رئیس جمهور آینده آمریکا توافق هسته ای را پاره می کند

موبنا قرارداد برجام گرچه دوطرفه و برای هر یک لازم الاجراست اما در حالی که جمهوری اسلامی ایران بر اساس توافق هسته ای تعهدات خود را اجرا کرده است، طرف مقابل روی کاغذ تعهداتش را اجرایی کرده اما هنوز عملیاتی نشده است.

روند اجرایی توافق هسته ای از سوی آمریکای ها کند پیش می رود و این کندی هم باعث شده است تا اثرات اجرای تعهدات آمریکا و غرب برای ایران هنوز احساس نشود.

توافق هسته ای هم در داخل و هم در میان کشورهای 1+5 موافقان و مخالفانی دارد. در داخل کشور برخی موافق برجام بوده و هستند برخی دیگر هم مخالف و بهتر بگوییم منتقد آن.

موافقان برجام اعتقاد دارند که اجرایی شدن آن وضعیت اقتصادی را بهبود می بخشد، ضمن این که سیاست ایران هراسی در منطقه برچیده خواهد شد. موافقان برجام توافق هسته ای را یک فرصت استثنایی برای کشور می پندارند تا جایی که از دست رفتن آن را از دست دادن فرصت طلایی می دانند. آنها اعتقاد دارند که باید از این فرصت بهترین بهره را برای بهبود اوضاع اقتصادی برد.

آنهایی که مخالف یا منتقد برجام بوده و هستند، اعتقاد دارند که توافق هسته ای آن چیزی نیست که تصورش می رود. منتقدین برجام می گویند آمریکایی ها به وعده های خود عمل نخواهند کرد.

منتقدان، حرف حسابشان این است که نمی توان به آمریکا اعتماد و اطمینان کرد. ایالات متحده سابقه بدی در اذهان مردم ایران دارد به همین خاطر به نظر می رسد که مردم هم زیاد به اثرات برجام دلخوش نکرده اند و انتظار دیگری دارند.

تاکنون که نزدیک به 3 ماه از اجرای توافق هسته ای می گذرد، آمریکایی ها اقدامات لازم را برای اجرای تعهدات خود انجام نداده اند و حتی تحریم های دیگری را هم علیه ایران وضع کردند و به خاطر رزمایش و آزمایش موشکی ایران، که هیچ ارتباطی با موضوع هسته ای و توافقی که میان ایران و 1+5 انجام شده ندارد، تهدیدات دیگری را علیه ایران آغاز کرده اند.

منتقدین برجام حتی می گفتند و می گویند که هیچ تضمینی وجود ندارد که پس از پایان دوران ریاست جمهوری باراک اوباما که تنها از آن کمتر از یک سال باقی مانده است، برجام پابرجا بماند.

آنها اعتقاد دارند که رئیس جمهوری بعدی آمریکا می تواند برجام را زیر پا بگذارد و آن را نه تنها نادیده بگیرد بلکه توافق هسته ای را پاره کند. مکانیزم توافق هسته ای به گونه ای است که در صورت بدعهدی آمریکا و یا حتی زیر پا گذاشتن توافق هسته ای، ابزاری که بتوان آنها را وادار به اجرای برجام کرد وجود ندارد. حتی نمی توان به خاطر این که آمریکایی ها برجام را پاره کرده اند، از آنها شکایت کرد و بابت آن خسارت و غرامت گرفت. در حالی که ایران هزینه های زیادی را برای توافق هسته ای پرداخت کرده است.

اما اگر ایران حتی گوشه ای از تعهدات خود را اجرا نکند، با واکنش های تند آمریکا و دیگر کشورهای غربی عضو 1+5 روبرو خواهد شد. علاوه بر آن بر اساس گفته ها و مواضع آمریکایی ها اگر ایران تعهدات خود را اجرا نکند با تحریم های بیشتری مواجه می شود و گزینه های دیگری هم روی میز تعبیه شده است.

همواره یکی از نگرانی هایی که منتقدین برجام آن را مطرح می کردند موضوع اجرای آن از سوی رئیس جمهوری بعدی آمریکا بوده است. چند تن از نامزدهای حال حاضر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از جمله دونالد ترامپ کاندیدای جمهوری خواه با صراحت گفته است اگر رئیس جمهور شود برجام را پاره می کند.

در این میان یکی از وزرای فعلی دولت اوباما که در جریان مذاکرات هسته ای نقش مهمی داشت، چنین پیش بینی ای کرده است.

«ارنست مونیز» وزیر انرژی آمریکا در مصاحبه‌ روز جمعه با تلویزیون بلومبرگ تأیید کرده که رئیس‌جمهور بعدی آمریکا می‌تواند توافق هسته‌ای با ایران را پاره کند.

هرچند مونیز لفاظی‌های نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا مبنی بر پاره کردن توافق هسته‌ای با ایران را اقدامی غیرعقلانی توصیف کرده اما تأیید کرده که چنین اقدامی «از لحاظ فنی امکان‌پذیر است.»

پاره کردن برجام از سوی رئیس جمهور آینده آمریکا دور از انتظار نیست. آمریکایی ها با توافق هسته ای توانستند در ا ین زمینه محدودیت هایی را برای ایران اعمال کنند و به خواسته خود برسند، آنها خواسته های دیگری هم دارند. نمی توان پایانی بر سقف خواسته های واشنگتن از ایران متصور بود.

آنها اکنون در پی برجام های دیگری با ایران هستند. جان کری وزیر خارجه آمریکا که به منطقه غرب آسیا و خلیج فارس سفر کرده از برجام های بعدی سخن گفته است.

از منظر آمریکایی ها برجام های آینده می تواند در زمینه دفاعی نطامی به ویژه موضوع پیشرفت های موشکی نیروهای مسلح کشورمان باشد و یا در باره موضوعات منطقه از جمله سوریه، عراق، یمن، لبنان با محوریت حزب الله باشد. آمریکایی ها در ذهن خود طیف زیادی از برجام ها را پرورش داده اند که دوست دارند نتایجش همانند برجام هسته ای باشد.

اما توافق هسته ای، یک نکته مهم را یادآوری می کند، برجامی که قرار است پس از مدتی از سوی آمریکا و رئیس جمهور بعدی آن پاره و زیر پا گذاشته شود، مذاکره طولانی و نفسگیر را در پی داشته باشد و هزینه های زیادی را هم تحمیل ایران کند، آیا امضای آن به صلاح است؟

آمریکایی ها باید حسن نیت خود را بر سر برجام یک نشان دهند و ثابت کنند که به تعهدات خود در توافق هسته ای پایبند هستند، آنگاه انتظار برجام های دو، سه و چهار را داشته باشند.

با تجربه ای که به خاطر مذاکرات هسته ای میان ایران و آمریکا برای ایران به دست آمد، به نظر نمی رسد مسئولین تمایلی داشته باشند برجام دیگری در راه باشد.

 منبع:میزان