خروج از آن.
سوم، به خطر افتادن جان شهروندان سوری و مردم بریتانیا.
چهارم، بیثمر بودن حملات هوایی مگر در صورت انجام عملیات زمینی. آیا بریتانیا در صدد اعزام نیرو به سوریه است؟
آقای نخست وزیر تنها با منطق «خطر جدی است و باید به لانههای تروریستها زودتر حمله کنیم» مخالفان خود در پارلمان را منکوب کرد. اما اکنون جرمی کوربین و هوادارانش میتوانند از مسئولیتهای آتی سیاسی و اخلاقی اقدام نخستوزیر شانه خالی و صدایشان را روی او در آینده بلند کنند. اگر پیوستن بریتانیا به ائتلاف نظامی علیه داعش درشرایطی نه مانند امروز اتفاق میافتاد (مثلا یک یا دوسال پیش) که نیروهای مخالف پرزیدنت اسد و شبه نظامیان تروریست داعش ازموقعیت نظامی و استقرار قوی تری در سوریه وعراق برخوردار بودند با دو پیش شرط میتوانست اقدامی قابل توجیه و شاید موثر تلقی شود. نخست؛ داشتن یک برنامه و استراتژی موثر و روشن برای مقابله با داعش و در مقیاسی و سیعتر تروریسم. دوم، تغییر رویکرد و نگاه لندن به پدیده تروریسم در سراسر جهان، خصوصا خاورمیانه. ابهامات امروز تنها به دلیل طرح آنها از سوی جرمی کوربین اهمیت ندارند و لازم هم نیست آقای نخست وزیر مخالفان را متهم به حمایت از تروریسم کند. مهم این است که آنها مشخص کنند «آیا تغییری جدی درسیاستهای دولت نسبت به تروریسم رخ داده است؟ یاآقای کامرون صرفا سرگرم یک بازی سیاسی شده است؟»
عدم مشخص بودن یک استراتژی روشن و نیز ابهام نتیجه هر گونه همکاری با ائتلاف ضد داعش و تاثیر آن بر امنیت منطقه وخود بریتانیا (۳ نکته مطرح شده از سوی رهبر حزب کارگر و متحدان او) همان نکاتی هستند که در اواخر ماه اوت ۲۰۱۳ مانع از تصویب طرح مشابهی از سوی مجلس عوام شد. اما دولت اینک درپس فشار روانی ناشی از عملیات تروریستی پاریس یا گسترش حضور روسیه مترصد است یکبار دیگر بخت سیاسی مبهم خود را بیازماید. یک دیپلمات عرب مقیم لندن که دولت متبوعش طرف مشورت بریتانیا برای شرکت در جنگ قرار گرفته ورهبر کشورش اخیرا از مسکو دیدن کرده میگوید «دخالت بریتانیا در جنگ اگر با هدف تغییر معادلات نظامی در میدان زمینی جنگ صورت پذیرفته، بیشک لندن به اهدافش نخواهد رسید. ما به آنها گفتهایم بدون داشتن یک اراده قوی، موثر و فرا گیرمنطقهای که جنبههای سیاسی را مورد توجه قرار دهد و نیز تقویت نیروهای زمینی و مشخصا عملیات انسانی؛ گسترش عملیات هوایی تغییری در معادلات ایجاد نخواهد کرد. چند فروند بمب افکن قرار است چه کاری انجام دهند». این دیپلمات میافزاید «آقای کامرون احساس میکند میزبان یک ضیافت است. با این تفاوت در آخرین لحظات که همه چیز ظاهرا آماده وزحمات را دیگران کشیدهاند مانند مهمانان وارد مجلس شده. آقای کامرون مترصد است نشان این ما بودیم که داعش را نابود کردیم!. والا دلیل اینهمه سروصدا چیست؟»
دیدگاه مخالفان آقای کامرون و یا حتی این دیپلمات عرب البته از زاویه دیگری هم اهمیت دارد. از آنجا که قرار نیست هیچ نیروی نظامی زمینی وارد عرصه جنگ شود، مسئولیت حفظ دستاوردهای احتمالی حملات هوايی در روی زمین به عهده کیست؟ واین نیرو از کجا و چگونه تامین خواهد شد؟ مخالفان سوری؟ آنها نشان دادهاند که توانایی خوبی در اتلاف منابع، تسلیم سلاحها به داعش و همکاری باآنها داشته و معمولا رفتاری تبهکارانه دارند. بسیار خب! پس بار آن را چه کسی بر دوش خواهد کشید؟ ترکیه، متحدان عرب، اردن، سودان، عربستان، قطر!؟ خیلی مضحک است! آنها خوب پول خرج میکنند. اما اگر از دیگران چنین انتظار شرورانهای دارند، بهتراست اولا خود مسئولیت انسانی و عواقب آن را به عهده بگیرند، ثانیا جامعه بینالمللی با درک بهتر واقعیات سیاسی سوریه حداقل اراده لازم برای مهار ترکیه و کنترل مرزهای آن با سوریه را اعمال نماید. شایدآنگاه روزنهای پیدا شود.
179/