ترافیک سنگین دیپلماتیک در پایتخت

موبنا- این موج از همان روزهای اول بعد از توافق نهایی در وین (از ٢٣ تیر) آغاز شد، اگرچه بعد از توافق ژنو برخی از این سفرها آغاز شده ‌بود. اروپایی‌ها در همین زمان با سرعت‌ بیشتری از دیگران حرکت کردند، اما به دنبال توافق وین بود که آسیایی‌ها و حتی آنها که در خاور دور ساکن بودند هم به این جمع پیوستند. هفته آینده نیز قطار دیپلماتیک تهران همچنان پرسرعت در حرکت خواهد بود. اواسط هفته آینده نخست‌وزیر ایتالیا مسافر تهران است؛ او اسفند میزبان حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران بود.

وزیر خارجه هند هم هفته پیش‌رو راهی تهران می‌شود، خانم «سوشما سواراج» تابستان گذشته میزبان جواد ظریف در دهلی‌نو بود. در همین حال، گفته شده پرنس چارلز، ولیعهد بریتانیا نیز قصد دارد پاییز به ایران مسافرت کند. همچنین گفته می‌شود سفر «شینزو آبه»، نخست‌وزیر ژاپن نیز برای شهریور برنامه‌ریزی شده‌ است. اگرچه در این بین حتما سفرهای دیگری برنامه‌ریزی شده که به دلیل قطعی‌نشدن از سوی دو طرف، هنوز اطلاع‌رسانی نشده‌ است، اما بدون شک تهران سال پر میهمانی در پیش خواهد داشت.

مسافرانی از هند

«سوشما سواراج»، وزیر امور خارجه هند، ١٦ آوریل (٢٨ فروردین) با هدف تحکیم روابط اقتصادی و سیاسی بین هند و ایران، پس از اجرائی‌شدن برجام و لغو تحریم‌ها به تهران سفر می‌کند.  به گزارش ایرنا، روزنامه انگلیسی‌زبان تریبیون روز چهارشنبه در گزارشی به نقل از منابع رسمی، سفر وزیر امور خارجه هند به ایران در اواخر آوریل را تأیید کرد.

گفته می‌شود وزیر امور خارجه هند در این سفر در نشست مشترکی با وزیر امور اقتصادی و دارایی کشورمان به بررسی روابط دوجانبه می‌پردازد. او در حالی به تهران سفر می‌کند که پیش از او- شنبه ٢١ فروردین- وزیر نفت هند نیز به تهران سفر می‌کند.

دارمندرا پرادهان، وزیر نفت هند، در این سفر علاوه بر دیدار با همتای ایرانی خود با محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، ولی‌اله سیف، رئیس کل بانک مرکزی و اکبر ترکان، دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی گفت‌وگو می‌کند. دارمندرا پرادهان یکشنبه (٢٢ فروردین) در سفری به چابهار، از محل احداث پتروشیمی از سوی شرکت‌های هندی برای تولید کود شیمایی بازدید می‌کند و پس از آن ایران را ترک خواهد کرد.

تعیین‌تکلیف پروژه گازی

سفر این دو وزیر هندی به تهران، علاوه بر دیدارهای سیاسی، با پیگیری برخی موضوعات باقی‌مانده از پیش همراه خواهد بود. مذاکره درباره امضای قرارداد بلوک گازی «فرزاد بی»، ازجمله این موضوعات است. شرکت هندی در سال ٢٠٠٨ این میدان گازی در خلیج فارس را کشف کرد، اما در سال ٢٠١٠ به دلیل فشار آمریکا پروژه را ترک کرد. شرکت نفتی «ONGC» علاقه‌مند به بازگشت به این میدان گازی است که با نظارت شرکت نفت و گاز پارس اداره می‌شود.

هند بزرگ‌ترین مشتری نفتی ایران پس از چین است، این کشور همچنین علاقه‌مند به حضور در بخش‌های مختلف انرژی ایران از جمله توسعه و سرمایه‌گذاری در بخش پتروشیمی است. هند واردات نفت خام از ایران را در ماه مارس سال‌جاری به بالاترین سطح در پنج سال گذشته افزایش داد. در سال‌های تحریم ایران، یکی از مهم‌ترین مشکلات، نحوه بازگشت پول فروش نفت ایران از هند بود.

تلاش برای سفر نخست‌وزیر

علاوه بر مذاکرات نفتی، آنچه بیشتر از دیگر موضوعات در سفر وزیر خارجه هند به تهران اهمیت خواهد داشت، برنامه‌ریزی برای انجام سفر «نارندرا مودی»، نخست‌وزیر هند، به ایران در آینده‌ای نه‌چندان دور است. به گزارش ایرنا، ایران در ماه ژانویه از نخست‌وزیر هند برای سفر به تهران دعوت کرد، مودی این دعوت را پذیرفت، اما تاکنون تاریخی برای انجام این سفر تعیین نشده است.

مودی هفته گذشته به عربستان سفر کرده ‌بود و با توجه به شرایط منطقه‌ای و روابط دو کشور، این سفر از اهمیت بالایی برخوردار است. ایرنا به نقل از کارشناسان نوشته: «سفر وزیران نفت و خارجه هند به ایران پس از سفر هفته گذشته نخست‌وزیر هند به عربستان سعودی، تلاشی از سوی این کشور برای برقراری توازن در روابط منطقه این کشور است». ایران و عربستان اگرچه در سال‌های دولت یازدهم نتوانستند تحول چشمگیری در رابطه دوجانبه خود ایجاد کنند، اما بحران یمن، مسائل مربوط به سوریه و به دنبال آن حادثه منا موجب شد این وضعیت پیچیده‌تر شود.

ماجرای قیمت‌گذاری نفت در اوپک و به دنبال آن، کاهش قیمت نفت از سوی عربستان و اعدام شیخ نمر و اعتراض گروهی در ایران که منجر به بالارفتن از دیوار سفارت عربستان در تهران و تخریب بخشی از بنای کنسولگری این کشور در مشهد شد، در ماه‌های گذشته رابطه تهران- ریاض را پیچیده‌تر از قبل کرده‌ است. عمده میهمانان اخیر تهران، پیش یا پس از سفر به تهران، ریاض را هم در برنامه سفر خود دارند و بیش از همیشه این بحث نمود یافته که ایران و عربستان، دو قدرت تأثیرگذار منطقه‌ای هستند که حتی همسایگان شبه‌قاره نیز برای ارتباط با این دو قدرت به دنبال برقراری یک موازنه‌اند.   کارشناسان معتقدند تهران و دهلی‌نو بعد از لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، درصدد گسترش و تقویت روابط دوجانبه در زمینه‌های مختلف، پیش از سفر نخست‌وزیر هند به ایران هستند.

نخست‌وزیر می‌آید

مسافر دیگر هفته پیش‌روی تهران، نخست‌وزیر ایتالیا است؛ او ۲۴ و ۲۵ فروردین به تهران سفر می‌کند اما جزئیات برنامه سفر او اعلام نشده است. رسانه‌ها نوشته‌اند سفر نخست‌وزیر ایتالیا به ایران، نخستین سفر رئیس دولت یک کشور مهم اقتصادی اروپایی به ایران از زمان توافق هسته‌ای خواهد بود. ایتالیا از اولین کشورهای اروپایی بود که بلافاصله بعد از اعلام و اجرای توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های ج هانی روابط اقتصادی خود را با تهران از سر گرفت. این کشور پیش از تحریم‌ها سومین شریک اقتصادی ایران در مبادلات اقتصادی بود. بهمن سال گذشته حسن روحانی، در سفر به ایتالیا و فرانسه اسناد و یادداشت‌های همکاری مختلفی امضا کرد. در دو سال مذاکرات هسته‌ای نیز وزیران خارجه ایتالیا سه‌بار به تهران سفر کردند و ظریف نیز در یک سفر پاسخ آنها را داد. پیش از این و در سطح نخست‌وزیر رؤسای جمهور سوئیس و اتریش نیز به تهران سفر کرده بودند.

شاه‌ماهی شرق دور

در این بین شاه‌ماهی میهمانان تهران «شینزو آبه»، نخست‌وزیر ژاپن است که قرار است شهریور به تهران سفر کند. ژاپن که محافظه‌کارتر از دیگر شرکای آسیای دور است، بعد از ٣٨ سال در چنین سطحی به تهران سفر می‌کند. در همین زمینه یک نشریه ژاپنی در گزارشی از سفر به ایران به‌عنوان نقطه عطف در تاریخ روابط دو کشور نام برد و نوشت: این سفر می‌تواند علاوه بر گسترش و توسعه مناسبات دوجانبه، بسیاری از کوتاهی‌های صورت‌گرفته توسط توکیو در دوران تحریم‌ها را جبران کند. به گزارش ایرنا، سفر نخست‌وزیر ژاپن براساس گزارش رسانه‌های این کشور قرار است در ماه آگوست (مرداد – شهریور) انجام شود و براساس همین گزارش‌ها، این سفر برای توکیو اهمیت بسزایی دارد.

«ژاپن‌تودی» یکی از نشریات پرتیراژ ژاپن، روز چهارشنبه در گزارش خود نوشت: دولت ژاپن این سفر را یک رویداد مهم سیاسی و اقتصادی در مناسبات دوجانبه با ایران به‌عنوان دارنده منابع بزرگ انرژی در دنیا می‌داند. سال ١٩٧٨ میلادی بود که «تاکه‌ئو فوکودا»، نخست‌وزیر وقت ژاپن، به ایران سفر کرد و دیدار یک نخست‌وزیر دیگر پس از ٣٨ سال طبیعتا در روابط دو کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. زمستان گذشته بود که وزیر خارجه ژاپن به تهران آمد و با همتای ایرانی خود دیدار کرد. آنها این سفر را بعد از اجرائی‌شدن برجام انجام دادند تا مطمئن شوند هیچ تحریمی سرمایه‌های آنها را تهدید نمی‌کند. رسانه‌های ژاپن نوشته‌اند این سفر قرار است به کشوری انجام شود که منابعی بزرگ و غنی از نفت و گاز دارد و کشور ژاپن می‌خواهد در چارچوب این سفر برای گسترش همکاری‌های اقتصادی با ایران زمینه‌سازی جدی شود.

از سوی دیگر این سفر می‌تواند بسیاری از کوتاهی‌های انجام‌شده از سوی توکیو در دوران تحریم‌ها علیه ایران را جبران کند. منابع دولتی در ژاپن گزارش داده‌اند این سفر قبل یا بعد از برگزاری ششمین کنفرانس توسعه آفریقا در کنیا موسوم به «تیکاد» انجام خواهد شد که برای ٢٧ و ٢٨ آگوست سال جاری میلادی (ششم و هفتم شهریور ٩٥) برنامه‌ریزی شده است. سپتامبر گذشته رئیس‌جمهوری ایران و نخست‌وزیر ژاپن در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل دیدار و گفت‌وگو کردند و همان زمان «آبه» تمایل خود را برای سفر به تهران به اطلاع مقام‌های کشورمان رساند.  دو ماه قبل نیز ایران و ژاپن یک پیمان سرمایه‌گذاری مهم دوجانبه با هدف حضور قوی‌تر و سرمایه‌گذاری بیشتر ژاپن به‌ویژه در بخش‌های انرژی ایران امضا کردند.

منبع:مهر