کوچ اجباری دستفروشان از مترو
فروش اصطلاحا شیر مرغ تا جون آدمیزاد در خطوط متروي تهران، در یکی، دو سال اخیر به چالش و آسیبی جدی در مترو تبدیل شده بود که با وجود برخوردهای مقطعی، هر روز به تعداد دستفروشان مترو افزوده میشد. فروش اجناس زنانه در واگنهای زنان و اجناس مردانه و عمومی در واگنهای مردان، چهرهای نه چندان زیبا به واگنهای متروي پایتخت داده بود که در این میان، برخی سوء استفادهها از فضای دستفروشی در مترو نارضایتی بسیاری را در بين شهروندان ایجاد کرده بود. کیف قاپی، جیب زنی، فروش اجناس غیراستاندارد و حتی در برخی موارد جا به جایی مواد مخدر آسیبهای ناشی از دستفروشی در واگنهای مترو بود که با وجود محدودیتهای قانونی اما مسئولان مترو را بر آن داشت تا درهای مترو را به روی دستفروشان بسته و محدودیت برای حضورشان قایل شوند.
در این باره، فرمانده یگان حفاظت شهرداری تهران از ممانعت ورود دست فروشان به داخل مترو در روزهای اخیر خبر داده و گفته اقدامات اولیه طی چند هفته گذشته آغاز شد اما از چهارشنبه گذشته- ۲۵آذرماه- این موضوع عملیاتی شد. به گونهای که هیچ دستفروشی اجازه ورود به داخل متروی تهران را ندارد. به گفته سردارمحمدرضا علیپور روزانه بالغ بر ۴هزار دستفروش در داخل متروی تهران اقدام به خرید و فروش کالاهای مختلف میکردند که اکنون از ورود آنها ممانعت میشود.
برخورد با ورود دستفروشان به مترو
«داخل مترو جای خرید و فروش نیست چرا که اکثر ایستگاههای مترو دارای غرفههای غذایی و پوشاک است و دلیلی ندارد که داخل مترو دستفروشان حضور داشته باشند.» فرمانده یگان حفاظت شهرداری تهران با بیان اینکه روزانه ۳میلیون مسافر در175/5 کیلومترمربع فضای مترو در زیرزمین رفت و آمد میکنند، اظهار کرد: در جهت ایجاد امنیت و آسایش برای مسافران مترو این اقدامات در دستور کار قرار گرفت اما برخورد ما با دستفروشان مترو سلبی نیست بلکه ایجابی است. علیپور با بیان اینکه اکثر دستفروشان شهرستانی و برخی هم از اتباع بیگانه هستند، ادامه داد: تعداد کمی از دستفروشان تهرانی هستند که طی یک ماه گذشته یگان حفاظت شهرداری تهران نسبت به شناسایی این افراد اقدام کرده است.
وی درخصوص همکاری ارگانهای مختلف در ساماندهی دستفروشان مترو گفت: یگان حفاظت شهرداری تهران، پلیس مترو، فرماندهی انتظامی تهران بزرگ، یگان ویژه ناجا، معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران و شرکت مترو در این رابطه وارد عمل شده است. فرمانده یگان حفاظت شهرداری تهران با تاکید بر اینکه دستفروشان مترو همانند دستفروشان سبزه میدان و محدوده بازار دارای سابقه زیادی نیستند، افزود: اکثر دستفروشان مترو گذری و تفننی به داخل مترو میآمدند و درآمد ماهیانه آنها تقریبا بین یک تا سه میلیون تومان بود.
کنترل نامحسوس دستفروشان
وی با بیان اینکه از ورود دستفروشان در تمامی ورودیهای مترو ممانعت به عمل میآید، گفت: تمامی درهای ورودی مترو از خیابان، گیت کنترل بلیت و فضای بین درهای اصلی و گیتها (راهروها)، ایستگاهها و سکوها و در نهایت داخل واگنها به صورت محسوس و غیرمحسوس کنترل میشود.
فرمانده یگان حفاظت شهرداری تهران با اشاره به اینکه ممنوعیت ورود دست فروشان به مترو به دلیل سلب آسایش و امنیت مسافران مترو توسط آنان در دستور کار قرار گرفته است، اذعان کرد: ارائه محصولات بهداشتی قاچاق، ایجاد بستری برای جلوگیری از ورود موادمخدر و همچنین جلوگیری از سوء استفاده ابزاری از کودکان و زنان از دلایل اجرای این طرح است. جلوگیری از ایجاد مزاحمت برای بانوان، تسهیل تردد مسافران، ممانعت از ایجاد زمینههای اخاذی و نیز آلودگی بصری در متروی تهران از دیگر اهداف این طرح به شمار میآید. علیپور رضایتمندی شهروندان را هدف نهایی اجرا ي طرح ممانعت از حضور دستفروشان به داخل مترو خواند. معاون خدمات شهری شهرداری تهران نیز در پاسخ به این پرسش که نحوه جمع آوری دستفروشان مترو چه ساز و کاری دارد، اظهار کرد: جمعآوری دستفروشان مترو به خدمات شهری مرتبط نیست بلکه موضوعی است که در دل تشکیلات حمل و نقل عمومی شهر تهران و مترو پیگیری میشود اما با توجه به شرایط کنونی دستفروشان مترو با سردار ساجدی نیا در این رابطه جلسهای برگزار شده که این موضوع نیز حل شود و هماهنگیهايی بهعمل آمده كه این کار هم به زودی شروع میشود. به گفته مجتبی عبداللهی، بررسیها نشان میدهد برخی دستفروشان نیازمند واقعی هستند از این رو شهرداری تهران در پی آن است با اجرای طرح جمع آوری دستفروشان، محلی را برای فروش محصولات این افراد تعیین و شرایط فروش را برای آنان مهیا کند.
در حال حاضر در شهر تهران ۲۷ روز بازار وجود دارد که سیاست شهرداری تهران در راستای افزایش تعداد روزبازارهای شهر و نیز افزایش تعداد روزهای تشکیل روز بازار در هفته است تا به این ترتیب افراد نیازمند در میان دستفروشان شناسایی و به محل روزبازارها معرفی شوند.
رضایت شهروندان از ممنوعیت دستفروشی در مترو
اما در حالی که همچنان برخی شهروندان، در مقابل برخورد با دستفروشان در مترو واکنشهای احساسی نشان داده و تلاش برای ادامه فعالیت آنها میکنند، عمده مسافران متروي تهران از ممنوعیت ورود دستفروشان به واگنهای مترو در روزهای اخیر رضایت داشته و خواهان تداوم این ممنوعیت هستند.
در گفتوگو با شمار زیادی از مسافران خط یک متروي تهران درباره طرح ممنوعیت حضور دستفروشان در مترو، از آنها شنید که در روزهای اخیر با عدم حضور دستفروشان، امنیت بیشتری برای حضور مسافران در مترو ایجاد شده است. آنها همچنین گفتند که مزاحمتها برای مسافران کمتر شده به خصوص بانوان، با خیال آسوده تری در مترو حضور پیدا میکنند.
یکی از مسافران مترو با اشاره به ظاهر نامناسب و کثیف برخی دستفروشان در مترو گفت: واقعا درشأن مسافران مترو نبود که برخی افراد با لباس پاره و ظاهرهای کثیف، صرفا برای جلت نظر مسافران و ترغیب آنها برای خرید، در واگنهای مترو حاضر میشدند. این شهروند تهرانی تاکید کرد: برخی دستفروشان نیز کالاهای تقلبی و بیکیفیتی عرضه میکردند که مسافران پس از خرید، متوجه بیکیفیت بودن کالای خریداری شده میشدند اما راهی برای جبران خسارت نداشتند.
درآمدهاي غير متعارف دستفروشان
دستفروشی در متروي تهران در سالهای اخیر به شغلی پر درآمد تبدیل شده بود و جاذبههای زیادی را برای افراد غیر ماهر ایجاد کرده بود تا با حضور در مترو، درآمدهای میلیوني داشته باشند. برخی سودجویان نیز با راه انداختن شبکههای دستفروشی در مترو و با توجه به درآمدهای زیاد، افرادی را استخدام کرده تا دستفروشی کنند.
به این ترتیب که افراد بیکار، نزد افراد مشخص رفته و هر روز، مقداری کالا از آنها برای فروش در مترو گرفته و در نهایت به طور روز مزد، دستفروشی میکردند. درآمد بالای دستفروشان در متروي تهران تا آنجا پیش رفت که رئیس ستاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار شهرداری تهران گفت که برخی دستفروشان مترو، ماهانه حدود ۳ میلیون تومان درآمد دارند و این درآمد بالا، مانع جذب این افراد به مراکز کوثر میشود به گونهای که آنها حاضر نیستند کار خود را ترک کنند و حقوق وزارت کار این مراکز را دریافت کنند.
فیروزفر ضمن اشاره به اینکه شهرداری نمیتواند به طور مستقیم وارد این مسئله شود که زنان نمیتوانند در مترو دستفروشی کنند، تصریح کرد: حل این معضل نیازمند یک حرکت جمعی است. وی با بیان اینکه حضور این دستفروشان باعث بر هم زدن آرامش مسافران و نیز تجمع و شلوغی بیشتر خواهد شد، اظهار کرد: این افراد با ندادن مالیات و اجاره مغازه و نیز فروختن اجناس خود به مردم بدون واسطه سود بالایی کسب میکنند و همین امر باعث افزایش تعداد دستفروشان و نیز مقاومت آنها در مقابل ترک این شغل کاذب شده است. رئیس ستاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار شهرداری تهران ضمن اشاره به جو ایجاد شده در مورد این افراد که دارای فقر شدید و مشکلات و معضلات جدی هستند، ادامه داد: بیشتر مسافران به خاطر ترحم هیچ اعتراضی به مزاحمتهای ایجاد شده توسط این دستفروشان نمیکنند و این در حالی است که برخی از آنها افراد بیبضاعتی نسیتند. فیروزفر تاکید کرد که ساماندهی زنان دستفروش مترو با همکاری تمامی اقشار جامعه و نیز فرهنگ سازی از طریق رسانههای مختلف، میسر خواهد شد.
176/