رنج‌های بازار خودرو در سال 94
در این سال، فروش خودروسازان افتی قابل‌توجه را تجربه کرد و در نهایت سبب شد برنامه تولید یک میلیون و 400 هزار دستگاهی آنها برای سال 94 محقق نشود. البته میهمانی رکود در بازار خودرو، ریشه‌ای حدودا سه ساله دارد، چه آنکه مشتریان از اواسط سال 92 رفته رفته با بازار قهر کرده و بخش قابل توجهی از آنها خرید و فروش خودرو را به‌نوعی تحریم کردند.
اگرچه ابتدا گمان می‌رفت مشتریان خیلی زود با بازار خودرو آشتی کنند، اما هرچه جلوتر رفت، مشخص شد قهرشان ریشه‌دار بوده و آنها به‌نوعی رویگردان از خودروسازان داخلی شدند.
آنچه سبب شد مشتریان این رفتار را از خود بروز دهند، به‌نوعی به رفتار خودروسازان برمی‌گشت؛ زیرا نظرسنجی‌ها و کامنت‌های مردمی در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌داد آنها از کیفیت و قیمت و خدمات پس از فروش خودروهای تولید داخل راضی نبوده و از همین رو بازار را تحریم کرده‌اند. حرف مشتریان این بود که حاضر به خرید خودروهای داخلی با قیمت بالا و کیفیت پایین و خدمات پس از فروش نه چندان مناسب نیستند و خودروسازان باید دست به اصلاحی اساسی در این موارد زده و نقاط ضعف خود را پوشش دهند.
در واقع یکی از دلایل اصلی به رکود رفتن بازار به خصوص طی سال 94، همین اعتراض مشتریان به کیفیت، قیمت و خدمات پس از فروش خودروها بود، اعتراضی که حتی خود را در قالب کمپین «نه به خودرو نو داخلی» نیز نشان داد. این کمپین که بحث‌های زیادی بر سر مردمی بودن یا نبودن آن شکل گرفت، تا حدی در پایین آمدن حجم فروش خودروسازان کشور اثرگذار بود و کار را به جایی رساند که مسوولان صنعت خودرو کشور در مقام واکنش به آن برآمدند. بعدها البته با توجه به اتفاقاتی که در ماجرای تسهیلات 25 میلیون تومانی رخ داد، مشخص شد کمپین «نه به خودرو داخلی» چندان نتوانسته مشتریان را با خود همراه کند و به‌نوعی شکست خورده است.
رویای پسابرجامی مشتریان
اما رکود شدید بازار طی سال 94 تنها به‌دلیل کمپین و قهر مشتریان نبود، چه آنکه مسائل مهم دیگری مانند «نقدینگی پایین مشتریان» و «امید به ارزانی و ورود خودروهای خوب خارجی به کشور» نیز در رقم خوردن روزهای تاریک بازار نقش داشتند. بر این اساس، مشتریان در انتظار توافق جامع هسته‌ای و اجرایی شدن برجام ماندند تا اثرات آن را بر بازار خودرو لمس کنند و از همین رو خرید و فروش را به تاخیر انداختند.
این دسته از مشتریان در واقع به‌نوعی انتظار معجزه را در بازار می‌کشیدند و گمان می‌کردند پس از توافق هسته‌ای، هم خودروهای داخلی ارزان می‌شوند و هم محصولات خارجی با قیمت و کیفیت مناسب، به‌زودی زود روانه بازار کشور خواهند شد. به‌عبارت بهتر، رویای پسابرجام مشتریان یکی از عمده دلایل رکود سنگین بازار خودرو در سال 94 بود، رویایی که هنوز خیلی‌ها امید به تعبیر آن دارند و با این حساب هیچ بعید نیست دامنه رکود بازار (از ناحیه خوش‌بینی مشتریان) به سال آینده نیز بکشد.
این در شرایطی است که سال 94 در آستانه اتمام بوده و چند هفته از برجام نیز می‌گذرد، با این حال نه خبری از کاهش قیمت خودروهای داخلی به گوش می‌رسد و نه چشم مشتریان به جمال خودروهای ارزان و با کیفیت داخلی روشن شده است. آن طور که خودروسازان می‌گویند، نه قرار است محصولات آنها ارزان شود نه خودروهای خارجی به این زودی‌ها روانه بازار کشور خواهند شد و با این حساب می‌توان ادعا کرد رویای پسابرجامی مشتریان تعبیر نخواهد شد.
وامی که ناجی خودروسازان شد
بازار خودرو کشور اما در شرایطی یکی از سخت‌ترین و راکدترین سال‌های عمر خود را به انتها می‌رساند که اگر کمک ویژه دولت مبنی‌بر ارائه تسهیلات 25 میلیون تومانی نبود شاید خودروسازان کشور حالا نفسشان به شماره افتاده بود. اواسط آبان ماه امسال بود که دولت در طرحی نسبتا جذاب، 110 هزار فقره تسهیلات 25 میلیون تومانی را در بین مشتریان تقسیم کرد تا توان و انگیزه آنها را برای خرید خودرو بالا برده و خودروسازان کشور را از خطر ورشکستگی نجات دهد. هرچند با توجه قهر مشتریان و مسائلی مانند کمپین، ابتدا گمان می‌رفت استقبال چندانی از طرح دولت صورت نگیرد، با این حال مشتریان برای دریافت این تسهیلات صف کشیدند و کار به جایی رسید که خودروسازان حدود 15 هزار دستگاه نیز بیش از آنچه مقرر بود، خودرو فروختند.
استقبال مشتریان از تسهیلات 25 میلیونی نشان داد مشکل اصلی آنها نقدینگی است و اگر قیمت خودروها مناسب باشد و تسهیلات مالی در اختیارشان قرار گیرد، نسبت به خرید خودروهای داخلی اقدام خواهند کرد. اما از بازار رکودزده سال 94 که بگذریم مروری می‌کنیم برافت و خیز قیمتی خودروها در هفته جاری که در نوع خود بی‌سابقه بوده است؛ چراکه رکود بازار در واپسین روزهای اسفند در هیچ سالی تجربه نشده است.
بازار بی‌رونق شب عید
در حالی که بسیاری از فعالان بازار خودرو به فروش هفته آخر اسفندماه چشم دوخته بودند، اما عدم مراجعه مشتریان به بازار امید آنها را نقش برآب کرد. در همین حال بازار خودرو به گفته دست‌اندرکاران بازار با افت و خیز قیمتی همراه بوده است. بر این اساس، نمایشگاهداران خودرو با گلایه از وضعیت کنونی بازار شرایط انتظاری مشتریان برای ورود خودروهای جدید را عامل اصلی در رکود بازار شب عید می‌دانند. این در حالی است که هر ساله بازار خودرو به‌دلیل در پیش بودن عید نوروز با رونق خاصی همراه بوده است. امید فعالان بازار در حالی نقش بر آب می‌شود که بسیاری از نمایشگاهداران خودرو پایتخت معتقدند که رکود سال جاری به ماه‌های ابتدایی سال 95 نیز سرایت خواهد کرد. به اعتقاد آنها تا زمانی که مشتریان تصمیم به خرید خودرو نگیرند بازار تکان خاصی را تجربه نخواهد کرد.
افت‌وخیز قیمت داخلی‌ها
به گفته فعالان بازار، در حال حاضر پژو 206 تیپ 5 با قیمتی برابر با 37 میلیون و 200 هزار تومان خرید و فروش می‌شود که این موضوع از ثبات قیمت خودروی موردنظر در هفته‌جاری حکایت می‌کند. اما پژو 206 صندوقدار در مدل V8 با کاهش 100 هزار تومانی قیمت خود در بازار، در حال حاضر 37 میلیون و 600 هزار تومان به فروش می‌رسد. از سوی دیگر پژو 405 با افزایش 100 هزار تومانی، هم‌اکنون 30 میلیون و 500 هزار تومان به فروش می‌رسد. سمند نیز هم‌اکنون 31 میلیون تومان قیمت دارد که این موضوع از افزایش 300 هزار تومانی آن حکایت دارد.
پژوپارس نیز که طی هفته‌های گذشته با افزایش قیمت مواجه بود طی هفته جاری ثبات قیمتی خود در بازار را حفظ کرده است و در حال حاضر 36 میلیون و 500 هزار تومان خرید و فروش می‌شود، اما از بازار رانا خبر می‌رسد، این خودرو در حال حاضر 33 میلیون و 200 هزار تومان قیمت دارد و این نشان می‌دهد رانا 100 هزار تومان کاهش قیمت را تجربه کرده است. فعالان بازار اما در مورد دنا عنوان می‌کنند که این خودرو توانسته ثبات قیمت خود را در بازار حفظ کند، با این حساب در حال حاضر برای خرید دنا باید 45 میلیون تومان هزینه کرد. از دنا که بگذریم، قیمت خودروهای شرکت سایپا این هفته با افزایش اندکی مواجه بودند؛ چه آنکه به گفته نمایشگاهداران خودروی پایتخت، تیبا در مدل صندوقدار خود هم‌اکنون 24 میلیون تومان قیمت دارد که این موضوع از افزایش 100 هزار تومانی قیمت این خودرو حکایت دارد.
همچنین برای خرید پراید در مدل 131 نیز باید 20 میلیون تومان هزینه کرد که این موضوع نشان از افزایش 100 هزارتومانی قیمت این خودرو در بازار دارد. برای خرید مدل 111 پراید نیز باید 20 میلیون و 500 هزار تومان هزینه کرد که این موضوع از افزایش 200 هزارتومانی قیمت خودرو موردنظر حکایت دارد. از سوی دیگر پراید در مدل 132 با قیمتی معادل 20 میلیون و 300 هزار تومان خرید و فروش می‌شود و با این حساب، خودرو موردنظر 100 هزارتومان افزایش را به خود دیده است، اما از بازار سراتوهای مونتاژی سایپا نیز خبر می‌رسد که این خودروها تغییرات قیمتی را به خود دیده‌اند، به طوری که سراتوی اتومات با قیمت برابر با 90 میلیون و 700 هزار تومان خرید و فروش می‌شود که این موضوع نشان از افزایش 200 هزار تومانی این خودرو طی هفته جاری دارد؛ برای مدل دنده‌ای آن نیز باید 75 میلیون و 800 هزار تومان دست به جیب شد که این موضوع از افزایش 200 هزار تومانی آن حکایت دارد.
سری هم اما به خانواده تندر-90 بزنیم. به گفته فعالان بازار تندر-90 مدل پارس خودرو با افزایش 100 هزار تومانی در حال حاضر 39 میلیون و 800 هزار تومان خریدوفروش می‌شود. پارس تندر نیز در حال حاضر 40 میلیون تومان به فروش می‌رسد که این نشان از ثبات قیمتی این خودرو طی هفته جاری دارد. از بازار تندر-90 مدل اتومات خبر می‌رسد که این خودرو ثبات قیمتی خود را طی هفته جاری حفظ کرده است با این حساب، تندر اتومات در حال حاضر با قیمتی معادل 49 میلیون و 700 هزار تومان خرید و فروش می‌شود.