تله برای عربستان در سوریه
ابراهيم فراهاني / کارشناس سیاسی: شکست سومین مذاکرات صلح ژنودلیل این مدعاست که بحران سوریه در کوتاه مدت راه حل مشخصی ندارد . دلایل شکست مذاکرات صلح را می توان در عدم حضور نماینده همه گروه های میدانی در سوریه ، اختلافات زیاد قدرتهای منطقه ای و فرا منطقه ای ، حضور گروه های تروریستی شناخته شده جیش الاسلام و جیش الفتح و مهمترین دلیل ، پیشروی نیروهای اسد در طول مذاکرات و آزادی نبل و الزهرا دانست . در مذاکرات هر طرفی که زمین بیشتری در اختیار داشته باشد ، دست پرتری در مقابل حریف دارد. هرچه این مذاکرات دیرتر به نتیجه برسد به نفع نیروهای اسد و روسیه و ایران در حال پیشروی است. زمزمه های حضور نظامی ترکیه هم به گوش می رسد اما اعلام حضور نیروی زمینی عربستان با چراغ سبز وزیر دفاع آمریکا موضوع این یادداشت است . اولین هدف حضور عربستان در سوریه با نیروی زمینی، شکست های پی در پی گروههای سلفی است که با کشته شدن علوش دیگر اتحاد و هماهنگی قبلی را ندارند . این حضور علنی نظامی شاید بتواند روحیه نیروهای سلفی را تقویت کند و از امکانات لجستیک بهره ببرد . دومین هدف ، پرداخت هزینه گزاف نظامی در منطقه ای حساس تر است که مورد توجه نظام بینالملل باشد و عربستان بتواند خود را به عنوان قدرت منطقه ای مطرح کند . نزدیک به یکسال از حمله عربستان به یمن می گذرد اما عربستان با صرف هزینه زیاد هنوز نتوانسته به اهداف اولیه خود دست یابد. یمن باتلاقی است که در گذشته «ناصر » ناجی ملت های عرب را در گیر کرد و با شکست مقابل حوثی ها مجبور به ترک آنجا شد . امروز عربستان با نیروی منظم و کلاسیک نظامی نبرد نمی کند بلکه در زمینی بیابانی و پهناور با نیروهای قبیله ای در گیر است که جنگ نامنظم میکنند. برای آمریکا امنیت تنگه باب المندب اهمیت دارد و تا زمانی که جنگ به این منطقه نزدیک نشود ، دخالتی ندارد . سکوت خبری بحران یمن باعث شده عربستان برای مطرح کردن قدرت نظامی اش تصمیم به حضور علنی در سوریه بگیرد اما این حضور می تواند باتلاق دیگری برای عربستان خسته باشد که درگیر چندین معضل اساسی است :
مشکلات اقتصادی : سقوط بی سابقه قیمت نفت برای عربستانی که روزانه 10 میلیون بشکه نفت تولید می کند فاجعه بارتر از رقیب منطقه ای اش «ایران» است که تولید روزانه یک میلیون بشکه نفت دارد . استفاده از ذخایر ارزی استراتژیک هم تا کی ادامه خواهد یافت . فراموش نکنیم که پخش کردن 30 میلیارد دلار بین مردم عربستان توسط نظام سلطنتی در بهار عربی سبب ساز عبور از بحران آن سالها شد و اگر بحران جدیدی اتفاق بیفتد هزینه آن از کجا تامین خواهد شد؟
مشکلات داخلی نظام سلطنتی : بالا رفتن سن پسران عبدالعزیز و عدم توانایی و هوشیاری شاه سلمان ،نوید نسلی جدید از نوادگان را می دهد . رقابت محمد بن نایف ولیعهد و محمد سلمان جانشین ولیعهد در رسیدن به پادشاهی ماجرای تازه ای است که در نسل جدید پادشاهان دولت محافظه کار عربستان تازگی دارد و قابل پیش بینی نیست . درگیری جناحی و دودستگی در دربار و بی تجربگی و ماجراجویی از ویژگی تازه واردان است .
کمبود نیروی زمینی : عربستان فاقد نیروی نظامی پیاده قدرتمند همانند ترکیه و ایران است . مشکلی که امروز در یمن با آن درگیر است و دست به دامن نیروهای پاکستانی شده است . حتی با ترفند و پول ، زائران افغانی را به جنگ یمن اعزام کرده اما همچنان با کمبود نفرات همراه است . اعزام نیروی زمینی تازه نفس و جدید به سوریه برای عربستان دردسر آفرین است .
عدم توانایی بازی علنی همزمان در چند زمین بحران: عربستان توانسته با دلارهای نفتی و خرج آن در سوریه ،عراق و لبنان و … جنگ نیابتی را به پیش ببرد اما حضور علنی در بحرین و یمن در سالهای اخیر به اندازه کافی توان عربستان را گرفته است . درست است که عربستان بازیگری قدرتمند درمنطقه است اما این توان ظرفیتی دارد .ورود نیروهای زمینی به خاک بحران زده سوریه تله ای برای عربستان است که نمی تواند بحرانهای داخلی و ماجراجویی های منطقه ای اش را جبران کند بلکه به فرسایش بیشتر حکومت سلطنتی می انجامد. اما نکته مهم این امر استقبال کارتر، وزیر دفاع دولت اوباماست که هدفش ازموافقت با این حرکت تازه عربستان چیست ؟ به نظر می رسد اولین هدف از وارد کردن عربستان به زمین سوریه ،هم برای حل بحران وهم برای تغییر موازنه قواست . اگر عربستان وارد زمین سوریه شود باید تا زمان حل بحران در سوریه بماند و هرچه این زمان طولانی شود به فرسایش بیشتر عربستان منجر می شود. کمک به نیروهای مخالف اسد و تغییر نتیجه بازی به نفع گروه های معارض سوری در مقابل روسیه و اسد دیگر هدف آمریکاست . به نظر می رسد هدف مهم تر آمریکا دستیابی به توازن منطقهای است . عربستان دیگر به آمریکا اطمینان ندارد و نگران مذاکرات پشت پرده ایران و آمریکاست . اعدام شیخ النمر و خصومت علنی با ایران، جواب این بی اعتمادی است. آمریکا امروز می خواهد رژیم عربستان را در جنگ فرسوده کند تا دست از ماجراجویی جدید بردارد . وارد کردن صدام به جنگ با ایران و جنگ فرسایشی هشت ساله ای که قبلا آزموده شده است.
179/